Πέμπτη 28 Οκτωβρίου 2010

μανιταρια που υπαρχουν στο χωριο μας και δεν τα γνωριζουμε βοηθεια δεκτη απο οποιον ξερει









Καλογράκι (Βωλίτης ο χαλκόχρωμος - Boletus aereus)Βασιλικό (Βωλίτης ο δικτυωτός - Boletus reticulatus) μηπως δεν ξερω αλλα φετος στο μερος που τα φωτογραφησα καποιος τρυγησε πολλα μανιταρια και δεν ξερω ποιος ειναι για να ψαξω να τον βρω  κουικ μηπως εσυ

Κυριακή 24 Οκτωβρίου 2010

μαζεμα μανιταριων απο την περσινη φθινοπωρινη εξορμηση κααι καποιες απο το πασχα

                                          Σακης ο κυνηγος
                                            χωρις καλαθι στην σακουλλα
                                                εντυπωσιακο μεσα στα χορτα
                                                 μανιταροκυνηγος οπτικος τυπος [να εκει κατω ειναι το μανιταρι τρεξε                                                         να το παρεις ματι γερακιου]
                                                 εγω τα μανιταρια και η γκλιτσα
                                             στην κορυφη του βουνου οι κοποι της μερας
                                              ατελειωτη θεα
                                               το Λειβαδερο απο τον αμαρμπεη
                                              ο Βασιλης


                                           και στο σπιτι για τα υπολοιπα
                                               καλη ορεξη

Σάββατο 23 Οκτωβρίου 2010

Μανιτάρια, φωτογραφικός οδηγός τσέπης

 Γιώργος Κωνσταντινίδης:
 "Μανιτάρια, φωτογραφικός οδηγός τσέπης"
Ιούλιος 2010, αυτοέκδοση
Τιμή πώλησης: 10 ευρώ (+ 7  ευρώ ταχυδρομικά έξοδα ανά δέμα)
Σε παραγγελίες βιβλιοπωλείων που αφορούν περισσότερα από 10 αντίτυπα, το δέμα αποστέλλεται  με κούριερ και δώρο 1 αντίτυπο, ώστε να καλύπτουν οι βιβλιοπώλες τα έξοδα αποστολής -αντικαταβολής
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΕΛΝΕΤΑΙ ΜΕ ΑΝΤΙΚΑΤΑΒΟΛΗ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Παραγγελίες στο: info@manitari.gr και στα τηλ.: 6972 322296 &  24625 00232

 
-Πλήρης περιγραφή και φωτογραφίες 240* ειδών. Σύγκριση με παραπλήσια είδη.
Συνώνυμα, λαϊκές ονομασίες, οικολογία, περίοδος καρποφορίας,
μορφολογία, μυρωδιά, γεύση, εδωδιμότητα, θεραπευτικές ιδιότητες
288 έγχρωμες σελίδες, λεπτό, πλαστικοποιημένο εξώφυλλο. Διαστάσεις: 13 x 9 x 1,4 εκ.
* 12 είδη παρουσιάζονται για πρώτη φορά στη βιβλιογραφία του συγγραφέα:
(Amanita echinocephala, Amanita lividopallescens var. tigrina, Boletus depilatus, Crepidotus cinnabarinus, Cortinarius mucosus, Gomphidius roseus, Hygrocybe ceracea,  Hygrophorus nemoreus, Lactarius pubescens, Lactarius rugatus, Lepiota xanthophylla,  Leucoagaricus sericifer)
Ενδεικτικές σελίδες, στις πραγματικές διαστάσεις:
Σημεία πώλησης:
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΙΑΝΟΣ (Αριστοτέλους 17, τηλ. 2310 277004)
ΓΡΕΒΕΝΑ: ΜΑΝΙΤΑΡΟΠΡΟΪΟΝΤΑ ΓΡΕΒΕΝΩΝ - AΥΛΑΙΣ - ΑΣΥΝΑΓΩΝΙΣΤΟ - ΒΑΣΩ ΖΗΣΗ - ΜΟUNTAIN PINDOS - ΜΑΡΙΑ ΤΣΙΟΠΛΗ- Γ. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ - ΜΟRΕΝΑ - Μ. ΧΑΜΑΛΙΔΗΣ
ΚΟΖΑΝΗ: Συνεταιριστικό Βιβλιοπωλείο Κοζάνης (Ρήγα Φεραίου 10, τηλ. 24610 26463)
ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ ΠΕΛΛΑΣ: Βιβλιοπωλείο ΝΙΚ. ΚΑΛΟΪΔΗ (Πλατεία ΠΙΚΠΑ - ΚΤΕΛ Γιαννιτσών, τηλ. 23820 28778)
ΦΛΩΡΙΝΑ: Βιβλιοπωλείο ΙΩΑΝΝΗ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ (Στ. Δραγούμη 12, τηλ. 23850 28766)
ΑΙΓΑΙΟ
ΜΥΤΙΛΗΝΗ: Β. ΓΑΛΛΟΣ (Σμύρνης 3)
ΑΘΗΝΑ-ΑΤΤΙΚΗ
ΑΘΗΝΑ: ΙΑΝΟΣ (Σταδίοπυ 24, τηλ. 210 3217917)
ΧΟΛΑΡΓΟΣ: MONOGRAM (17ης Νοεμβρίου 15, τηλ:210 6520492)]
MONOGRAM (Yμηττου 15, τηλ:210 6523515)]
ΚΗΦΙΣΙΑ: MONOGRAM (Κηφισίας 236, τηλ:210 8013604)]
ΜΕΛΙΣΣΙΑ: MONOGRAM (Δημοκρατίας 41, τηλ:21080 43519)]
KEΡΑΤΕΑ: ΣΠΥΡΟΣ ΘΗΒΑΙΟΣ (Αθηνών-Σουνίου)]
ΘΕΣΣΑΛΙΑ
ΕΛΑΤΗ ΤΡΙΚΑΛΩΝ: Το λίκνο (τηλ. 24340 71826)
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
ΠΑΤΡΑ: "Η γωνία του βιβλίου" Αγγελής Παπαχρήστου (Αγίου Νικολάου 32, τηλ. 2610 223688

Παρασκευή 22 Οκτωβρίου 2010

Αφίσες με Μανιτάρια







ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

Οι σύγχρονες διαιτητικές τάσεις στα πλαίσια της παγκοσμιοποιημένης διατροφικής κουλτούρας οδηγούν στην κατανάλωση προϊόντων υψηλής θρεπτικής αλλά και γαστρονομικής αξίας. Μεταξύ των τροφίμων αυτών συγκαταλέγονται οι εδώδιμοι μακρομύκητες (άγριοι ή καλλιεργήσιμοι), των οποίων η διατροφική αποδοχή την τελευταία δεκαετία αυξάνεται ραγδαία, όχι μόνο για γαστρονομικούς αλλά και για θεραπευτικούς λόγους.
Τα μανιτάρια θεωρούνται ιδανική πηγή αφομοιώσιμων πρωτεϊνών, τροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε κορεσμένα λίπη και νάτριο, μειωμένης θερμιδικής αξίας, εφόσον τα 100 γρ. αποδίδουν περίπου 22 θερμίδες, καθώς και ικανοποιητική πηγή βιταμινών του συμπλέγματος Β, C και D, σιδήρου, ψευδαργύρου, φωσφόρου, καλίου, χαλκού, μαγνησίου και σεληνίου.
Τα μανιτάρια μπορούν να καταταχθούν στα τρόφιμα εκείνα που συμβάλλουν στη μείωση του σωματικού βάρους σε μια δίαιτα χαμηλών απαιτήσεων σε λιπαρά.
Ακόμη, τα καρποσώματα των μακρομυκήτων θεωρούνται ικανοποιητική πηγή πρωτεϊνών, συγκριτικά με τα κοινά λαχανοκομικά είδη. Έχει αποδειχθεί ότι αποτελούν ιδανική τροφή ως προς όλα σχεδόν τα περιεχόμενα βασικά αμινοξέα, ενώ περιέχουν ταυτόχρονα υψηλότερα ποσοστά θρεονίνης, τυροσίνης και αργινίνης σε σχέση με την πατάτα, το καρότο και το κουνουπίδι.
Μεταξύ των ειδών που εμφανίζουν φαρμακευτική δράση, έχοντας ευεργετική επίδραση στη μείωση της συνολικής χοληστερόλης, στην ελάττωση της LDL (κακή χοληστερόλη), στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, συγκαταλέγονται τα: Lentinus edodes, Auricularia auricularia-judae, Cordyceps sinensis, Ganoderma lucidum, Grifola frondosa, Pleurotus ostreatus, Tremella fuciformis, Agaricus bisporus, Hericium erinaceus, Flammulina velutipes, Trametes versicolor, Agaricus blazei, Schizophyllum commune και Coprinus comatus.
Τη μεγαλύτερη συγκέντρωση μαγνησίου και ψευδαργύρου περιέχουν αντίστοιχα τα είδη Volvariella gloiocephala και Boletus edulis




Πίνακας 1. Βασική σύσταση άγριων εδώδιμων μανιταριών (g/100g δείγματος)


Πίνακας 2. Περιεχόμενα βασικά αμινοξέα διαφόρων φυτικών ειδών (mg/100 g νωπού προϊόντος)

Οι πληροφορίες αυτές είναι από το site της Ελληνικήε Εταιρείας Εθνοφαρμακολογίας.

Τετάρτη 20 Οκτωβρίου 2010

ΑΜΑΝΙΤΗΣ ΤΟΥ ΚΑΙΣΑΡΑ


Αξιολόγηση Χρήστη: / 3
Άριστο 
Είναι από τα πλέον περιζήτητα, νόστιμα και μεγάλης αξίας φαγώσιμα μανιτάρια. Το Μανιτάρι του Καίσαρα αναφέρεται στο Ρωμαίο αυτοκράτορα Ιούλιο Καίσαρα ο οποίος εκτιμούσε ιδιαίτερα την αξία των μανιταριών αυτών.

Του Αντώνη Μιχόπουλου


Ανήκει στους βασιδιομύκητες με ελάσματα. Λαϊκές του ονομασίες είναι η Κοκκινούσκα, Πιπερούσκα, Γιανιτσάρα ή Γενιτσάρα.
Καρποφορεί από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο, σπάνια μοναχικά, συνήθως κατά ομάδες σε κύκλους, σε δάση πλατύφυλλων, σε ξέφωτα και σε άκρες, συχνά ανάμεσα σε φτέρες και λαδανιές.
Το καρπόσωμα είναι σφαιρικό ή αβγόμορφο αρχικά, κλεισμένο ολόκληρο στο λευκό, παχύ, μεμβρανώδες ολικό πέπλο. Αργότερα το πέπλο σχίζεται από την κορυφή και αναδύεται το καπέλο, που είναι σφαιρικό στην αρχή, κυρτό αργότερα και τελικά σχεδόν επίπεδο. Η επιδερμίδα του είναι λεία, μεταξένια σε ξερό καιρό, ελαφρώς κολλώδης σε υγρό, σπάνια με μεγάλες λευκές νιφάδες, λαμπερή κόκκινη ή πορτοκαλοκόκκινη ή πορτοκαλοκίτρινη. Στην ωριμότητα ξεθωριάζει σε κίτρινη. Η περίμετρος είναι οξύληκτη και έντονα γραμμωτή. Η σάρκα είναι λευκή, κίτρινη κάτω από την επιδερμίδα, παχιά, με αδύνατη, ευχάριστη μυρωδιά και απαλή γεύση φουντουκιού. Τα ελάσματα είναι κιτρινωπά αρχικά, χρυσοκίτρινα στην ωριμότητα, πλατιά, μερικά διχαλωτά, ελεύθερα από το πόδι. Οι κόψεις είναι ελαφρώς ινώδεις. Το πόδι είναι κυλινδρικό και αναδύεται μέσα από μεμβρανώδη, ευρύχωρη, παχιά, λοβωτή, λευκή ή λευκογκριζωπή θήκη. Είναι συμπαγές αρχικά, σύντομα όμως γίνεται κούφιο σαν σωλήνας με παχιά τοιχώματα. Η επιδερμίδα είναι κιτρινοθειαφένια ή χρυσοκίτρινη, κατά μήκος γραμμωτή πάνω από το δακτυλίδι και λεία κάτω από αυτό. Το δακτυλίδι είναι κρεμαστό, μεμβρανώδες, πλατύ, κιτρινωπό, με γραμμωτή την επάνω και λεία την κάτω επιφάνεια.
Κλειδί αναγνώρισης είναι το πορτοκαλί ή πορτοκαλοκόκκινο καπέλο, τα κίτρινα ελάσματα και το κίτρινο πόδι με την ευρύχωρη θήκη.
Τα ξεθωριασμένα καρποσώματα του Amanita muscaria ή αυτά του Amanita aureola Kalcbr., όταν εξαιτίας της βροχής χάσουν τις νιφάδες τους, πιθανόν να μας προκαλέσουν σύγχυση. Ωστόσο, δεν έχουν κιτρινωπά ελάσματα και το πόδι τους δεν αναδύεται μέσα από μεγάλη και ευρύχωρη κυπελλόμορφη θήκη, όπως συμβαίνει στον Αμανίτη του Καίσαρα.

Τρούφες. Γιώργος Κωνσταντινίδης

Τρίτη 19 Οκτωβρίου 2010

Τρούφα

Τρούφα

Η καλλιέργεια της τρούφας στην Ελλάδα

Η τρούφα με λίγα λόγια είναι ένα υπόγειο μανιτάρι που υπάρχει άγριο στη φύση, αλλά είναι δύσκολο να βρεθεί, λόγω του ότι δεν είναι εμφανές. Αποτελεί αυτή τη στιγμή ένα από τα ακριβότερα εδέσματα πάνω στη Γη. Στην Ζαγορά δεν έχει βρεθεί ακόμα, αισιοδοξώ ότι θα το ανακαλύψω γιατί τα δασικά είδη με τα οποία συμβιώνει υπάρχουν και στο χωριό μας. Όταν βρίσκω την ευκαιρία την αναζητώ ειδικά σε μέρη που υπάρχει δρυς, μέχρι στιγμής έχω ανακαλύψει πέντε υπόγεια είδη όχι όμως κάποιο είδος τρούφας. Το πιο κάτω κείμενο στην πλειονότητά του αποτελεί εισήγηση του κ. Διαμαντή Στέφανου, Φυτοπαθολόγου - Δασολόγου, Τακτικού Ερευνητή του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών ο οποίος μέσα από διαλέξεις σε πολλά μέρη της Ελλάδας προωθεί την καλλιέργεια τρούφας στη χώρα μας. Τα τελευταία χρόνια έχει μιλήσει σε αγρότες στο Δήμο Μουρεσίου και Αργαλαστής μετά από πρωτοβουλία των παραπάνω Δήμων και της Αναπτυξιακής Πηλίου.

Τι είναι οι τρούφες
Τρούφες ονομάζονται οι καρποφορίες μιας ομάδας Ασκομυκήτων που συμβιώνουν με τις ρίζες ανώτερων φυτών. Οι τρούφες είναι υπόγεια μανιτάρια, σχήματος κονδύλου και μεγέθους από 2-7 συνήθως εκατ., γκριζόμαυρα έως ωχρόλευκα, που παράγονται μέσα στο έδαφος σε βάθος από 6-15 περίπου εκατ.
Οι μύκητες που συμβιώνουν με τις ρίζες φυτών ονομάζονται μυκορριζικοί. Οι μυκηλιακές τους υφές περιβάλλουν τα λεπτά ριζικά τριχίδια των φυτών και απομυζούν από αυτά κυρίως υδατάνθρακες, ενώ οι ρίζες των φυτών ευεργετούνται ως προς την αύξηση της ικανότητάς τους να προσροφούν νερό από το έδαφος, αζωτούχες ουσίες και στοιχεία όπως κάλιο, φώσφορο, σίδηρο καθώς και ιχνοστοιχεία. Οι καρποφορίες των μυκορριζικών μυκήτων και επομένως και οι τρούφες εμφανίζονται πάντα τριγύρω από δένδρα.
Οι πρώτες αναφορές στις τρούφες ανάγονται στο 1880 π.Χ. και από τότε τα ιδιαίτερα διατροφικά τους χαρακτηριστικά εκτιμώνται από όλο τον κόσμο. Η μαύρη τρούφα Tuber melanosporum – Τούβερ το μελανόσπορο απέκτησε το όνομα «μαύρο διαμάντι», χαρακτηρισμός που δηλώνει τη μεγάλη αξία της. Οι βασιλείς της Μεσοποταμίας, οι Φαραώ και αργότερα οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι απολάμβαναν τις τρούφες που τις θεωρούσαν γευστικά μοναδικές. Ιστορικά θεωρείται ότι το «μάννα εξ ουρανού» στην Παλαιά Διαθήκη ήταν στην πραγματικότητα τρούφες του μύκητα Terfezia sp. που αναπτύσσεται ακόμη και στην έρημο. Οι Βεδουϊνοι μέχρι σήμερα χρησιμοποιούν τις τρούφες για τροφή και για φάρμακο για ερεθισμένα μάτια (συνήθης ασθένεια της ερήμου) (Τσιτσιπάτη 2004).
Για πολλά χρόνια οι τρούφες εθεωρούντο το «δώρο» των Γάλλων χοιροβοσκών όταν αυτοί έβγαζαν τους χοίρους σε δρυοδάση της περιοχής Perigord το φθινόπωρο για να βοσκήσουν βελανίδια. Καθώς οι χοίροι εντόπιζαν με την όσφρησή τους τα σημεία όπου υπήρχαν τρούφες και άρχιζαν να σκάβουν, οι χοιροβοσκοί επενέβαιναν και τις μάζευαν. (Διαμαντής 2003).
Σήμερα η συλλογή τρούφας γίνεται με ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά . Οι τρούφες αποτελούν την κορωνίδα της γεύσης και το όνειρο κάθε καλοφαγά. Φημισμένα εστιατόρια στην Ευρώπη, την Αυστραλία και τη Β. Αμερική αλλά και σε άλλες περιοχές του πλανήτη προσφέρουν θεσπέσια εδέσματα σε αστρονομικές τιμές. Οι τρούφες, ακόμη και σε πολύ μικρή ποσότητα, με το μοναδικό άρωμά τους, μετατρέπουν κοινές συνταγές σε μοναδικές απολαύσεις. Η τιμή της τρούφας στην Ευρωπαϊκή και Αμερικανική αγορά κυμαίνεται από 1.220 έως 7.000 € /χλγ. Δεν είναι σπάνια τα άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά που αναφέρουν τιμές μέχρι 8.000 € /χλγ. (Τα Νέα Σαββατοκύριακο 16/17 Ιουλίου 2005).
Δικαιολογημένα επομένως η έρευνα έχει στραφεί εδώ και χρόνια στην καλλιέργεια της τρούφας. Σήμερα, αν και η καλλιέργεια τρούφας στην Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, τις Βαλκανικές χώρες αλλά και στη Β. Αμερική και Ν. Ζηλανδία (Hall 1988) αποτελεί αναπτυσσόμενη, δυναμική και αποδοτική δραστηριότητα και η προσφορά τρούφας στην αγορά έχει αυξηθεί σημαντικά, εν τούτοις οι τιμές δε φαίνεται να έχουν μειωθεί. Είναι βέβαιο ότι η κατανάλωση τρούφας συμβαδίζει με την άνοδο του βιοτικού μας επιπέδου και επομένως αυξάνεται σταθερά και η ζήτηση ιδιαίτερα στις ανεπτυγμένες χώρες. Εκτιμάται ότι για αρκετές ακόμη 10ετίες η καλλιέργεια τρούφας θα αποτελεί ελκυστική διέξοδο για όσους ονειρεύονται να τα ..…οικονομήσουν εύκολα και γρήγορα!
Το ΕΘΙΑΓΕ με το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών προωθεί την καλλιέργεια τρούφας στη χώρα μας. Ενημερωτικές διαλέξεις έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 8 χρόνια στο Αγρίνιο Ν. Αιτωλοακαρνανίας, Σιδηρόνερο Ν. Δράμας, ΚΕΓΕ Δράμας, Ανήλιο Πηλίου Ν. Μαγνησίας, Τσοτύλι και Εμπόριο Ν. Κοζάνης, Γρίβα Ν. Κιλκίς, Ταξιάρχη Ν. Χαλκιδικής, κ.ά. Τεχνικές πληροφορίες δίνονται σε όλους τους ενδιαφερόμενους ενώ φυτείες έχουν ήδη ιδρυθεί σε διάφορες περιοχές της χώρες. Φυσική θερινή τρούφα Tuber aestivum βρέθηκε στο Ν. Δράμας γεγονός σημαντικό που ενισχύει την υπόθεση ότι φυσική τρούφα υπάρχει και σε δασικά οικοσυστήματα.
ΕΙΔΗ ΤΡΟΥΦΑΣ

Αναφέρονται ορισμένα που έχουν οικονομικό ενδιαφέρον :
Tuber melanosporum. Μαύρη τρούφα του Perigord Τιμή 600 - 1200 ευρώ/κιλό. Συγκομιδή απο τέλη Νοεμβρίου ως αρχές Μαρτίου.
Tuber magnatum. Άσπρη Ιταλική τρούφα. Τιμή πάνω απο 1000 ευρώ/κιλό. Συγκομιδή το φθινόπωρο.
Tuber brumale. Χειμωνιάτικη τρούφα Τιμή 300 - 600 ευρώ/κιλό. Ωριμάζει την ίδια περίοδο με την melanosporum.

Tuber aestivum. Καλοκαιρινή τρούφα. Τιμή 200 - 400 ευρώ/κιλό. Συγκομιδη απο τέλος Μαϊου ως αρχές Σεπτεμβρίου.
Tuber uncinatum Τρούφα της Βουργουνδίας Τιμή 300 - 600 ευρώ/κιλό.Συγκομιδή απο τον Οκτώβριο ως το Δεκέμβριο.
Tuber indicum Κινέζικη τρούφαΤιμή 100 - 200 ευρώ/κιλό.Ωριμάζει την ίδια εποχή με τη melanosporum.
Οι προαναφερόμενες τιμές είναι ενδεικτικές τιμές παραγωγού στη λιανική.

Η καλλιέργεια της τρούφας
Η καλλιέργεια αρχίζει με την προμήθεια δενδρυλλίων των οποίων το ριζικό σύστημα έχει μολυνθεί με το μυκήλιο μυκήτων του γένους Tuber. Τα σημαντικότερα είδη είναι τα Tuber magnatum (λευκή τρούφα), T. aestivum και T. aestivum subsp. uncinatum (θερινή, μαύρη τρούφα), T. melanosporum (μαύρη τρούφα) και T. brumale (χειμωνιάτικη τρούφα) τα οποία συμβιώνουν με δενδρώδη είδη όπως είναι Quercus pubescens (χνουδωτή δρυς), Q. frainetto (πλατύφυλλη δρυς), Q. ilex (αριά), Q. cerris (ευθύφλοια δρυς), Tilia sp. (φλαμουριά), Corylus avellana (φουντουκιά), Ostrya carpinifolia (οστρυά), Populus sp. (λεύκη), Carpinus orientalis (γαύρος), Cedrus sp. (κέδρος) αλλά και διάφορα πεύκα. Η εισαγωγή των δενδρυλλίων γίνεται προς το παρόν από την Ιταλία, εισάγονται δε είδη τα οποία προτιμούν υψομετρική ζώνη από 300-700 μ. περίπου και αποτελούν είδη της ελληνικής χλωρίδας (χνουδωτή δρυς, φλαμουριά και φουντουκιά).
Σημαντικό στάδιο για την καλλιέργεια τρούφας αποτελεί η σωστή εκλογή του αγρού. Ιδανικά εδάφη είναι τα ελαφρά κεκλιμένα και αμμοαργιλλώδη τα οποία στραγγίζουν καλά. Τα διάφορα είδη τρούφας έχουν διαφορετικές εδαφικές απαιτήσεις. Έτσι, οι μαύρες τρούφες προτιμούν φτωχά, αλκαλικά, ασβεστολιθικά εδάφη με οξύτητα (pH) 7,2-8,2. Η οργανική ουσία πρέπει να είναι λίγη έως μέτρια όπως και η παρουσία καλίου, αζώτου και φώσφορου. Οι μαύρες τρούφες μπορούν να αναπτύσσονται σε υψόμετρα από 300-1.000 μ., σε ξηρές περιοχές όπου οι επιλογές για άλλου είδους γεωργική εκμετάλλευση είναι περιορισμένες. Οι λευκές τρούφες είναι πιο απαιτητικές. Προτιμούν τις κοιλάδες όπου το έδαφος είναι γονιμότερο, με οξύτητα (pH) 7,2-8,0 υψόμετρο μέχρι 600 μ. και ετήσια βροχόπτωση που να ξεπερνά τα 1000 χιλ. Συνιστάται όπως οι ενδιαφερόμενοι πραγματοποιούν ανάλυση εδάφους στα κτήματά τους (τουλάχιστον εκτίμηση της οξύτητας) πριν από κάθε απόφαση για καλλιέργεια τρούφας ώστε να γνωρίζουν με βεβαιότητα ότι η εκλογή αγρού είναι σωστή.
Πριν τη φύτευση ο αγρός πρέπει να οργωθεί βαθιά την άνοιξη και να φρεζαρισθεί το φθινόπωρο. Η φύτευση των δενδρυλλίων γίνεται σε φυτευτικό σύνδεσμο 4 Χ 4 έως 5 Χ 5 μ. δηλ. 50 έως 60 φυτά/στρ. Ενδείκνυται να χρησιμοποιηθούν περισσότερα από ένα δενδρώδη είδη μολυσμένα με περισσότερα από ένα είδη τρούφας και με διαφορετικό παραγωγικό κύκλο έτσι ώστε η συλλογή να γίνεται σε διαφορετικές εποχές αλλά και να μειωθεί το ρίσκο. Η χρήση φυσικών ή αζωτούχων λιπασμάτων δεν επιτρέπεται όπως δεν επιτρέπεται και η χρήση φυτοφαρμάκων. Ενδείκνυται ο έλεγχος των ζιζανίων με ελαφρύ χορτοκοπτικό μηχάνημα και το σκάλισμα τριγύρω από τα δένδρα μέχρι βάθους 5 εκατ. Όπου κατά τη θερινή περίοδο υπάρχουν περίοδοι μεγαλύτερες των 15 ημερών χωρίς βροχόπτωση τότε είναι αναγκαία η άρδευση. Καθόσον συνιστώνται κεκλιμένα εδάφη, η άρδευση είναι σχετικά εύκολη και ανέξοδη με εγκατάσταση δεξαμενής στο ανώτερο τμήμα του κτήματος και η με φυσική ροή άρδευση με μικρούς καταιωνιστήρες ή με σύστημα στάγδην.
Απαραίτητη είναι η περίφραξη της φυτείας με τσιμεντένια βάση βάθους 20 περίπου εκατ., σιδηροπασσάλους και δικτυωτό σύρμα για την προφύλαξη αρχικά των πολύτιμων δένδρων και αργότερα της τρούφας από ζώα (αγριογούρουνα, ασβούς κ.ά.), τα οποία πρέπει να σημειωθεί ότι τρελλαίνονται γι αυτές.
Συνοπτικά, τρεις είναι οι βασικές δαπάνες για την εγκατάσταση φυτείας τρουφοκαλλιέργειας:
1. Η προμήθεια των δενδρυλλίων
2. Η εγκατάσταση αρδευτικού συστήματος και
3. Η κατασκευή της περίφραξης
Συστήνεται η εγκατάσταση φυτείας σε έκταση μέχρι 3-4 στρ. Με τρέχουσες τιμές το κόστος/στρέμμα ανέρχεται σε περίπου 1.500 €. Με τη νέα νοοτροπία που έχει καλλιεργηθεί στους αγρότες της χώρα μας, πολύ συχνά οι υποψήφιοι καλλιεργητές τρούφας διερωτώνται εάν η συγκεκριμένη προσπάθεια επιδοτείται. Η απάντηση είναι αρνητική. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνούν ότι δεν υπάρχει άλλη αγροτική δραστηριότητα που με τόσο μικρή αρχική επένδυση, τόσο μικρή δεσμευμένη έκταση και χαμηλό ρίσκο υπόσχεται τόσο μεγάλες αποδόσεις.

Κατάλληλα χωράφια: Πρέπει να πληρούν τις εξής συνθήκες:
Να βρίσκονται σε υψομετρική ζώνη από 300-700 μ.,
Να είναι επικλινή (σε πλαγιές) σε ορεινά και ημιορεινά εδάφη χωρίς όμως να αποκλείονται τα σχετικά επίπεδα εάν αποστραγγίζουν ικανοποιητικά και υπάρχει ανέξοδος τρόπος άρδευσης,
Να είναι αμμοαργιλώδη, αμμοπηλώδη (μέτρια ελαφρά) ή ακόμη και χαλικώδη,
Να είναι ασβεστούχα δηλ. μέτρια αλκαλικά (με οξύτητα pH 7,3-8,2). Η πιο κατάλληλη οξύτητα για την καλλιέργεια της μαύρης χειμερινής τρούφας Tuber melanosporum είναι 7.9.
Η μέτρηση οξύτητας γίνεται σε δείγματα εδάφους από αντιπροσωπευτικό αριθμό λάκκων (4-5 τουλάχιστον για χωράφι των 2-3 στρ.). Από κάθε λάκκο παίρνεται ένα δείγμα (2 χούφτες χώμα) από βάθος 10-15 εκατ. και το δεύτερο από τον ίδιο λάκκο και από βάθος 50-60 εκατ. Τα δείγματα δεν πρέπει να αναμειχθούν.
Όταν όλες οι παραπάνω συνθήκες πληρούνται τότε δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιος απαγορευτικός παράγων για την εγκατάσταση τρουφοφυτείας.
Σας συνιστώ να καλλιεργήσετε μέχρι 3 το πολύ 4 στρέμματα.

Φύτευση των δενδρυλλίων: Όπως όλα τα δένδρα, δηλ. αρχές Νοεμβρίου ή τέλη Φεβρουαρίου για νότιες περιοχές με ήπιο κλίμα. Σε ψυχρότερες περιοχές (Β. Ελλάδα) να προτιμάται ο Μάρτιος μετά τις μεγάλες παγωνιές. Για τις περισσότερες περιοχές της χώρας και για την υψομετρική ζώνη που ανέφερα σας συνιστώ την προμήθεια Χνοώδους δρυός (Quercus pubescens), φλαμουριάς (Tilia sp.) και φουντουκιάς (Corylus avellana). Το πουρνάρι (Quercus coccifera) συνιστάται για τη Νότια Ελλάδα και χαμηλότερα υψόμετρα ενώ η οστρυά (Ostrya carpinifolia) και ο γαύρος (Carpinus betulus) για τη Βόρειο Ελλάδα και μεγαλύτερο υψόμετρο. Τα διαφορετικά είδη φυτών συνιστάται να φυτεύονται σε διαφορετικές σειρές ή σε διαφορετικά σημεία του χωραφιού.

Προμήθεια δενδρυλλίων: Υπάρχουν στην Ιταλία, Γαλλία και στη Βουλγαρία. Διευθύνσεις μπορείτε να βρείτε και από το Διαδίκτυο.
Ο κ. Κώστας Γιδαράκος φυτωριούχος στην Κατερίνη φέρνει 1ετή ή 2ετή δενδρύλλια σε γλάστρες με container από την Ιταλία. Είναι αξιοπρεπής και φέρνει τα φυτά από την Perougia. Ο αριθμός τηλεφώνου στο φυτώριο είναι 23510 92092.
Ο γεωπόνος κ. Νίκος Τσούλος εισάγει φυτά κατά παραγγελία από το φυτώριο Raggi- Vivai που βρίσκεται στην Cesena, Ιταλίας (αριθμός τηλ. 6973 652588)
Για τα Βουλγάρικα μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον κ. Azad Khanaqa στο κινητό 00491 714837927 ή τον ιδιώτη κ. Παύλο Μιχαηλίδη (Κιλκίς) στον αριθμό 6977 566309.
Δεν σας συνιστώ την προμήθεια δενδρυλλίων από την Αγγλία (μέσω του Διαδικτύου) λόγω της μεγάλης διαφοράς σε γεωγραφικό πλάτος και την ακαταλληλότητα του γενετικού υλικού για τη χώρα μας.
ΕΙΔΗ ΔΕΝΔΡΩΝ
Τα δένδρα που δημιουργούν μυκόριζες με την τρούφα είναι πολλά. Παρακάτω αναφέρονται μερικά απο αυτά :
Quercus conferta
Πλατύφυλλη δρύς
Quercus pubescns
Χνουδωτή δρυς (ευαίσθητο στον ανταγωνισμό της χλόης )
Quercus ilex
Αριά (ευαίσθητο στην παγωνιά )
Quercus coccifera
Πουρνάρι
Corylus avellana
Κοινή φουντουκιά (ακατάλληλο για βαθιά εδάφη)
Ostrya carpinifolia
Οστριά
Tilla platyphyllos
Φλαμουριά
Pinus nigra
Μαύρη πεύκη
Carpinus betulus
Γαύρος
Castanea sativa
Καστανιά
Olea europaea
Ελιά (το πλέον δένδρο κατάλληλο για τη νότια Ελλάδα)


Καλλιέργεια:
Βαθύ όργωμα πριν την εγκατάσταση και φρεζάρισμα –ισοπέδωμα του χωραφιού πριν τη φύτευση.
Σε πολύ φτωχά χωράφια μπορεί να επιτραπεί μόνο μία φορά οργανική λίπανση πριν από τη φύτευση. Κατά κανόνα όμως απαγορεύονται τα λιπάσματα και κάθε μορφής φυτοφάρμακα.
Είναι αναγκαίος ο έλεγχος των ζιζανίων με ελαφρύ χορτοκοπτικό μηχάνημα ή επιφανειακό φρεζάρισμα μέχρι βάθους 3-5 εκατ. (καλύτερη είναι η χρήση καταστροφέα). Βαριά μηχανήματα πρέπει να αποφεύγονται διότι συμπιέζουν το έδαφος.
Αν χρησιμοποιηθούν φουντουκιές συνιστάται να απομακρύνονται τα φύλλα το φθινόπωρο διότι οξυνίζουν το έδαφος.
Αν υπάρχουν περίοδοι ανομβρίας πλέον των 15 ημερών κατά την περίοδο Ιουλίου-Αυγούστου-Σεπτεμβρίου τότε χρειάζονται ποτίσματα. Συνιστάται η εγκατάσταση πλαστικής δεξαμενής στο υψηλότερο σημείο του κτήματος και συστήματος στάγδην άρδευσης.

Συλλογή: Με εκπαιδευμένα σκυλιά ή χοιρίδια. Κατάλληλες ράτσες σκύλων Λαμπραντόρ, Γκριφόν, Επανιέλ Μπρετόν, Αγγλικά Πόϊντερ. Αρκετοί συλλέκτες χρησιμοποιούν και ημίαιμα σκυλιά.

Αποθήκευση: Η νωπή τρούφα επιτυγχάνει την υψηλότερη τιμή. Συντηρείται και σε βάζα ή ελαιόλαδο (παράγεται το τρουφόλαδο που πωλείται από 50-110 λίτρο). Μεταποιείται σε πάστα τρούφας. Νωπή συντηρείται στη συντήρηση (ψυγείο) για 7-10 ημέρες.
Η πρώτη Ελληνική παραγωγή πιστεύω ότι θα απορροφηθεί σε εθνικό επίπεδο από ξενοδοχεία, μεγάλα καταστήματα τροφίμων (π.χ. Βασιλόπουλος) και Γαλλικά, Ιταλικά και εκλεκτά Ελληνικά εστιατόρια. Η υπερπαραγωγή μπορεί να εξαχθεί διότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον στην Ευρώπη.
Απόδοση: Δεν θα ήθελα να δεσμευτώ με αριθμούς. Πάντως η στρεμματική απόδοση/χρόνο/στρ. με τους πιο συντηρητικούς υπολογισμούς υπολογίζεται σε 1.000-1.500 Ευρώ.


Βιβλιογραφία
Διαμαντής, Σ., 2003. Η καλλιέργεια της τρούφας. Παν-Θηρας, ΚΟΜΘ, 188-191.
Hall, I., 1988. Towards a truffle industry in New Zeland. Proc. “Atti del 2o Congresso
Internazionale sul Tartufo”. Spoleto, 23-27 Nov. 1988.
Τσιτσιπάτη, Β., 2004. Οικονομική ανάλυση και αξιολόγηση της συνδυασμένης
καλλιέργειας του δασικού είδους Corylus avellana με το μύκητα Tuber melanosporum. Μεταπτυχ. Διατριβή, ΑΠΘ, Τμήμα Δασολογίας & Φυσ. Περιβάλλοντος, 1-105.


Δευτέρα 18 Οκτωβρίου 2010

Βρώσιμα και Δηλητηριώδη Μανιτάρια


Τα μανιτάρια αποτελούν έναν από τους μαγευτικότερους αλλά ταυτόχρονα παράξενους κόσμους στο Βασίλειο των οργανισμών στη φύση. Εμφανίζονται ξαφνικά αμέσως μετά τις πρώτες βροχές και η ποικιλομορφία τους σε σχέδια και χρώματα έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον του ανθρώπου από τα προιστορικά χρόνια. Στην αρχαιότητα σε πολλούς πολιτισμούς τα μανιτάρια θεωρούνταν «τροφή θεών» και σε αυτά δίνονταν υπερφυσικές ιδιότητες. Γνώριζαν πολλά εδώδιμα μανιτάρια και η συλλογή τους γίνονταν συστηματικά.
Τα μανιτάρια είναι μόνο μία μικρή κατηγορία στην τεράστια «οικογένεια» των μυκήτων. Οι μύκητες στερούνται χλωροφύλλης και αδυνατούν να συνθέσουν οργανικές ενώσεις. Είναι ετερότροφοι οργανισμοί που παίρνουν τις απαραίτητες οργανικές ενώσεις από ζωντανούς ή νεκρούς οργανισμούς. Παγκόσμια έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα περίπου 72.000 είδη μυκήτων, ενώ πιστεύεται ότι στη φύση υπάρχουν περισσότεροι από 1.500.000 είδη.
Από την αρχαιότητα όμως ήταν γνωστές και οι θανατηφόρες ιδιότητες των μανιταριών. Έχουν καταγραφεί σε κείμενα αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων συγγραφέων περιστατικά τροφικών δηλητηριάσεων από μανιτάρια. Σήμερα παρά την εξέλιξη των επιστημών μυκητολογίας, τοξικολογίας και ιατρικής τα κρούσματα δηλητηριάσεων από μανιτάρια δεν είναι σπάνια. Σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο σημειώνονται τέτοια κρούσματα. Φυσικά η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση και κάθε χρόνο εμφανίζονται όμοια κρούσματα και μάλιστα μερικά θανατηφόρα.
Η χώρα μας λόγω της ποικιλότητας κλιματεδαφικών αλλαγών και τοπογραφικού αναγλύφου φιλοξενεί μία πλούσια χλωρίδα. Τα δάση πλατυφύλλων και κωνοφόρων δένδρων αποτελούν ιδανικό βιότοπο για την ανάπτυξη των μανιταριών. Σε όλα τα χωρία της χώρας μας οι κάτοικοι συλλέγουν μερικά τοπικά είδη άγριων μανιταριών που παραδοσιακά γνωρίζουν –από πατέρα σε γιο- ότι είναι φαγώσιμα, αρνούνται να συλλέξουν οποιοδήποτε άλλο είδος που κάποιος ειδικός θα τους υποδείξει έστω και αν ακόμη αυτός δοκιμάσει πρώτος. Αλλά και ο αστικός πληθυσμός όλο και περισσότερο βρίσκει διέξοδο στο περιβάλλον και βλέπει με ενδιαφέρον τα άγρια μανιτάρια.
Τα μανιτάρια αποτελούν νόστιμη και θρεπτική τροφή αλλά χρειάζεται προσοχή επειδή ορισμένα από αυτά είναι δηλητηριώδη και ισχυρά παραισθησιογόνα. Αν και οι εδώδιμοι μύκητες είναι αρκετοί πολύ λίγοι καλλιεργούνται τεχνητά σε εμπορική κλίμακα. Δυστηχώς, δεν υπάρχει κανένας γενικός κανόνας που να διαχωρίζει τα εδώδιμα από τα δηλητηριώδη μανιτάρια.
Αντίθετα υπάρχουν αρκετές λαϊκές δοξασίες, λανθασµένες και άκρως επικίνδυνες. Αρκετά συχνά εµπειρικοί συλλέκτες σε φίλους τους κάνουν την εξής σύσταση: «Βρήκες βρακωµένο µανιτάρι (µε δακτυλίδι δηλαδή) φα’ το, αβράκωτο
πέτα το». Αυτός ο κανόνας όπως και ένας δεύτερος που λέει ότι «τα µανιτάρια που,
όταν τα κόψεις, δεν αλλάζουν χρώµα είναι φαγώσιµα» εγκρίνουν τους θανατηφόρους
Αµανίτες, που και δακτυλίδι έχουν και χρώµα δεν αλλάζει η σάρκα τους όταν τα
κόψουµε. Λανθασµένες είναι και οι θεωρίες που λένε ότι τα δηλητηριώδη είδη
έχουν οπωσδήποτε πικρή ή καυστική γεύση ή ότι τα είδη που τρώγονται από έντοµα,
σαλιγκάρια, χελώνες ή άλλα µικρόζωα, είναι ακίνδυνα και για τον άνθρωπο. Δεν
αληθεύουν επίσης οι δοξασίες, που λένε, ότι τα δηλητηριώδη µανιτάρια μαυρίζουν τα ασηµένια κουτάλια που έρχονται σε επαφή µαζί τους κατά το βράσιµο ή ότι πήζουν το γάλα ή το ασπράδι του αβγού. Είναι φανερό ότι οι συλλέκτες που εφαρµόζουν αυτές τις µεθόδους, κινδυνεύουν άµεσα από δηλητηριάσεις. Πρέπει ακόµη να γνωρίζουµε, ότι το βράσιµο, η ξήρανση ή η κονσερβοποίηση, δεν εξουδετερώνουν τις ισχυρές τοξίνες των θανατηφόρων ειδών. Ο µόνος κανόνας που ισχύει γενικά για τη συλλογή µανιταριών, είναι αυτός που λέει, ότι µαζεύουµε για τροφή µόνο τα είδη, των οποίων τα ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά γνωρίζουµε µε απόλυτη βεβαιότητα. Η παραµικρή αµφιβολία
είναι λόγος απόρριψής τους.
Ενδεικτικά σας αναφέρω μερικά από τα σημαντικότερα βρώσιμα και δηλητηριώδη μανιτάρια.
ΒΡΩΣΙΜΑ

Boletus reticulatus


Hericium erinaceum


Morchella conica


Cantharellus cibarius


Agaricus alberti


Boletus aureus


Boletus pinophilus


Agaricus arvensis


Agaricus bisporus


Amanita caesarea - Αµανίτης του καίσαρα


Bοletus edulis - Βωλίτης ο φαγώσιµος


Macrοlepiοta prοcera - Μακρολεπιότα η ψηλή


Agaricus campestris - Αγαρικό το πεδινό


Pleurοtus οstreatus - Πλευρωτός ο οστρεώδης


Lactarius deliciosus - Λακτάριος ο νόστιµος

ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΔΗ


Θανάσιμα δηλητηριώδη
• Amanita phallοides - Αµανίτης ο φαλλοειδής *


Θανάσιμα δηλητηριώδη
• Amanita verna - Αµανίτης ο ανοιξιάτικος


• Galerina marginata


Hypholoma fasciculare


Θανάσιμα δηλητηριώδη
• Lepiοta castanea - Λεπιότα η καστανή


Boletus satanas - Βωλίτης ο σατανάς


• Amanita muscaria - Αµανίτης ο μυγοκτόνος


Θανάσιμα δηλητηριώδηAmanita pantherina - Aμανίτης ο πάνθηρας

Οι φωτογραφίες είναι από το διαδίκτυο και δεν αποτελούν σαφές κριτήριο για την αναγνώριση των πιο πάνω ειδών και γενικότερα των μανιταριών, γιατί παρουσιάζουν χρωματικές διαφορές ανάλογα με την εποχή, τις καιρικές συνθήκες και το οικοσύστημα. Απλώς αποτελούν μια βάση για το προς πια κατεύθυνση θα κινηθούμε. ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΩ. Μαζεύουµε για τροφή µόνο τα είδη, των οποίων τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίζουµε µε απόλυτη βεβαιότητα. Η παραµικρή αµφιβολία είναι λόγος απόρριψής τους.


ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΜΑΝΙΤΑΡΟΦΙΛΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΥ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΓΡΙΩΝ ΜΑΝΙΤΑΡΙΩΝ


Η συλλογή και κατανάλωση άγριων αυτοφυών μανιταριών από άτομα που δεν διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις εγκυμονεί πολύ σοβαρούς κινδύνους! Η διαρκώς αυξανόμενη τάση προς ένα φυσικότερο τρόπο ζωής και διατροφής έχει στρέψει πολλούς συνανθρώπους μας προς τη φύση και την αναζήτηση των ανόθευτων καρπών της, στους οποίους συγκαταλέγονται και τα άγρια μανιτάρια. Δυστυχώς όμως η απερίσκεπτη και βασισμένη σε παρωχημένες και άκρως επικίνδυνες αντιλήψεις και δοξασίες συλλογή και κατανάλωση αυτοφυών μανιταριών μπορεί να οδηγήσει σε εξαιρετικά δυσάρεστες καταστάσεις και να θέσει σε κίνδυνο και αυτή ακόμη την ανθρώπινη ζωή! Για τον λόγο αυτό, οι σύλλογοι των μανιταρόφιλων της Ελλάδας και της Κύπρου θεωρούν σκόπιμο να ενημερώσουν το ευρύτερο ελληνικό κοινό, και ιδιαίτερα όσους μαζεύουν και τρώνε αυτοφυή μανιτάρια ή σκέφτονται να ξεκινήσουν μια τέτοια δραστηριότητα στο μέλλον, για τους κινδύνους αυτής της κατά τα άλλα πολύ ευχάριστης και αναζωογονητικής ενασχόλησης. Συγκεκριμένα, όσοι σκοπεύουν να καταναλώσουν άγρια μανιτάρια ως τροφή θα πρέπει οπωσδήποτε να γνωρίζουν τουλάχιστον τα ακόλουθα:
-Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να δίνεται πίστη σε ορισμένες οδηγίες εμπειρικών και, συχνά, ημιμαθών συλλεκτών, επειδή έχει αποδειχθεί με οδυνηρό τρόπο ότι οι περισσότερες από αυτές όχι μόνο δεν ισχύουν, αλλά μπορεί και να είναι εξαιρετικά επικίνδυνες! Πολλοί είναι δυστυχώς εκείνοι που χρησιμοποιούν ως κριτήριο για τη συλλογή μανιταριών αντιλήψεις που δεν έχουν καμία βάση και είναι αδιανόητο σήμερα να κινδυνεύει η υγεία ή ακόμη και η ζωή ανθρώπων εξαιτίας τους. Ακολουθεί ένας σύντομος κατάλογος τέτοιων λανθασμένων, επικίνδυνων αντιλήψεων και πεποιθήσεων:

Επικίνδυνο λάθος 1: Μανιτάρια που τα τρώνε ζώα, σαλιγκάρια ή έντομα είναι φαγώσιμα!
Δεν ισχύει! Ο λαγός και η αρκούδα, για παράδειγμα, έχουν ανοσία στις τοξίνες των πιο επικίνδυνων μανιταριών, ενώ το πεπτικό σύστημα των σαλιγκαριών και των εντόμων δεν έχει βέβαια καμία σχέση με αυτό του ανθρώπου.
Επικίνδυνο λάθος 2: Όλα τα μανιτάρια μπορούν να φαγωθούν, αν τα βράσουμε και πετάξουμε το νερό τους!
Δεν ισχύει! Τα πιο επικίνδυνα μανιτάρια προκαλούν πάντα σοβαρότατη δηλητηρίαση όπως και να τα μαγειρέψουμε.
Επικίνδυνο λάθος 3: Μανιτάρια που έχουν πάνω στο πόδι τους δαχτυλίδι (γνωστό και ως "φουστίτσα" ή "βρακί"), δηλαδή ένα είδος πέτσας που περιβάλλει το επάνω μέρος του ποδιού τους, είναι φαγώσιμα!
Δεν ισχύει! Τα πιο συνηθισμένα θανατηφόρα μανιτάρια έχουν κι αυτά δαχτυλίδι πάνω στο πόδι τους.
Επικίνδυνο λάθος 4: Μανιτάρια που δεν μυρίζουν άσχημα, δεν έχουν καυτερή ή πικρή ή στυφή γεύση, που η σάρκα τους δεν αλλάζει χρώμα όταν τα κόψουμε, ή έχουν ωραία εμφάνιση(!) είναι ακίνδυνα!
Δεν ισχύει! Μερικά από τα πιο συνηθισμένα και πολύ επικίνδυνα μανιτάρια είναι άοσμα ή έχουν όχι άσχημη μυρωδιά (π.χ. σαν μέλι) και ωραία γεύση (π.χ. σαν φουντούκι). Επίσης, η σάρκα τους μένει ολόλευκη όταν τα κόψουμε και είναι όμορφα και ελκυστικά στην εμφάνιση.

Υπάρχουν και αρκετές ακόμη εσφαλμένες αντιλήψεις που μπορεί να γίνουν επικίνδυνες. Σε κάθε περίπτωση, κανείς δεν θα πρέπει να ακολουθεί τέτοιες συμβουλές, προκειμένου να μην βάλει σε κίνδυνο τόσο τη δική του ζωή, όσο και εκείνων που θα φάνε από τα μανιτάρια του. Για να μπορέσουμε να μαζεύουμε και να τρώμε με ασφάλεια άγρια μανιτάρια, είναι απαραίτητο να μάθουμε να αναγνωρίζουμε ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά τόσο των επικίνδυνων, όσο και των φαγώσιμων μανιταριών. Για να γίνει αυτό, πρέπει να απευθυνόμαστε μόνο σε πεπειραμένους μανιταροσυλλέκτες, σε ανθρώπους δηλαδή που δεν ακολουθούν επικίνδυνες εμπειρικές συμβουλές, αλλά έχουν εμβαθύνει στο αντικείμενο μέσα από τη μελέτη αξιόπιστων βιβλίων για μανιτάρια, έχοντας παράλληλα αντλήσει σωστές γνώσεις από την επαφή τους με άτομα αναγνωρισμένης αξίας. Τέτοιοι άνθρωποι συνήθως ανήκουν σε επίσημα αναγνωρισμένους μανιταροφιλικούς συλλόγους, γνωρίζουν με σαφήνεια μέχρι πού φτάνουν οι γνώσεις τους και δίνουν υπεύθυνες συμβουλές μόνο όταν και οι ίδιοι είναι απολύτως βέβαιοι για ό,τι λένε. Οι εμπειρικού τύπου – και συνήθως ελλιπείς ή εσφαλμένες – γνώσεις του ηλικιωμένου που "τα ξέρει", του κυνηγού που μαζεύει περιστασιακά ή οποιουδήποτε άλλου που έχει μάθει με αμφιβόλου αξίας τρόπο να συλλέγει μανιτάρια δεν θα πρέπει να αποτελούν οδηγό μανιταροσυλλογής στη σημερινή εποχή. Δεν θέλουμε να απαξιώσουμε τέτοιους ανθρώπους, που μπορεί όντως να έχουν πραγματική και σωστή εμπειρία, όπως και υπεύθυνη στάση στο θέμα, αλλά σκοπός μας είναι να προφυλάξουμε όσους πρόκειται να μαζέψουν άγρια μανιτάρια από εκείνους που οι γνώσεις τους είναι ελλιπείς ή η στάση τους ανεύθυνη. Ο μόνος ασφαλής τρόπος προστασίας είναι η πλήρης, σωστή και εμπεριστατωμένη γνώση που αποκτάται μέσα από μελέτη αξιόπιστων βιβλίων και συναναστροφή με ανθρώπους υπεύθυνους και με αποδεδειγμένα σωστή γνώση.

-Πέρα από τα παραπάνω, κάθε μανιταροσυλλέκτης θα πρέπει οπωσδήποτε να γνωρίζει ποια είναι τα πιο συχνά εμφανιζόμενα μανιτάρια που μπορούν να απειλήσουν ακόμη και τη ζωή του ανθρώπου. Παρόλο που υπάρχουν πολλά είδη μανιταριών που προκαλούν ελαφρότερες ή βαρύτερες δηλητηριάσεις, ένας σχετικά μικρός αριθμός από αυτά μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή. Ωστόσο, το 90-95% των θανατηφόρων δηλητηριάσεων, τόσο παγκοσμίως όσο και στη χώρα μας, οφείλονται σε μόλις δύο-τρία είδη μανιταριών, πολύ συγγενικών μεταξύ τους, τα κοινά γνωρίσματα των οποίων παρουσιάζονται παρακάτω. Πρόκειται για τα είδη Αmanita phalloides – Αμανίτης ο φαλλοειδής, Amanita verna – Αμανίτης ο εαρινός και Amanita virosa – Αμανίτης ο δυσώδης. Από αυτά, στη χώρα μας το πιο συνηθισμένο είναι το πρώτο, λιγότερο το δεύτερο, ενώ το τρίτο φαίνεται να είναι πολύ σπάνιο έως ανύπαρκτο στον τόπο μας. Ευτυχώς έχουν τρία κοινά και σχετικά εύκολα αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά, που είναι τα εξής:


1. Η βάση του ποδιού τους περιβάλλεται από μία άσπρη σακκούλα (που λέγεται "βόλβα"), η οποία μοιάζει σαν πέτσα και στην αρχή είναι παχιά και μεγάλη και δεν ακουμπάει στο πόδι, ενώ αργότερα λεπταίνει και αγκαλιάζει το πόδι. Στη φάση αυτή μπορεί να μην είναι εύκολο να την εντοπίσουμε.

2. Στο επάνω μέρος του ποδιού τους υπάρχει το λεγόμενο δαχτυλίδι (γνωστό και ως "φουστίτσα" ή "βρακί"), που μοιάζει και αυτό με πέτσα και κρέμεται σαν φούστα γύρω από το πόδι. Έχει συνήθως άσπρο χρώμα, αλλά συχνά μπορεί να είναι και πρασινωπό, είναι στην αρχή αρκετά μεγάλο, παχύ και φαρδύ, αργότερα όμως λεπταίνει και αγκαλιάζει το πόδι, σε σημείο που μπορεί να είναι δύσκολο να το δούμε.

3. Στο κάτω μέρος του καπέλου τους έχουν άσπρα ελάσματα, δηλαδή λεπτές φέτες που μοιάζουν με φυλλαράκια και απλώνονται σαν ακτίνες από το πόδι μέχρι την άκρη του καπέλου. Αυτά μπορεί σε μερικές περιπτώσεις να έχουν και μια ελαφρά πρασινωπή απόχρωση ή, όταν το μανιτάρι είναι πιο γέρικο, να είναι κάπως κρεμ ή πολύ ανοιχτά κιτρινωπά.

Το χρώμα της επιφάνειας του καπέλου τους δεν έχει ιδιαίτερη σημασία για να τα γνωρίσουμε. Μπορεί πάντως να είναι άσπρο, πρασινωπό, πρασινοκίτρινο, κίτρινο, λαδοπράσινο, καφεπράσινο ή καφέ.

Κάθε μανιτάρι που παρουσιάζει τα τρία προαναφερθέντα χαρακτηριστικά μαζί μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνο έως θανατηφόρο! Προσοχή όμως: η βόλβα και το δαχτυλίδι, μπορεί κάποτε να έχουν λεπτύνει τόσο πολύ που να είναι σχεδόν αδύνατο να τα δούμε ή μπορεί για κάποιον άλλο λόγο να έχουν χαθεί. Επίσης, όπως αναφέρθηκε, υπάρχουν και άλλα μανιτάρια με διαφορετικά χαρακτηριστικά που είναι επίσης επικίνδυνα, αν και πιο σπάνια. Για τον λόγο αυτό, δεν τρώμε ποτέ ένα μανιτάρι για το οποίο δεν είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι είναι φαγώσιμο! ΑΓΑΠΑΜΕ ΤΑ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ, ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΟΜΩΣ ΑΓΑΠΑΜΕ ΤΗ ΖΩΗ!
Amanita phalloides – Αμανίτης ο φαλλοειδής, το πιο επικίνδυνο θανατηφόρο μανιτάρι!
Όλοι θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε με πολύ υπεύθυνο τρόπο το θέμα της συλλογής και κατανάλωσης άγριων αυτοφυών μανιταριών. Για να γίνει αυτό και για να προστατευτούν αποτελεσματικά όσοι συνάνθρωποί μας μαζεύουν και τρώνε άγρια μανιτάρια, οι μανιταροφιλικοί σύλλογοι Ελλάδας και Κύπρου συνιστούν στους ενδιαφερόμενους να έρθουν σε επαφή μαζί τους, προκειμένου να ενημερωθούν σωστά και υπεύθυνα, έτσι ώστε να μην ριψοκινδυνεύουν τρώγοντας άγρια μανιτάρια. Στην ιστοσελίδα http://www.manitari.gr/ μπορούν να βρουν ηλεκτρονικές διευθύνσεις και τηλέφωνα επικοινωνίας των κατά τόπους συλλόγων, σύγχρονη και ενημερωμένη ελληνική (και ξένη) βιβλιογραφία, αλλά και να θέσουν ερωτήματα για κάθε τι που αφορά το μανιτάρι.

-Το κείμενο και την παρουσίαση επιμελήθηκε ο Άγγελος Παπαδημητρίου, πρ. πρόεδρος του Μανιταρογνωστικού Συλλόγου Ξάνθης.
-Οι πληροφορίες και οι θέσεις που παρουσιάζονται στο παρόν εγκρίνονται και υιοθετούνται από το σύνολο των μανιταροφιλικών συλλόγων της Ελλάδας και της Κύπρου και προσυπογράφονται από τους ίδιους. Οι προσυπογράφοντες σύλλογοι είναι οι εξής:

-ΜΑΝΙΤΑΡΟΦΙΛΟΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
-ΜΑΝΙΤΑΡΟΦΙΛΟΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
-ΜΑΝΙΤΑΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΞΑΝΘΗΣ
-ΜΑΝΙΤΑΡΟΦΙΛΟΙ ΗΠΕΙΡΟΥ
-ΜΑΝΙΤΑΡΟΦΙΛΟΙ ΛΕΣΒΟΥ
-ΜΑΝΙΤΑΡΟΦΙΛΟΙ ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ
-ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΥΠΡΟΥ

-Το παρόν αποστέλλεται προς δημοσίευση στον τύπο μέσω του Μανιταρογνωστικού Συλλόγου Ξάνθης