Τρίτη 25 Φεβρουαρίου 2014

Φασόλια-Φασολάκια -

Οδηγίες καλλιέργειας






Το φασόλι ανήκει στο γένος Phaseolus της οικογένειας Leguminosae. Τα διάφορα καλλιεργούμενα είδη φασολιού, σύμφωνα με τη σπουδαιότητά τους, είναι τα εξής:

  • Phaseolus vulgaris
  • Phaseolus coccineus
  • Phaseolus Lunatus
  • Phaseolus acutifolius var. lutifolius
Και τα τέσσερα είδη είναι διπλοειδή με 2x=22 χρωματοσώματα.
Είναι φυτό ετήσιο, αν και στην άγρια μορφή του συναντάμε και πολυετείς τύπους.
Το φασόλι κατάγεται από την Αμερική, απ'  όπου μεταφέρθηκε στην Ευρώπη, όπου και διαδόθηκε στις αρχές του 17ου αιώνα Στη χώρα μας διαδόθηκε γύρω στα μέσα του 17ου αιώνα.
Τα φασόλια για μεταποίηση και νωπή κατανάλωση καλλιεργούνται κυρίως στις περιοχές Θεσσαλονίκης, Γιαννιτσών, Αχαΐας, Ηλείας Καβάλας, Σερρών, Μεσσηνίας. Φασόλια για παραγωγή σπερμάτων (ξερών φασολιών) καλλιεργούνται στις περιοχές Φλωρίνης, Καστοριάς, Καβάλας, Αιτωλοακαρνανίας, Πρεβέζης.
Συνολικά στη χώρα μας καλλιεργούνται 80.000 στρέμματα και παράγονται 70.000 τόνοι νωπά φασολάκια, και 150.000 στρέμματα ξερά φασόλια με παραγωγή 25.000 τόνων (δεδομένα 1993).


Χαρακτηριστικά Φυτού Φασολιάς

Ρίζα Φασολιάς

ρίζα φασολιάς
Αυτή η είναι η ρίζα ενός φυτού φασολιάς μόλις 12 ημερών. Από την κορυφή του φυτού, μέχρι το τέλος της ρίζας, το μήκος είναι 30 εκατοστά! Το ριζικό σύστημα του φασολιού είναι αρκετά ανεπτυγμένο, Αποτελείται από μια ασθενική, κύρια ρίζα και πολυάριθμες δευτερεύουσες. Οι δευτερεύουσες ρίζες είναι ρωμαλεότερης ανάπτυξης και υποκαθιστούν πλήρως την κύρια ρίζα. Η κύρια ρίζα φθάνει σε βάθος 50-60 cm και ο μεγαλύτερος αριθμός των δευτερευουσών ριζών βρίσκεται σε βάθος 20-30 cm και εκτείνεται σε ακτίνα 45-60 cm από τον κεντρικό βλαστό. Στη ρίζα συμβιώνει το αζωτοβακτήριο Bacterium radicicola και δεσμεύει το ατμοσφαιρικό άζωτο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θρέψη του φυτού.


Βλαστός Φασολιάς

Οι ποικιλίες φασολιών ανάλογα με το μήκος του βλαστού χωρίζονται σε:
α) νάνες
β) αναρριχώμενες
γ) ημιαναρριχώμενες
Στις νάνες ποικιλίες οι βλαστοί είναι ποώδεις, όρθιας αναπτύξεως, κυλινδρικού σχήματος και ισχυρώς διακλαδιζόμενοι. Η επιμήκυνση του βλαστού σταματάει με το σχηματισμό της κορυφαίας ταξιανθίας. Το ύψος τους είναι 30-60 cm και είναι αυτοστήρικτα λόγω του σκληρού κεντρικού βλαστού.
Στα φυτά των αναρριχόμενων ποικιλιών, ο βλαστός είναι λεπτότερος και σπάνια διακλαδίζεται. Τα μεσογόνια διαστήματα είναι μεγάλα, δεν καταλήγει σε ταξιανθία αλλά συνεχίζει την ανάπτυξή του μέχρι τα 2-3 m. Στα κατώτερα γόνατα του κεντρικού βλαστού, μπορεί να σχηματισθούν μερικοί πλάγιοι βλαστοί.
Στα φυτά των ημιαναρριχώμενων ποικιλιών, ο βλαστός είναι μέσου μήκους και σχηματίζουν μερικούς βλαστούς. Επίσης, μπορούμε να πούμε ότι οι αναρριχώμενες ποικιλίες αναπτύσσονται με μικρότερη ταχύτητα ως προς τις νάνες.


Φύλλα Φασολιάς

φύλλα φασολιάς
Φύλλα φασολιού Τα φύλλα του φασολιού είναι σύνθετα, τρίλοβα ή πεντάλοβα. Τόσο τα φύλλα όσο και οι βλαστοί είναι χνουδωτοί με μεγάλους μίσχους.


Άνθη Φασολιάς

άνθη φασολιάς
Άνθη φασολιάς Τα άνθη του φασολιού είναι μικρά και φέρονται σε μασχαλείες ταξιανθίες ανά 2-6, στην άκρη ενός ανθικού άξονα που είναι βραχύτερος από το μίσχο του αντίστοιχου φύλλου.
Το χρώμα των ανθέων είναι λευκό, υποκίτρινο ή κυανέρυθρο. Η άνθιση γίνεται κατά τις πρωινές μέχρι και τις πρώτες προμεσημβρινές ώρες. Η άνθιση διαρκεί για τις νάνες ποικιλίες μέχρι και 20 ημέρες, ενώ για τις αναρριχώμενες ποικιλίες διαρκεί πολύ περισσότερες μέρες. Η γονιμοποίηση στο φασόλι γίνεται κυρίως με αυτογονιμοποίηση.


Καρπός Φασολιάς

Ο καρπός είναι λοβός, μήκους 8-20 cm και πλάτους 0,6-2,0 cm, με διατομή κυλινδρική ή πλατιά. Το χρώμα είναι από πράσινο διαφόρων αποχρώσεων ως κίτρινο. Έχει 4-9 σπόρους, όμως σπάνια περικλείει περισσότερους από 5 σπόρους. Ο σπόρος ποικίλλει σε μέγεθος, σχήμα και χρωματισμό περιβλήματος και αριθμό ανά λοβό.


Κλίμα και Έδαφος

Το φασόλι ευδοκιμεί σε θερμές περιόδους του έτους και δεν αντέχει στον παγετό. θερμοκρασίες κάτω από 15 βαθμούς Κελσίου και πάνω από 30 βαθμούς Κελσίου είναι βλαβερές για το φυτό. Πάντως, ο μικρός βιολογικός του κύκλος επιτρέπει την καλλιέργειά του ακόμη και σε περιοχές των εύκρατων ζωνών με μικρή βλαστική περίοδο.
Κατά τη σπορά, οι θερμοκρασίες εδάφους σε βάθος 5 cm περίπου, πρέπει να είναι 15-30 βαθμοί Κελσίου με άριστη τους 26-27 βαθμούς Κελσίου. Στους 15 βαθμούς Κελσίου ο σπόρος φυτρώνει σε 16 ημέρες, στους 25 βαθμούς Κελσίου φυτρώνει σε 6 ημέρες (αλλά μόνο σε ποσοστό 50% περίπου), ενώ σε θερμοκρασίες άνω των 35 βαθμών Κελσίου και κάτω των 10-12 βαθμών Κελσίου το φύτρωμα των σπόρων των περισσότερων ποικιλιών είναι αδύνατο.
Οι άριστες θερμοκρασίες αέρα για ανάπτυξη του φυτού είναι 21-26 βαθμοί Κελσίου. Η καρπόδεση είναι αδύνατη σε θερμοκρασίες κάτω από 10 βαθμούς Κελσίου και άνω των 32-33 βαθμών Κελσίου. Ο συνδυασμός υψηλής θερμοκρασίας και χαμηλής σχετικής υγρασίας αέρα προκαλεί ανθόρροια (πτώση των ανθών).
Πολύ υψηλές θερμοκρασίες, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με έλλειψη υγρασίας στο έδαφος, μπορεί να προκαλέσουν ατελή γονιμοποίηση με αποτέλεσμα φτωχή ανάπτυξη των σπόρων και παραμορφωμένους λοβούς.
Οι χαμηλές θερμοκρασίες κατά την περίοδο ωρίμανση των λοβών το φθινόπωρο, μπορεί να εμποδίσουν την κανονική ανάπτυξη των σπόρων, με αποτέλεσμα κενούς λοβούς ακατάλληλους για βιομηχανική επεξεργασία.
Μεγάλη σχετική υγρασία και βροχερός καιρός μπορεί να προκαλέσουν ανθόρροια.
Οι ποικιλίες διαφέρουν ως προς την ευπάθειά τους σε ακραίες συνθήκες του περιβάλλοντος.


Απαιτήσεις σε έδαφος

Ελαφρά εδάφη, που στραγγίζουν και θερμαίνονται νωρίς την άνοιξη, είναι κατάλληλα για πρώιμη σπορά. Αμμώδη ως και αργιλλοπηλώδη και οργανικά εδάφη μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την καλλιέργεια του φασολιού, στα βαριά όμως δε λαμβάνονται υψηλές αποδόσεις. Φτωχή στράγγιση μπορεί να προκαλέσει σήψη της ρίζας.
Το φυτό προτιμά ελαφρώς όξινα εδάφη (pH 5,5-6,5) αλλά αναπτύσσεται ικανοποιητικά και σε pH 5,5-7,0. Σε αλκαλικά όμως εδάφη, στα οποία μπορεί να παρατηρηθεί έλλειψη Mn (Μαγγάνιο), δεν ευδοκιμεί.


Λίπανση Φασολιάς

Οι απαιτήσεις του φασολιού σε λίπανση είναι μέτριες. Πάντως, επειδή το φυτό έχει μικρής διάρκειας βιολογικό κύκλο και επειδή έχει σχετικά περιορισμένο ριζικό σύστημα, απαιτείται υψηλή γονιμότητα εδάφους για μεγάλη απόδοση.
Για την παραγωγή ενός τόνου λοβών απομακρύνονται από το έδαφος περίπου 15 kg Ν (Άζωτο), 1,5 kg Ρ (Φωσφόρος) και 11 kg Κ (Κάλιο).
Απαιτείται ισορροπημένη και έγκαιρη λίπανση. Επειδή το φυτό αναπτύσσεται και ωριμάζει γρήγορα, απαιτείται η χρήση λιπασμάτων που ελευθερώνουν αμέσως τα θρεπτικά τους στοιχεία (π.χ. νιτρική μορφή αζώτου).
Η απαιτούμενη λίπανση σε άζωτο, συνήθως κυμαίνεται από 5-15kg/στρ., ανάλογα με την οργανική ουσία στο έδαφος. Σε αρδευόμενες καλλιέργειες, εφαρμόζεται και επιφανειακή λίπανση με Ν (35 kg/στρ.) κατανεμημένες σε 2-3 δόσεις. Υπερβολική αζωτούχος λίπανση κατά την άνθηση μπορεί να προκαλέσει ανθόρροια.
Ανάλογα με τη γονιμότητα του εδάφους συνιστάται λίπανση με 15-20 kg Ρ2Ο5 και 10-20 kg Κ2Ο. Συνήθως, το 80% του Ρ και το 60% του Κ εφαρμόζεται πριν ή κατά τη σπορά, αλλά με προσοχή ώστε να μην έλθει σε επαφή ο σπόρος με το λίπασμα (που αυξάνει την πυκνότητα του εδαφικού διαλύματος) γιατί το φασόλι είναι πολύ ευπαθές στα άλατα (μέγιστο όριο αντοχής 1,0 ds/m). Το λίπασμα τοποθετείται αρκετά μακριά από το σπόρο, 5 cm περίπου κάτω από το σπόρο και σε πλευρική απόσταση 5-7 cm.
Συνολικά απαιτούνται 4-6kg/στρ. MgO.
Το φασόλι είναι πολύ ευαίσθητο σε περίσσεια βορίου. Αν το νερό άρδευσης περιέχει περισσότερο από 1 ΡΡΜ βόριο παρατηρείται σημαντική μείωση στην απόδοση.
Είναι φυτό με μεγάλη ευπάθεια στην έλλειψη Mn, Zn και Fe.


Καλλιεργητική Τεχνική

Υποστύλωση φυτών

υποστήλωση φυτών φασολιάς με καλάμια
Τα φυτά των αναρριχόμενων ποικιλιών υποστυλώνονται συνήθως με καλάμια ή λεπτούς ξύλινους πασσάλους.


Ζιζανιοκτονία

Τα ετήσια αγρωστώδη είναι τα κυριότερα ζιζάνια που δημιουργούν προβλήματα στις πρώιμες σπορές του φασολιού. Για προστασία των νεαρών σποροφύτων φασολιού απ' αυτά, απαιτείται η ενσωμάτωση στο έδαφος πριν από τη σπορά κάποιου ζιζανιοκτόνου και η εφαρμογή κάποιου άλλου πριν από το φύτρωμα του φασολιού.
Στις όψιμες σπορές ανταγωνίζονται τα φυτά κυρίως τα πλατύφυλλα ζιζάνια (που αναπτύσσονται αργότερα) και για την καταπολέμησή τους συνιστάται κάποιο κατάλληλο ζιζανιοκτόνο, μεταφυτρωτικό ως προς το φασόλι.
Η ζιζανιοκτονία μερικώς, μπορεί να γίνει με προσεκτική (σε βάθος 2,5-3,0 cm) μηχανική κατεργασία του εδάφους για αποφυγή καταστροφής των επιφανειακών ριζών, οι οποίες αποτελούν σημαντικό τμήμα του ριζικού συστήματος του φυτού. Η μηχανική κατεργασία του εδάφους πρέπει να σταματά μόλις αρχίζει η άνθιση γιατί τότε τα φυτά είναι πολύ ευπαθή σε τραυματισμούς.


Άρδευση

Το φασόλι έχει ριζικό σύστημα μέσου βάθους. Το επαρκές επίπεδο υγρασίας σε ολόκληρη τη διάρκεια του βιολογικού κύκλου του φυτού είναι απαραίτητη προϋπόθεση για υψηλή απόδοση και ποιότητα, καθώς και ομοιόμορφη ανάπτυξη του φυτού. Κατά τη διάρκεια των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης σε υψηλές θερμοκρασίες, τα φυτά μπορεί να χρειάζονται μέχρι 5 mm νερού ημερησίως. Σε ελαφρά εδάφη, μπορεί να χρειάζεται άρδευση κάθε 3-4 ημέρες.
Έλλειψη υγρασίας κατά την άνθιση και καρπόδεση προκαλεί ανθόρροια και καρπόρροια. Επίσης, η έλλειψη υγρασίας, σε συνδυασμό με υψηλή διαπνοή λόγω υψηλής θερμοκρασίας, μπορεί να προκαλέσει παραμόρφωση των λοβών. Ανάλογα με την εποχή καλλιέργειας (άνοιξη, φθινόπωρο) η απαιτούμενη υγρασία για συμπλήρωση του βιολογικού κύκλου του φασολιού μπορεί να κυμαίνεται από 300-450 mm.


Σπορά φασολιού

Το φασόλι πολλαπλασιάζεται με κατευθείαν σπορά στον αγρό.
Η σπορά την άνοιξη γίνεται αφού περάσει ο κίνδυνος παγετού. Για να εξασφαλισθεί πρώτη ύλη για τη βιομηχανία αλλά και προϊόν για την αγορά νωπής κατανάλωσης για μεγάλη χρονική περίοδο, γίνονται διαδοχικές σπορές αρχίζοντας νωρίς την άνοιξη και τελειώνοντας με σπορά 50-60 ημέρες πριν από τον πρώτο παγετό του φθινοπώρου. Για γρήγορο φύτρωμα του σπόρου απαιτείται να έχει προηγηθεί καλή κατεργασία του εδάφους (σε βάθος 15-20 cm) και να υπάρχει επαρκώς υγρασία για γρήγορη ενυδάτωση του σπόρου. Επειδή κατά το φύτρωμα οι κοτυληδόνες του σπόρου προωθούνται έξω από το έδαφος, η δημιουργία κρούστας στην επιφάνειά του εμποδίζει σε μεγάλο βαθμό το φύτρωμα και μειώνει τον αριθμό φυτών ανά στρέμμα.


Αποστάσεις σποράς

α) Το "νάνο" φασόλι, που συγκομίζεται μηχανικά, σπέρνεται σε γραμμές που απέχουν 30-60 cm, με απόσταση φυτών επί της γραμμής 15-25 cm. Οι αποστάσεις σποράς καθορίζονται με κριτήριο τη ζωηρότητα της ποικιλίας, τη γονιμότητα των εδαφών, καθώς και το μέγεθος των διαθεσίμων μηχανημάτων για καλλιέργεια και συγκομιδή. Σε σχετικά πειράματα βρέθηκε ότι ο ιδεώδης πληθυσμός φυτών ανά στρέμμα είναι περίπου 40.000.
β) Οι αναρριχώμενες ποικιλίες σπέρνονται είτε σε γραμμές είτε σε όρχους (θέσεις). Οι γραμμές συνήθως απέχουν 100-120 cm και τα φυτά επί της γραμμής απέχουν 20-25 cm.
Στην περίπτωση της σποράς σε όρχους, σπέρνονται 4-6 σπόροι σε κάθε θέση οι οποίες απέχουν μεταξύ τους (και προς τις δύο κατευθύνσεις) 100-120 cm. Μετά το φύτρωμα, γίνεται αραίωση και αφήνονται σε κάθε όρχο 3-4 φυτά, τα οποία υποστυλώνονται συνήθως με καλάμια ή με σπάγκο. Γενικά, η πυκνή σπορά προκαλεί αύξηση της απόδοσης αλλά και την παραγωγή ομοιόμορφου προϊόντος όσον αφορά το μέγεθος.
Ανάλογα με την ποικιλία (μέγεθος σπόρου) και τις αποστάσεις σποράς, απαιτούνται 5-12 kg σπόρου ανά στρέμμα.
Το βάθος σποράς είναι συνήθως 2-5 cm (το μικρότερο βάθος αφορά τα υγρά και βαριά εδάφη).


Συγκομιδή φασολιών

Βασικά κριτήρια ωρίμανσης για συγκομιδή του λαχανοκομικού φασολιού (φασολάκι) είναι το μέγεθος του λοβού και ο βαθμός ανάπτυξης των σπόρων. Η συγκομιδή γίνεται πριν οι λοβοί φθάσουν τη φυσιολογική ωριμότητα και όταν οι σπόροι έχουν αναπτυχθεί μερικώς. Σε αυτό το στάδιο, οι λοβοί έχουν πάρει χρώμα υποκίτρινο. Η σάρκα του λοβού πρέπει να είναι τραγανή, με λίγες ίνες (κλωστές στα σημεία σύνδεσης των καρποφύλλων) και η επιφάνειά του λεία, χωρίς εμφανείς διογκώσεις από τους αναπτυσσόμενους σπόρους. Η συγκομιδή πρέπει να γίνεται έγκαιρα, γιατί οι λοβοί υπερωριμάζουν γρήγορα, οπότε αρχίζει η σκλήρυνση των ιστών και η υπερβολική αύξηση των σπόρων.
Οι σύγχρονες μηχανές που χρησιμοποιούνται για τη συγκομιδή των νάνων ποικιλιών φασολιού διαχωρίζουν τους λοβούς από τα υπόλοιπα τμήματα φυτών.
Οι λοβοί που συγκομίζονται μηχανικά, μπορεί να έχουν μικροτραύματα (που ευνοούν τις μικροβιακές προσβολές) γι' αυτό πρέπει να τους επεξεργασθεί αμέσως η βιομηχανία ή να διατεθούν αμέσως στην αγορά νωπής κατανάλωσης. Γενικά, κατά τη μηχανική συγκομιδή σημειώνονται απώλειες προϊόντος σε ποσοστά 5-25%.
Τα ξηρά φασόλια συγκομίζονται όταν οι λοβοί ωριμάσουν πλήρως και ξεραθούν επαρκώς. Τότε, οι σπόροι έχουν 16-20% υγρασία. Αν τα ξηρά φασόλια συγκομισθούν με χαμηλότερη από 14% υγρασία, τότε κατά τη μηχανική συγκομιδή μπορεί να τραυματισθούν (οι κοτυληδόνες, το έμβρυο ή το περίβλημα) και να μειωθεί η βλαστική ικανότητα του σπόρου, εφόσον πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για πολλαπλασιασμό.


Διατήρηση φασολιών

Το φασολάκι, είναι πολύ φθαρτό προϊόν (έχει πολύ υψηλό ρυθμό αναπνοής) και απαιτεί άμεση ψύξη μετά τη συγκομιδή για τη διατήρηση της ποιότητας σε ικανοποιητικά επίπεδα. Η πρόψυξη στους 3-5 βαθμούς Κελσίου γίνεται κατά προτίμηση με κρύο νερό, οπότε αποφεύγεται η μάρανση ή το ρυτίδωμα των λοβών. Πρόψυξη σε θερμοκρασία κάτω των 3 βαθμών Κελσίου προκαλεί κηλίδες στους λοβούς.
Ο σπόρος των ξηρών φασολιών αποθηκεύεται στους 5-10 βαθμούς Κελσίου και σχετική υγρασία 40-50% για περίοδο περίπου, 6-10 μηνών. Αν η περιεκτικότητα των σπόρων σε νερό είναι κάτω του 14%, τότε η σχετική υγρασία της αποθήκης πρέπει να είναι περίπου 70% για αύξηση της υγρασίας των σπόρων προς αποφυγή διάρρηξης των περιβλημάτων κατά την αποθήκευση και τη διακίνηση.


Ποικιλίες φασολιών

Υπάρχει μεγάλος αριθμός ποικιλιών φασολιού που κατατάσσονται σε ομάδες ανάλογα με τον τύπο βλαστικής ανάπτυξης, τα χαρακτηριστικά του λοβού και του σπόρου, καθώς και τον τρόπο κατανάλωσης.
Η βιομηχανία κατάψυξης προτιμά ποικιλίες νάνες με πράσινο ελλειπτικό ή στρογγυλής διατομής λοβό, χωρίς ίνες.
Για κονσερβοποίηση, προτιμούνται ποικιλίες με λευκούς ή ανοιχτόχρωμους σπόρους, γιατί το επεξεργασμένο προϊόν έχει ελκυστικό χρώμα και επιπλέον, γιατί δε χρωματίζεται η υγρή φάση στην κονσέρβα από τις χρωστικές ουσίες των έγχρωμων σπόρων.
Οι ποικιλίες φασολιάς που καλλιεργούνται για τους ξηρούς σπόρους είναι νάνες ή αναρριχώμενες με σπόρους που ποικίλλουν σε μέγεθος και χρώμα
Στην Ελλάδα καλλιεργούνται και ποικιλίες Phaseolus coccineus που είναι αναρριχώμενες και παράγουν σπόρους λευκούς, μεγάλου μεγέθους (γίγαντες, ελέφαντες) που καταναλώνονται ξηροί.
Όσον αφορά τις ποικιλίες που καλλιεργούνται για νωπό φασόλι (φασολάκι) στην Ελλάδα, χρησιμοποιούνται αρκετοί γενότυποι που εισάγονται από το εξωτερικό και καλλιεργούνται κυρίως για τη βιομηχανία. Όμως, σε αρκετά μεγάλη κλίμακα, καλλιεργούνται για την αγορά νωπής κατανάλωσης και τοπικές παραδοσιακές ποικιλίες, όπως τα μπαρμπούνια (νάνα και αναρριχώμενα), τα καναρίνια (αναρριχώμενα), οι αισέδες κλπ.


Νάνα (καθιστά) φασόλια

Contender (Στενός Λοβός)

Πρώιμο νάνο φασόλι, στρογγυλής διατομής. Τα φυτά είναι ορθόκλαδα ανθεκτικά στους χειρισμούς της συγκομιδής. Οι λοβοί έχουν μήκος 16 cm και πλάτος 1,2 cm. Το χρώμα τους είναι βαθύ πράσινο. Περιέχουν 6 σπόρους και είναι τελείως άνευρα. Παραγωγική ποικιλία με ικανοποιητική περίοδο.
Μαυρομάτικο

Ημιαναρριχώμενο φασόλι με στρογγυλούς λοβούς. Το μήκος των λοβών είναι περίπου 20 – 23 cm, και το πλάτος 1,2 cm. Το δε χρώμα τους είναι βαθύ πράσινο. Οι σπόροι έχουν μικρό μέγεθος και χρώμα μπεζ με μαύρο μάτι. Μπορεί να καλλιεργηθεί ακόμη και ξηρικό. Κατάλληλο για κατανάλωση σαν χλωρό αλλά και σαν ξερό.
Garrafalenana (Ενδιάμεσος Λοβός)

Μεσοπρώιμη καθιστή ποικιλία φασολιού (59 ημ.). Το μήκος των λοβών είναι 20 cm, ενώ το πλάτος τους είναι 1,8 cm. Παραγωγική ποικιλία με σχετική ανθεκτικότητα στο ψύχος.
Ζαργάνα Καβάλας (Ενδιάμεσος Λοβός)
Εγχώρια ποικιλία φασολιού για νωπή κατανάλωση. Οι λοβοί έχουν πράσινο ανοικτό χρώμα και μήκος 17 cm ενώ το πλάτος τους είναι 1,6 -1,9 cm. Tα φυτά είναι ορθόκλαδα και πολύ εύρωστα. Η ποικιλία αυτή καλλιεργείται κυρίως  στην Βόρεια Ελλάδα και είναι φημισμένη για τα αγρονομικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά.
Starazagorsky (Πλατύς Λοβός)

Γνώστη ποικιλία που καλλιεργείται χρόνια στην Ελλάδα με το όνομα Κοντομπάρμπουνο. Πρώιμο φασόλι, με πεπλατυσμένους άνευρους λοβούς, ανοιχτού πράσινου χρώματος. Το μήκος των λοβών είναι γύρω στα 12 cm και το πλάτος τους γύρω στα 20mm. Το χρώμα των σπόρων του είναι μαύρο. Καλλιεργείται σε όλη την Ελλάδα για πρώιμη και όψιμη συγκομιδή. Οι λοβοί είναι κατάλληλοι για νωπή χρήση.
Borloto Linqua Di Fuogo Nano (Πλατύς Λοβός)

Μέσης ωρίμανσης φασόλι που προορίζεται για νωπή κατανάλωση των λοβών, για κατανάλωση των ημίξερων σπόρων (ξεσπυριστό) και για τους ξερούς σπόρους του. Οι λοβοί του έχουν μήκος 13 cm περίπου και πλάτος 19mm, n διατομή τους είναι ελλειψοειδείς και το χρώμα του  άσπρο πράσινο με κόκκινα στίγματα και ραβδώσεις.  Οι σπόροι του είναι μεγάλοι και έχουν χρώμα κρεμ με κόκκινες ραβδώσεις . Καλλιεργείται σε όλη την Ελλάδα και ειδικότερα στην Βοιωτία (Τανάγρα) σε όψιμη σπορά.
Cannelino (Για Ξερό Φασόλι)

Πρώιμη  επιλογή της ποικιλίας που είναι γνωστή στη χώρα μας σαν  χορώζι. Τα φυτά είναι νάνα, εύρωστα με συγκεντρωμένη ανθοφορία. Οι σπόροι είναι τυπικοί της ποικιλίας, δηλαδή μακρόστενοι, ελαφρά ελλειπτικοί. Το χρώμα τους είναι λευκό και το βάρος 1000 σπόρων περίπου 500g.


Αναρριχώμενα φασόλια

Kentucky Wonder (Στενός Λοβός)

Ποικιλία φασολιού που καλλιεργείται χρόνια στην χώρα μας, η διατομή των λοβών είναι στρογγυλή και το μήκος τους 20cm. Το χρώμα των λοβών του είναι πράσινο και ο σπόρος του έχει χρώμα (ανάλογα με την επιλογή) άσπρο η καφέ . Προορίζεται για νωπή κατανάλωση των φρέσκων λοβών.
Ζαργάνα Χρυσούπολης (Ενδιάμεσος Λοβός)
Αναρριχώμενη ποικιλία κατάλληλη για νωπή χρήση. Οι λοβοί έχουν χρώμα ανοιχτό πράσινο και πεπλατυσμένη διατομή. Το μήκος τους κυμαίνεται μεταξύ 17-20 cm και το πλάτος τους 1,7-2 cm. Η Ζαργάνα διακρίνεται για την παραγωγικότητα της καθώς και για τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Σαν εγχώρια ποικιλία είναι πλήρως προσαρμοσμένη στις εδαφοκλιματικές συνθήκες μας και αυτός είναι ο λόγος που υπερτερεί έναντι των εισαγόμενων ποικιλιών.
Borloto L.D. F.2 (Πλατύς Λοβός)

Μέσης ωρίμανσης φασόλι που προορίζεται για νωπή κατανάλωση των λοβών, για κατανάλωση των ημίξερων σπόρων (ξεσπυριστό) και για τους ξερούς σπόρους του. Οι λοβοί του έχουν μήκος 13 cm περίπου και πλάτος 19mm, n διατομή τους είναι ελλειψοειδείς και το χρώμα του  άσπρο πράσινο με κόκκινα στίγματα και ραβδώσεις. Οι σπόροι του είναι μεγάλοι και έχουν χρώμα κρεμ με κόκκινες ραβδώσεις .
Καναρίνι Meraviglia (Πλατύς Λοβός)

Πρώιμη αναρριχώμενη ποικιλία για νωπή κατανάλωση. Οι λοβοί είναι πεπλατυσμένοι με μεγάλο μέγεθος και έχουν κίτρινο χρώμα. Δεν έχουν ίνες και είναι πολύ τρυφεροί. Το βάρος των 10 λοβών είναι 110 -120g. και περιέχουν 4 -7 σπόρους χρώματος μπεζ. Ξεχωρίζουν για τα άριστα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά  τους.
Γίγαντας Φασόλι Πρεσπών

Τα φασόλια γίγαντες Πρεσπών - Φλώρινας (40-45 φασόλια /100g) προέρχονται από την ίδια ελληνική ποικιλία φασολιών εξαιρετικής ποιότητας.
Προέρχονται από την περιοχή των λιμνών Πρεσπών του Νομού Φλωρίνης και έχουν γίνει μάλιστα τοπική παράδοση εδώ και πολλές γενεές. Η ποιότητα τους οφείλεται στο συνδυασμό του μικροκλίματος και στην εδαφολογική σύσταση της περιοχής καλλιέργειας τους στις συνεχόμενες αγροτικές περιοχές των κοινοτήτων Μικρολίμνης, Καρνών, Λευκόνος, Πλατέους, Λαιμού,  Άγιου Γερμανού,  Άγιου Αχίλλειου, Βροντερού και Καλλιθέας.   Οι “γίγαντες” είναι και αυτή αναρριχώμενη ποικιλία με άσπρα σπέρματα, αλλά λίγο μεγαλύτερα από τους γίγαντες και με σχήμα νεφροειδή. Χρησιμοποιούνται και εδώ ποικιλίες με τρυφερούς λοβούς. Έχει μεγάλη παραγωγή και αυξημένη ζήτηση από τους καταναλωτές. Η ποσότητα σπόρου που χρησιμοποιείται ανά στρέμμα είναι 8-9 κιλά.
Μεγαλόσπερμα Πλακέ Φασόλια Πρεσπών

Δημιουργήθηκε από επιλογή ανάμεσα στον πληθυσμό της περιοχής της Αλεξάνδρειας. Τα φυτά φέρουν μικρούς έλικες, οι σπόροι είναι μικροί, άσπροι με λεπτό φλοιό και πεπιεσμένο πλευρικός. Είναι ποικιλία μέσης πρωιμότητας με κατάλληλη σπορά στις αρχές Απριλίου. Έχει καλή προσαρμοστικότητα και προτιμά γόνιμα και ποτιστικά χωράφια. Η παραγωγικότητα της είναι μεγάλη η δε ποιότητα άριστη. Η ποσότητα σπόρου ανά στρέμμα είναι 10-12 κιλά.
Έγχρωμος Γίγαντας Φασόλι Πρεσπών

Καλλιεργούνται τα τελευταία χρόνια στην περιοχή Πρεσπών, είναι αναρριχώμενη ποικιλία, μοιάζει πολύ με τους γίγαντες αλλά διαφέρει στο χρώμα των λοβών δηλαδή είναι χρώματος μοβ ή καφέ με μαύρο ομφάλιο δακτύλιο. Έχει αυξημένη ζήτηση από τους καταναλωτές. Η ποσότητα σπόρου που χρησιμοποιείται ανά στρέμμα είναι 8-9 κιλά.



Φυτοπροστασία ψυχανθών

Οι πιο συνηθισμένες ασθένειες και εχθροί των ψυχανθών είναι:


Ασθένειες

Φουζαρίωση λαιμού Fusarium solani f.sp phaseoli (φασόλι)
Προκαλούν καστανή σήψη του λαιμού και κιτρίνισμα των φύλλων.

Ανθράκωση Colletotrichum lindemouthianum (φασόλι)
Colletotrichum pisi (αρακάς)
Στα νεαρά φυτά (από μολυσμένο σπόρο) εμφανίζονται μελανές πληγές στις κοτυληδόνες και στο βλαστό. Στα μεγαλύτερα φυτά, οι πληγές σχηματίζουν βαθιές κηλίδες 8-10 cm στο βλαστό και στα φύλλα και μικρότερες (μέχρι 1cm) στους λοβούς.

Mακροφομίνα Macrophosina phaseoli (φασόλι)
Εμφανίζεται κυρίως σε υγρά, συνεκτικά εδάφη. Τα φυτάρια από μολυσμένο σπόρο παρουσιάζουν μαύρη, ακανόνιστη πληγή κάτω από τα δύο φύλλα, που γρήγορα προχωρεί προς τα πάνω (μαύρισμα κορυφής) και ξεραίνει το φυτό. Στα ώριμα φυτά, ο βλαστός ξεραίνεται και πάνω του εμφανίζονται μικρά μαύρα σκληρώτια (μέσο μετάδοσης της αρρώστιας στα άλλα φυτά).

Περονόσπορος Phytophthora phaseoli
Δημιουργεί κιτρινο-καστανές κηλίδες στα φύλλα που στην αντίστοιχη κάτω επιφάνεια έχουν λευκωπό χνούδι. Στον αρακά σχηματίζει κηλίδες και στους λοβούς.

Ριζοκτονίαση Rhizoktonia solani
Προσβάλλει τα φυτά στο λαιμό προκαλώντας βαθιά πληγή, αρχικά κόκκινη και μετά μαύρη. Τα νεαρά φυτά καταστρέφονται και τα μεγαλύτερα μένουν καχεκτικά.

Σκληρωτινίαση Sclerotinia sclerotiorum
Εκδηλώνεται με υγρή σήψη στο λαιμό του φυτού και ξήρανση. Επεκτείνεται στους βλαστούς, φύλλα και λοβούς. Πάνω στα προσβεβλημένα μέρη αναπτύσσεται λευκό μυκήλιο και μέσα σχηματίζονται μικρά, ακανόνιστα, μαύρα σκληρώτια.

Σκωρίαση Uromyces appendiculatus (φασόλι)
Uromyces pisi (αρακάς)
Προσβάλλονται κυρίως τα φύλλα (κάτω επιφάνεια) και σπανιότερα οι λοβοί. Αρχικά σχηματίζονται μικρές φλύκταινες λευκοπράσινες, που αργότερα ανοίγουν και βγαίνουν σε σωρούς τα ουρεδοσπόρια σε χρώμα σκουριάς. Τέλος, οι κηλίδες γίνονται σχεδόν μαύρες από τα τελευτοσπόρια, τα φύλλα ξεραίνονται και πέφτουν πρόωρα.

Ωίδια Erysiphae polygoni, Erysiphae pisi
Προκαλεί στα υπέργεια μέρη του φυτού (κυρίως στα φύλλα) ακανόνιστες καστανοκόκκινες κηλίδες, που καλύπτονται από λευκό μηκήλιο. Σε μεγάλη προσβολή, τα φύλλα παραμορφώνονται και πέφτουν. Στον αρακά σπάνια προκαλεί σοβαρές ζημιές, συνήθως προς το τέλος της περιόδου.

Βακτηριώσεις Xanthomonas phaseoli και Pseudomonas phaseolicola (φασόλι)
Pseudomonas Pseudomonas pisi (αρακάς)
Στο φασόλι προκαλούν στο φύλλο ελαιώδεις κηλίδες, που περιβάλλονται από χλωρωτική ζώνη και αυξανόμενες μπορεί να καλύψουν όλο το έλασμα. Τελικά ξεραίνονται και παίρνουν καστανό χρώμα. Παρόμοιες κηλίδες μπορεί να εμφανιστούν στους βλαστούς, στους λοβούς και στους σπόρους Στο μπιζέλι Εμφανίζονται καστανές νεκρώσεις σε φύλλα και βλαστούς και στους λοβούς λαδόχρωμες κηλίδες που προχωρούν σε βάθος μέχρι τους σπόρους.

Ιώσεις BCMV κοινό μωσαϊκό του φασολιού,
BYMV κίτρινο μωσαϊκό του φασολιού PMV κοινό μωσαϊκό μπιζελιού
Τις περισσότερες φορές, τα συμπτώματα των τριών ιώσεων συνυπάρχουν. Το κοινό μωσαϊκό προκαλεί στα φύλλα εναλλασσόμενο χρωματισμό πράσινου και κίτρινου, παραμόρφωση (η περιφέρεια του ελάσματος στραμμένη προς τα κάτω) και νανισμό του φυτού, με αποτέλεσμα μείωση της απόδοσης μέχρι ακαρπίας. Το κίτρινο μωσαϊκό εκδηλώνεται με πολλές κοκκινοκαστανές κηλίδες στα παλιά φύλλα και κίτρινα στίγματα ή αποχρωματισμένες ζώνες στα νέα φύλλα.
Ο ιός του κοινού μωσαϊκού του μπιζελιού προκαλεί ανοιχτό χρωματισμό των νευρώσεων των φύλλων και κίτρινο μωσαϊκό.


Εχθροί

Έντομα εδάφους: ο κρεμμυδοφάγος Gryllotalpa vulgaris, οι αγρότιδες Agrotis spp και οι σιδηροσκώληκες Elateridae
Κατατρώγουν τα υπόγεια μέρη και μερικώς το στέλεχος και τα κατώτερα φύλλα.

Αφίδες Αphis fabae (μαύρη), Acythosiphum pisum (πράσινη)
Σοβαρότερη είναι η προσβολή του αρακά. Απομυζούν τους χυμούς από φύλλα (συρρικνώνονται και συστρέφονται), νεαρούς βλαστούς (γίνονται καχεκτικοί) και λοβούς (όταν δε γίνει έγκαιρη καταπολέμηση και η προσβολή επεκταθεί), εξασθενώντας το φυτό και μειώνοντας την παραγωγή. Επιπλέον είναι φορείς ιώσεων.

Βρούχος Acanthoscelides obtectus (σε καλλιέργεια για ξερό φασόλι)
Το έντομο ωοτοκεί πάνω στους λοβούς και οι προνύμφες εισχωρούν στους σπόρους. Οι ζημιές συνεχίζονται και στην αποθήκη, γιατί ο βρούχος αυτός έχει 4-7 γενιές το χρόνο.

Τετράνυχοι Tetranychus spp.(φασόλι)
Συνήθως βρίσκονται άφθονοι στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, που τα απομυζούν και τα ξεραίνουν. Διακρίνονται από τον ιστό που σχηματίζουν.

Κάμπιες των λοβών
Etiella zinckenella (φασόλι)
Laspeyresia nigricana (αρακάς)
Οι κάμπιες των λεπιδόπτερων αυτών τρώγουν τους ανώριμους σπόρους μέσα στους λοβούςhttp://agrotismania.blogspot.gr/2013/06/blog-post_6161.html

Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2014

Καλλιέργεια Πιπεριας



Η πιπεριά προέρχεται από το Μεξικό, τη Κεντρική Αμερική και το βόρειο τμήμα της Νότιας Αμερικής. Το όνομα πιπεριά (από το Ισπανικό pimiento που σημαίνει πιπέρι και το Αγγλικό pepper που σημαίνει επίσης πιπέρι), δόθηκε από το Χριστόφορο Κολόμβο όταν έφερε το φυτό στην Ευρώπη. Προφανώς είχε βρει και είχε φέρει φυτό καυτερής πιπεριάς.


Εκείνη την εποχή το όνομα πιπέρι δινόταν σε όλα τα φυτά που έδιναν καυτερούς καρπούς. Επιπλέον το πιπέρι ήταν ένα πολύ ακριβό μπαχαρικό, οπότε μάλλον ονομάζοντας πιπέρι το νέο φυτό του έδινε ακόμη μεγαλύτερη εμπορική αξία.
Οι πιπεριές διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Τις γλυκές (bell pepper) και τις καυτερές (chili pepper).
Πότε σπέρνουμε πιπεριές
Απευθείας στον κήπο: Μπορείτε να σπείρετε σπόρους πιπεριάς απευθείας στον κήπο τον Απρίλιο και Ιούνιο.
Σε σπορείο: Μπορείτε να σπείρετε σπόρους πιπεριάς σε σπορείο, 6-8 εβδομάδες πριν τα τελευταία κρύα. Πρακτικά αυτό σημαίνει από τον Μάρτιο και μετά.
Με έτοιμα σπορόφυτα: Μπορείτε να φυτέψετε έτοιμα σπορόφυτα πιπεριάς Απρίλιο και Μάιο.
Ξεκινώντας τις πιπεριές από σπόρους σε σπορείο
Μπορείτε να ξεκινήσετε τις πιπεριές, σπέρνοντας τους σπόρους σε σπορείο, 6 με 8 εβδομάδες πριν τα τελευταία κρύα. Πρακτικά αυτό σημαίνει αρχές με μέσα Μαρτίου.
Το βάθος σποράς είναι περίπου 0,5 με 1 εκατοστό.
Πρέπει όμως να φροντίσετε όμως ώστε το σπορείο να βρίσκεται σε ένα ζεστό μέρος. Το σπορείο πρέπει να έχει τουλάχιστον 24 βαθμούς Κελσίου, ώστε να βλαστήσουν οι σπόροι.
Μπορεί να χρειαστεί να περιμένετε ακόμη και δύο εβδομάδες μέχρι να βλαστήσουν οι σπόροι και να δείτε τα φυτάκια να εμφανίζονται.
Όταν τα φυτάκια φτάσουν σε ύψος τα 10 εκατοστά, είναι έτοιμα για μεταφύτευση.
Για 2 περίπου εβδομάδες πριν τη μεταφύτευση, θα πρέπει να τα σκληραγωγήσετε. Να τα βγάζετε στον ήλιο και τον αέρα. Κάθε μέρα όλο και πιο πολύ. Ξεκινήστε, αφήνοντάς τα για 2 ώρες στον ήλιο.
Ξεκινώντας τις πιπεριές από σπόρους απευθείας στο χώμα
Θα πρέπει να σπείρετε τους σπόρους πιπεριάς απευθείας στο χώμα όταν ο καιρός έχει ζεστάνει αρκετά. Η ιδανική θερμοκρασία για να βλαστήσουν οι σπόροι πιπεριάς είναι 24 βαθμοί Κελσίου. Αυτό συνήθως συμβαίνει τον Απρίλιο. Μην επιχειρήσετε να σπείρετε απευθείας στο χώμα σπόρους πιπεριάς τον Μάρτιο ή νωρίς τον Απρίλιο.
Μπορείτε να συνεχίσετε τη σπορά πιπεριάς μέχρι και τον Ιούνιο.
  • Αν θέλετε να έχετε συνεχόμενη παραγωγή από πιπεριές, σπείρτε με διαφορά 15 ημερών.
  • Θα πρέπει να φυτέψετε τις πιπεριές σε ένα μέρος του κήπου το βλέπει πολύ ο ήλιος αλλά δεν το πιάνει ο αέρας. Οι πιπεριές αγαπούν τον ήλιο και τη ζέστη.
  • Προετοιμάστε τη θέση που θα σπείρετε την πιπεριά όπως περιγράφεται στη συνέχεια. (Κάντε το ίδιο και κατά τη μεταφύτευση).
  • Ανοίξτε ένα λάκκο στο έδαφος διαμέτρου 30 εκατοστών και βάθους 20 εκατοστών.
  • Στο κάτω μέρος του λάκκου ρίξτε μία χούφτα λίπασμα. Το μπλε κόκκων λίπασμα είναι αρκετά καλό. Μέχρι να φτάσουν οι ρίζες του φυτού σε αυτό το βάθος, το λίπασμα θα έχει απορροφηθεί από το χώμα.
  • Πάνω από το λίπασμα προσθέστε μία στρώση από το χώμα που αφαιρέσατε.
  • Γεμίστε το υπόλοιπο του λάκκου με μείγμα κομπόστ και χώματος σε ίσες ποσότητες. Το μείγμα αυτό θα κάνει το χώμα αφράτο και πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά.
  • Ανοίξτε με το δάκτυλό σας τρία λακκάκια με βάθος 0,5 με 1 εκατοστά. Τοποθετήστε 2 σπόρους πιπεριάς σε κάθε λακκάκι.
  • Σκεπάστε το σπόρο και πατήστε ελαφρά το χώμα.
  • Ποτίστε καλά το χώμα. Ποτίζετε όποτε χρειάζεται ώστε το χώμα να είναι υγρό αλλά όχι βρεγμένο.
  • Μπορεί να περάσουν μέχρι 2 εβδομάδες μέχρι να βλαστήσουν οι σπόροι και να δείτε τα φυτάκια να βγαίνουν από το χώμα. Μην απογοητευτείτε!
Τι έδαφος θέλουν οι πιπεριές;
Το ιδανικό έδαφος για την καλλιέργεια πιπεριάς έχει pH μεταξύ 6,7 και 7,0, είναι πλούσιο σε οργανικές ουσίες και καλά αποστραγγιζόμενο.
Αποστάσεις σποράς της πιπεριάς
Η πιπεριά σπέρνεται σε παράλληλες γραμμές. Το κάθε φυτό πιπεριάς δεν καταλαμβάνει πολύ χώρο. Έχουμε δύο αποστάσεις. Την απόσταση γραμμής από γραμμή και την απόσταση των φυτών επάνω στη γραμμή.
Οι αποστάσεις γραμμής από γραμμή είναι μεταξύ 60 και 90 εκατοστών.
Η απόσταση ανάμεσα στα φυτά στην ίδια γραμμή είναι από 30 έως 50 εκατοστά.
Στήριξη πιπεριάς
Η πιπεριά έχει επιπόλαιο ριζικό σύστημα. Είναι ευαίσθητη στους δυνατούς ανέμους που μπορούν ακόμη και να τη ρίξουν κάτω. Αν το μέρος που βάλατε τις πιπεριές το πιάνει ο αέρας, θα χρειαστεί να τις στηρίξετε. Η στήριξη μπορεί να γίνει με τη βοήθεια ενός πασσάλου που θα μπήξετε στο έδαφος και πάνω στον οποίο θα στηρίξετε το φυτό.
Πότισμα πιπεριάς
Κατά τους ζεστούς μήνες του καλοκαιριού η πιπεριά αναπτύσσεται γοργά. Θα πρέπει να την ποτίζετε τακτικά ώστε τα φύλλα της να μην δείχνουν κουρασμένα και γέρνουν προς τα κάτω.
Λίπανση πιπεριάς
Ρίξτε οργανικό λίπασμα γύρω από τις πιπεριές όταν βγάλουν άνθη. Επαναλάβετε τρεις εβδομάδες αργότερα.
Συγκομιδή πιπεριάς
Μπορείτε να αρχίσετε να κόβετε πιπεριές όσο είναι ακόμη πράσινες. Όσο πιο συχνά κόβετε πιπεριές, τόσο πιο πολλές θα παράγει το φυτό!
Συγκαλλιέργεια πιπεριάς
Μαζί με τις πιπεριές, μπορείτε να καλλιεργήσετε τα ακόλουθα φυτά: 
Κρεμμύδια 
Βασιλικός 
Καρότα 
Μπιζέλια 
Τομάτες 
Αποφύγετε να καλλιεργήσετε την πιπεριά με...
Αποφύγετε να καλλιεργήσετε τις πιπεριές κοντά σε βερικοκιές. Ένας μύκητας στον οποίο είναι επιρρεπής οι πιπεριές μπορεί να βλάψει τις βερικοκιές.
Ποικιλίες γλυκιάς πιπεριάς
Μερικές από τις ποικιλίες γλυκιάς πιπεριάς είναι οι:
Bell: Είναι η γνωστή χοντρή πιπεριά που βρίσκουμε στις αγορές.
Paprika: Από αυτή την αποξηραμένη πιπεριά προέρχεται η γνωστή μας πάπρικα.
Pimiento: Κόκκινη και σαρκώδης. Κόκκινα κομματάκια της συναντάμε στις γεμιστές ελιές.
Ποικιλίες καυτερής πιπεριάς
Μερικές από τις ποικιλίες καυτερής πιπεριάς είναι οι:
Cayenne: Έχει λεπτό και κωνικό σχήμα. Μήκος 9 με 20 εκατοστά. Είναι πάρα πολύ καυτερές.
Red Chili: Έχει μικρό κωνικό σχήμα. Μήκος 2,5 με 7 εκατοστά. Χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του τσίλι.
Green Chili: Μακριές πράσινες και καυτερές. Μήκος 18 με 20 εκατοστά.
Επιπλέον πληροφορίες για τις πιπεριές
Μπορείτε να φυτέψετε μαζί γλυκές και καυτερές πιπεριές. Η πιπεριά είναι γενικά αυτογονιμοποιούμενο φυτό. Μπορεί όμως να γονιμοποιηθεί και από μέλισσες. Σε αυτή την περίπτωση, οι σπόροι που θα προκύψουν μπορεί να δώσουν την επόμενη χρονιά φαινομενικά “γλυκές” πιπεριές με καυτερή γεύση.
Όποτε και να κόψετε τις πιπεριές αυτές είναι νόστιμες. Έχουν όμως τη μέγιστη περιεκτικότητα σε βιταμίνες C και A όταν ωριμάσουν. Όταν οι πιπεριές ωριμάσουν και κοκκινίσουν περιέχουν 10 φορές περισσότερη βιταμίνη Α και διπλάσια ποσότητα βιταμίνης C, από όταν είναι πράσινες.
Οι καυτερές κόκκινες πιπεριές περιέχουν 10 φορές περισσότερη βιταμίνη Α και διπλάσια ποσότητα βιταμίνης C, από ότι οι πράσινες γλυκές πιπεριές.
Οι πράσινες πιπεριές που όλοι τρώμε, είναι πράσινες γιατί είναι ακόμη άγουρες! Όλες οι πιπεριές κοκκινίζουν όταν ωριμάσουν.
Οι πιπεριές μπορεί να ρίξουν τα άνθη τους αν η θερμοκρασία ημέρας ανέβει για πολύ καιρό πολύ πάνω από τους 32 βαθμούς Κελσίου και η θερμοκρασία τη νύχτα πάνω από τους 24 βαθμούς Κελσίου. Οι καυτερές πιπεριές είναι πιο ανθεκτικές.
Οι καυτερές πιπεριές είναι καυτερές γιατί περιέχουν μία χημική ουσία που ονομάζεται καψαϊκίνη (capsaicin). Όταν τρώμε τις καυτερές πιπεριές δημιουργείται μία κυτταρική αντίδραση που απελευθερώνει νευροδιαβιβαστές. Οι νευροδιαβιβαστές είναι πρωτεΐνες που μιμούνται την αίσθηση του καψίματος ή του πόνου. Πηγαίνουν στα αισθητήρια νεύρα και δημιουργούν την αίσθηση του πόνου. Το σώμα μας αντιδρά προσπαθώντας να αποβάλει την ερεθιστική ουσία. Το σώμα μας αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό (θέλοντας να αυξήσει το μεταβολισμό), αυξάνει τη σιελόρροια και ιδρώνει. Ταυτόχρονα αυξάνεται η λειτουργικότητα του γαστρεντερικού σωλήνα ώστε να αποβληθεί η ερεθιστική ουσία.
Οι άνθρωποι θέλουν να τρώνε καυτερές πιπεριές παρ' όλη την ένταση που δημιουργεί στον οργανισμό γιατί χωρίς να το γνωρίζουν ο εγκέφαλος εκκρίνει ενδοφρίνες, ουσίες παρόμοιες με το όπιο, που μειώνουν τον πόνο.
Πηγές: 
http://www.ehow.com/how_1991_grow-peppers.html
http://www.gardenguides.com/365-growing-guide-peppers.html
http://www.chiff.com/home_life/garden/peppers.htm
http://en.wikipedia.org/wiki/Bell_pepper
http://www.kalliergo.gr/component/resource/article/kalliergo/5-laxanika-kipeftika/41-piperies-peppers.html

Σάββατο 15 Φεβρουαρίου 2014

Αμυγδαλιά

Αμυγδαλιά: σπορά φύτεμα καλλιέργεια


Καλλιέργεια αμυγδαλιάς
Πρώτη από τα καρποφόρα δένδρα η αμυγδαλιά βιάζεται να φέρει την άνοιξη. Και την βλέπουμε μέσα στο χειμώνα, το Γενάρη, να ντύνεται σαν νυφούλα με τα άσπρα και όμορφα λουλούδια της χωρίς να συλλογιστεί πως γύρω τα βουνά είναι χιονισμένα και μπορεί ξάφνου μια όψιμη παγωνιά να της τα ξεράνει και να χάσει τον καρπό της.

Η αμυγδαλιά είναι δένδρο της Ασίας (Παλαιστίνης, Συρίας), όμως καλλιεργείται από τους αρχαιοτάτους χρόνους και στην Ευρώπη και στην Αφρική. Στην Ελλάδα φυτρώνει μόνη της και μπορεί στην επαρχία Βοΐου (δυτική Μακεδονία) και γενικά σε όλο το κράτος να καλλιεργηθεί με κέρδος σε πολλές επαρχίες και να καλυτερέψει την οικονομική κατάσταση των αγροτών, επειδή τα αμύγδαλα και ζήτηση έχουν και ακριβά πουλιούνται. Και όμως η καλλιέργειά της αν και απλή και σχεδόν ανέξοδη δεν απλώθηκε όσο πρέπει. Απόδειξη ότι παράγουμε 1 ½ - 2 εκατομμύρια οκάδες αμύγδαλα ενώ μπορούσαμε να παράγουμε πολλά.

Η αμυγδαλιά αντέχει στην ξηρασία γιατί κάνει ρίζα που πηγαίνει ίσια κάτω βαθειά, μα πιο πολύ αντέχει η πικραμυγδαλιά στην ξηρασία, στο κρύο και στις αρρώστιες. Όμως έχει το άσχημο πως σαν μπολιαστεί με ήμερο μπόλι κάνει αμύγδαλα που πικρίζουν λίγο. Σε ξερικά χωράφια για να κάνουμε βερικοκιές ή ροδακινιές με μπόλι, πάντα πρέπει να φυτεύουμε πικρομυγδαλιές και να τις μπολιάζουμε μετά. Η Νότιος Γαλλία και η Ισπανία κάνουν πολλά αμύγδαλα και από αυτές περισσότερα η Ιταλία (Σικελία). Πολλά αμύγδαλα παράγει η Περσία και η Βόρειος Αφρική και σε εμάς η Κρήτη. Η Χίος κάνει ομοίως πολλά μύγδαλα και τα καλύτερα, αφράτα και σκληρά.
Στην επαρχία Βοΐου (Ανασελίτσα) πολλά αμύγδαλα γίνονται στην κοινότητα της Βελανιδιάς. Όταν φυτέψουν αμύγδαλα σε πλούσιο χώμα η αμυγδαλίτσα που θα βγει στα 4 χρόνια θα δώσει λίγο καρπό και στα 7 το μεγαλύτερο εισόδημα της. Στην ηλικία αυτή που έχει την μεγαλύτερη δύναμη μπορεί μια καλή και γερή αμυγδαλιά να κατεβάσει και 80 οκάδες αμύγδαλα. Μερικοί λογαριάζουν πως οι πολύ μεγάλες και καρπερές αμυγδαλιές δίνουν το χρόνο εισόδημα 50-120 οκ. αμύγδαλα.


Η αμυγδαλιά ανθίζει το Γενάρη και στα ψυχρότερα μέρη Φλεβάρη-Μάρτη και τα αμύγδαλα τα ωριμάζει Ιούλιο ή Αύγουστο-Σεπτέμβριο. Την εποχή αυτή τα μαζεύουμε και αμέσως τα ξεφλουδίζουμε γιατί αν τα αφήσουμε θα ξεραθεί η φλούδα στα λιγάκι άγουρα και δε θα ξεφλουδίζονται.
Τα αμύγδαλα ξοδεύονται παντού για φρούτο και αγοράζονται σε καλή τιμή και περισσότερο στην αγορά του Λονδίνου όπου φέρνουνε πολλά. Από αμύγδαλα βγαίνει το αμυγδαλόλαδο και με τα αμύγδαλα φτιάχνουν τα διαλεχτά κουφέτα, γλυκά διάφορα, τη δροσιστική σουμάδα και το μαντολάτο. Εκτός από την Ισπανία, που είναι ο τόπος του μαντολάτου, φτιάχνουν θαυμάσιο τέτοιο στη Ζάκυνθο και Σύρα.

Το αμυγδαλόλαδο τρώγεται και δύσκολα ταγκίζει, το μεταχειρίζονται για φάρμακο και σε πολλές άλλες ανάγκες. Τα πικραμύγδαλα έχουν περισσότερο λάδι 35-48% και για να βγει τα αλέθουν και τα στύβουν. Ζεστό νερό δεν μεταχειρίζονται γιατί ξεχωρίζει την αμυγδαλίνη.
Στα μέρη μας που κάνει κρύο η αμυγδαλιά πρέπει να φυτεύεται σε θέση μεσημβρινή γιατί ανθίζει πολύ πρώιμα και είναι φόβος οι παγωνιές και ο δυνατός βοριάς να ξηράνουνε τα λουλούδια της. Η αμυγδαλιά καρπίζει στα ηλικιωμένα κλωνιά και το ξύλο της διατηρείται πολύ και είναι σκληρό και κατάλληλο για έπιπλα. Η Χίος, η Κύπρος και η Νάξος φημίζονται από την αρχαιότητα για τα διαλεχτά αμύγδαλά τους.


Καλλιέργεια

Η αμυγδαλιά γίνεται εύκολα στα ξηρά και ψαχνά χωράφια και σε κάθε είδος χώμα, όμως θέλει καλύτερα τις κοκκινιές που είναι τραγανές, δηλαδή έχουν λίγη άμμο, χαλίκια και ασβέστη.Μονάχα δεν προκόβει στα πολύ σφιχτά χώματα και στα χωράφια που νεροκρατάνε γιατί αρρωσταίνει στην υγρασία. Στα ορεινά μέρη, που φυσάει δροσερός αέρας, οι αμυγδαλιές γίνονται καλύτερες και ζωηρότερες.

Σπορείο

Για να έχουμε αμυγδαλίτσες για μεταφύτευμα είναι το μόνο εύκολο, φτάνει να φυτέψουμε αμύγδαλα σε σπορείο που φτιάχνουμε σαν σκάψουμε βαθειά μέχρι δυόμιση πιθαμές στον κήπο ή σε άλλο μέρος προφυλαγμένο τεμάχιο γης, όσο μας χρειάζεται και το χωρίζουμε σε βραγιές, 4 μέτρα μάκρος και 1 φάρδος κάνοντας και το αυλάκια για να ποτίζονται. Τελειώνοντας τις βραγιές ρίχνουμε σε κάθε μια 5-6 καλές φτυαριές χωνεμένη κοπριά, την απλώνουμε και την σκάβουμε για να ανακατωθεί με το χώμα σε βάθος ως μια πιθαμή. 'Ύστερα τις ισιώνουμε και ανοίγουμε στο μάκρος κάθε μιάμιση πιθαμή (30 πόντους) αυλάκια 3-4 δάχτυλα βαθιά και βάζουμε στη σειρά κάθε μια πιθαμή (20 πόντους) και από ένα γλυκό αμύγδαλο με τη μύτη καταπάνω ή πλαγιαστά και τα σκεπάζουμε με το χώμα που παραμερίσαμε ανοίγοντας τ’ αυλάκια.
Όταν φυτέψουμε γλυκά αμύγδαλα θα έχουμε αμυγδαλίτσες γλυκές και μερικές πικρές που θα μπολιάσουμε κατόπι τον Ιούνιο Ιούλιο με μάτι.
Ένα τέτοιο γίνεται και αν φυτέψουμε αφράτα αμύγδαλα θα έχουμε αμυγδαλιές σκληρές και σπανιότερα αφράτες. Πάντα όμως για να έχουμε τα διαλεχτά αμύγδαλα που θέλουμε πρέπει πικρές ή γλυκές να τις μπολιάσουμε. Τα αμύγδαλα που φυτεύουμε πρώιμα (Οκτώβριο - Νοέμβριο) σπανιότατα τα ποτίζουμε γιατί την εποχή αυτή μέχρι την άνοιξη το χώμα είναι υγρό, όσα όμως φυτεύουμε όψιμα (Φλεβάρη) και δούμε πως δεν έβρεξε ως τα μέσα του Μάρτη 2-3 φορές, αναγκαστικά τα ποτίζουμε και υστέρα από λίγες μέρες τα σκαλίζουμε ανάλαφρα ως ένα δάκτυλο για να αφρατέψει το χώμα γιατί πατήθηκε με το νερό. Μπαίνοντας η άνοιξη και μόλις ζεστάνει ο καιρός όλα τα γερά αμύγδαλα φυτρώνουν και γίνονται αμυγδαλίτσες που τις βοτανίζουμε, όταν πιάνουν χόρτο και σκαλίζουμε με προσοχή να μην τις πληγώσουμε. Το καλοκαίρι και όσο μεγαλώνουν οι αμυγδαλίτσες στο φυτώριο, για να δυναμώσουν κόβουμε με κηπουρικό ψαλίδι σύρριζα στον κορμό τα κλωνάρια τους (τις μονοβεργούμε) αφήνοντας λίγα στην κορυφή.
Σχετικά παρατήρησα πως όταν δεν κόβουμε τα κλωνιά του κορμού οι αμυγδαλίτσες δεν ψηλώνουν μα χοντραίνουν και μπορούμε μονοχρονίς να τις μπολιάσουμε τον Σεπτέμβριο με κοιμισμένο μάτι.

Στοίβασμα

Αμύγδαλα μπορούμε να φυτέψουμε από τον Οκτώβριο μέχρι να βγει ο Φλεβάρης, όμως η πρώιμη σπορά είναι η καλύτερη και πρέπει να την προτιμούμε. Όψιμη σπορά (Φλεβάρη) κάνουμε εξαιρετικά στα ορεινά μέρη γιατί είναι φόβος με τα νερά του χειμώνα να σαπίσουν. Και για να μη πάθουμε τέτοια ζημία πρέπει τα αμύγδαλα να τα βάλουμε στην άμμο (στρωματώσουμε) και το Φλεβάρη να τα βγάλουμε και όπως είναι φυτρωμένα να τα φυτέψουμε στις βραγιές (σπορείο) με τον τρόπο που γράψαμε.
Το στοίβασμα γίνεται έτσι: Τον Οκτώβριο ή Νοέμβριο παίρνουμε μια ρηχή κάσα ή ένα ξύλινο κουτί και ρίχνουμε μέσα ως μια πιθαμή ή λιγότερο ψιλή άμμο ποταμού, την ισιώνουμε, τοποθετούμε επάνω τα αμύγδαλα το ένα κοντά στο άλλο και τα σκεπάζουμε έως τρία δάχτυλα πάλι με άμμο ψιλή του ποταμού. Βάζοντας έτσι πάτο άμμο και πάτο αμύγδαλα, κάνουμε τρία στρώματα, φέρνουμε την κάσα σε αποθήκη ή παράγκα και αφήνουμε ως το Φλεβάρη που θα έχουνε φυτρώσει. Μέχρι τότε καταβρέχουμε 1-2 φορές την άμμο για να είναι δροσερή. Το πολύ νερό σαπίζει τα αμύγδαλα. Εάν είναι ανάγκη να καθυστερήσουμε το φύτρωμα τα πηγαίνουμε σε πιο κρύα αποθήκη.

Όταν δούμε πως οι αμυγδαλίτσες στο φυτώριο έχουν στα φύλλα άσπρες ή κίτρινες βούλες τις ραντίζουμε με γαλαζόπετρα που φτιάχνουμε έτσι: Σε πιθάρι ή βαρέλι ξύλινο (αγγείο σιδερένιο δεν κάνει) των 100 οκάδων χύνουμε 90 οκ. νερό, δένουμε σένα κομμάτι λινάτσα 2 οκ. γαλαζόπετρα (Θειικό χαλκό) και την κρεμούμε μέσα από βραδύς. Μέχρι το πρωί η γαλαζόπετρα θα έχει λιώσει. Τότε ρίχνουμε σε ξεχωριστό αγγείο 1 οκ. ασβέστη, το σβήνουμε λίγο λίγο με 10 οκ. νερό και κάνουμε ασβεστόγαλα που σαν κρυώσει το χύνουμε σιγά σιγά στη γαλαζόπετρα ανακατώνοντας την.

Οι αμυγδαλίτσες όσο είναι στο φυτώριο τις ποτίζουμε από μια φορά το Μάη, Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο και τις σκαλίζουμε 2-3 ημέρες ύστερα από το πότισμα για να τις βοηθήσουμε στο να βγάλουν ριζίτσες που θα ευκολύνουν αργότερα στη μεταφύτεψη το ριζοβόλημά τους. Γενικά οι αμυγδαλιές δεν θέλουν ούτε πολλά νερά γιατί σαποκωλιάζουν, ούτε πλούσια χώματα.
Όσες αμυγδαλίτσες μεγάλωσαν στο φυτώριο περισσότερο από τις άλλες και μπολιάστηκαν μονοχρονίς τις βγάζουμε τον δεύτερο χρόνο, στα ζεστά μέρη από τον Νοέμβριο ως τα μισά του Δεκέμβρη και στα ψυχρά βγαίνοντας ό χειμώνας, και τις φυτεύομε στην παντοτινή θέση τους σε ίσιες σειρές 4-5 μέτρα ή μια από την άλλη και σε απόσταση πάλι 4-5 μέτρα ρίζα σε ρίζα όταν το χωράφι είναι μέτριο (φτωχό) και οι αμυγδαλιές από αυτές που δε μεγαλώνουν πολύ. Σε καλούτσικο χωράφι τις αμυγδαλιές που γίνονται μεγάλες πρέπει να τις φυτεύουμε 8-9 μέτρα από ολούθε. Όσες δεν μεγάλωσαν για να μπολιαστούνε μονοχρονίς τις αφήνουμε στις βραγιές και το δεύτερο χρόνο τις μπολιάζουμε με μάτι Μάρτιο Απρίλιο. Και τον τρίτο χρόνο τις φυτεύομε στο χωράφι.
Για να φυτέψουμε τις αμυγδαλίτσες ανοίγουμε ένα μήνα πρωτύτερα τούς λάκκους και τους κάνομε να έχουνε βάθος τρισίμιση πιθαμές και φάρδος τέσσερις.


Τον Νοέμβριο ή στην αρχή του Δεκέμβρη, που θα τις φυτεύουμε, κοντογεμίζουμε τους λάκκους με χώμα, το ισιώνουμε, τοποθετούμε τις αμυγδαλίτσες προσέχοντας να μην είναι οι ρίζες τους μπερδεμένες και τις σκεπάζομε ως 4-5 δάχτυλα με χώμα και για να καθίσει το πατούμε με τα πόδια μας. Ύστερα απογεμίζομαι τούς λάκκους, στυλώνουμε τις αμυγδαλίτσες και αμέσως τις ποτίζουμε. Πριν τις φυτέψουμε κόβουμε όλα τα κλαριά και την κορφή τους ψηλά ως 1 μ. Όπως όλα τα δέντρα ομοίως και αυτές πρέπει να φυτεύονται μοναχά 3-4 δάχτυλα βαθύτερα από ότι ήταν στο φυτώριο γιατί θα καθίσει το χώμα. Ότι δενδράκια και να είναι ποτέ δεν πρέπει να το φυτεύουμε πολύ βαθιά γατί οι ρίζες τους δεν παίρνουν ανάσα και σαπίζουν.
Τις αμυγδαλίτσες που φυτέψαμε τις ποτίζουμε τον πρώτο χρόνο από μια φορά το Μάη, Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο και τις σκαλίζουμε 2-3 ημέρες υστέρα από το πότισμα. Και αν το δεύτερο χρόνο δε θα μπορέσουμε να τις ποτίσουμε πρέπει να τις σκαλίσουμε τον Απρίλη. Και κάπου κάπου ρίχνουμε το χειμώνα στις ρίζες τους 1-2 φτυαριές κοπριά και την σκάβουμε να σκεπαστεί με το χώμα. Όταν την κοπριά την σμίξουμε με 200 δράμια χημικό λίπασμα 1-10-5 ή 4-10-10 θα έχουμε πολύ μεγαλύτερο αποτέλεσμα.
Όταν έχουμε κτήμα μαντρωμένο ή χωράφι φραγμένο καλά για να μην μπαίνουν οι τρομερές κατσίκες και τ’ άλλα ζώα και θέλουμε να το φυτέψουμε αμυγδαλιές ο καλύτερος και πιο σίγουρος τρόπος είναι να βάλουμε αμύγδαλα. Έτσι θα έχουμε αμυγδαλιές που δε θα υποφέρουν από ξηρασία γιατί θα μένουνε με την πρώτη ρίζα τους που πάει βαθιά. Για να κάνουμε αμυγδαλιές επί τόπου ανοίγουμε στη σειρά φαρδιούς και βαθιούς λάκκους 6-8 μέτρα από ολούθε.
Τους λάκκους αυτούς τον Οκτώβριο, Νοέμβριο ή Φλεβάρη, για τα ψυχρά μέρη, τους γεμίζουμε με το ίδιο τους χώμα και ρίχνουμε σαν είναι ανάγκη και λίγη άμμο ποταμού για να αφρατέψει το χώμα. Τελευταία ρίχνουμε καμιά χούφτα κοπριά, την ανακατώνουμε λίγο και με το χώμα και φυτεύουμε στη μέση 2-3 αμύγδαλα. Από τις αμυγδαλίτσες που θα βγουν αφήνουμε την πιο εύρωστη και τις άλλες τις κόβουμε το δεύτερο ή τρίτο χρόνο. Τις δύο πρώτες χρονιές τις ποτίζουμε από μια φορά το Μάη, Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο και τις σκαλίζουμε 2-4 ήμερες υστέρα από κάθε πότισμα. Και όσες μεγάλωσαν τις κλαδεύουμε το δεύτερο ή τρίτο χρόνο, δηλαδή κόβουμε τη κορφή τους ένα μέτρο και κάτι ψηλά από τη γη και αφήνουμε τρία μονάχα κλωνάρια που θα κάνουνε τη σταύρωση (διακλάδωση) του δέντρου και όλα τα άλλα τα βγάζουμε. Η αμυγδαλιά δεν θέλει πολλά κλαδέματα γιατί πιο εύκολα παθαίνει από γόμο (κομμίωση). Έπειτα κλαδεύοντας ολοένα δεν θα έχουμε ηλικιωμένα κλωνιά για καρπό. Από τις αμυγδαλιές πρέπει να βγάζουμε τα ξηρά κλαριά και από κανένα κλώνο χαλασμένο. Τη αμυγδαλιά την ωφελεί πολύ το στύλωμα και πρέπει να γίνεται.


ΒΛΑΠΤΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ


Μελίγκρα

Είναι χρονιές που το έντομο αυτό πληθαίνετε και κάνει στα λαχανικά και στα δένδρα (αμυγδαλιές, ροδακινιές) μεγάλες ζημίες χωρίς να τρομάζει τους γεωργούς. Άλλες αρρώστιες που φοβούνται περισσότερο οι καλλιεργητές κάνουνε λιγότερες ζημίες. Η μελίγκρα ρουφώντας τους χυμούς του φυτού τα αδυνατίζει και τέλος το ξηραίνει.
Για να καταπολεμηθεί με επιτυχία πρέπει να ραντιστεί μόλις φανερωθεί. Το πιο αποτελεσματικό γιατρικό είναι να την πασπαλίσουμε με εντομοκτόνο ή να μουσκέψουμε 48 ώρες σε μισοβάρελο με 40 οκ. νερό 3 - 5 οκ. τρίμματα καπνού. Περνώντας οι 48 ώρες σουρώνουμε το καπνόζουμο με λινάτσα που δένουμε σε καζάνι ή μισοβάρελο.
Στο σουρωμένο αυτό καπνόζουμο χύνουμε σαπουνάδα που έχουμε κάνει λιώνοντας σε 10 οκ. νερό 300 δράμια κοινό σαπούνι. Για ευκολία ζεσταίνουμε 10 οκ. νερό και λιώνουμε τα 300 δράμια σαπούνι κομμένο σε φτενές φέτες ή τριμμένο με τρίφτη αν είναι ξερό.
Σε περίσταση που θέλομε δυνατότερο καπνόζουμο βράζουμε ίσαμε μισή ώρα 3 - 4 οκ. καπνόφυλλα σε 40 οκ. νερό και χύνουμε υστέρα το ζουμί τους σε μισοβάρελο που έχουμε δέσει λινάτσα για να σουρωθεί. Τα καπνόφυλλα αυτά τα ξαναβράζουμε με 25 οκ. νερό και το ζουμί τους το σμίγουμε με το πρώτο. Έτσι με τις δύο αυτές βράσεις έχουμε δυνατό καπνόζουμο που γίνεται πιο δυνατό σαν του προσθέσουμε 300 δράμια κοινό σαπούνι.
Άλλο γιατρικό είναι να λιώσουμε σε 100 οκ. νερό 3 οκ. κοινό σαπούνι και να προσθέσουμε 2 οκ. πετρέλαιο και μισή οκά οινόπνευμα φωτισμού. Με ένα από τα τρία αυτά γιατρικά σαν βραχεί η μελίγκρα ψοφάει. Μα πρέπει, κατά τη χρονιά, να γίνονται τρία και τέσσερα ραντίσματα 5-6 μέρες το ένα ύστερα από το άλλο, γιατί η μελίγκρα είναι κακός διάβολος. Λίγες να μείνουν γρήγορα πληθύνονται. Για αυτό οι πρώτες που θα φανούν πρέπει να ραντιστούν αμέσως γιατί δεν αργούν να γίνουν πολλές, τότε και η καταπολέμηση τους είναι πολύ δύσκολη και ζημίες έχουν κάνει.

Ψώρα

Όπως τα τσιμπούρια τρέφονται και μεγαλώνουν από το αίμα του σκύλου το ίδιο και η ψώρα ζει ρουφώντας τους χυμούς της αμυγδαλιάς και κάθε άλλου δένδρου και φυτού. Όταν το έντομο αυτό (η ψώρα) είναι πολύ μικρό (τις ήμερες που βγαίνει από το αυγό) πηγαίνει στα φύλλα και στους κλώνους του δένδρου και χώνοντας την προβοσκίδα του στη φλούδα αρχίζει να θρέφεται. Και ενώ μεγαλώνει σκεπάζεται με σκληρό καβούκι, που το προφυλάει από τούς εχθρούς του και τα υγρά εντομοκτόνα. Η ψώρα για να καταπολεμηθεί με αποτέλεσμα, πρέπει να χτυπηθεί όταν είναι μικρή. Για αυτό πρέπει από το Μάη και όλο το καλοκαίρι και τον Οκτώβριο (στα ζεστά μέρη) να κοιτάζουμε τα ψωριασμένα δένδρα για να τα ραντίσουμε, όταν η ψώρα βγει από το αυγό και πριν να κάνει το καβούκι της.
Στην ηλικία αυτή είναι γυμνή και καταστρέφεται και με απλή σαπουνάδα 3% τα εκατό. Πριν πούμε πως καταπολεμείται πρέπει να ξέρουμε πως δένδρα που μένουν ακλάδευτα ή ισκιώνονται από άλλα και δεν έχουν τον απαιτούμενο αέρα και ήλιο γεμίζουν ψώρα.
Πρώτα λοιπόν πρέπει τα ψωριασμένα δένδρα να κλαδέψουμε κανονικά στον κατάλληλο καιρό, να τα αραιώσουμε, αν είναι κοντά φυτεμένα και ύστερα να τα γιατρέψουμε. Τους ψωριασμένους κλώνους και καρπούς που κόβουμε κλαδεύοντας, πρέπει αμέσως να καίμε γιατί διαφορετικά πηγαίνουν τα έντομα πάλι στα δένδρα. Ύστερα από το κλάδεμα αρχίζουμε τη θεραπεία. Το χειμώνα τρίβουμε τους ψωριασμένους κλώνους με μάλλινο πανί βρεμένο σε πετρέλαιο και το καλοκαίρι, που βγαίνουν οι ψώρες από τα’ αυγά, τις ραντίζουμε με γιατρικό που κάνουμε αφού λειώσουμε σε 100 οκ. νερό 2 οκ. σαπούνι και προσθέσουμε 2-3 οκ. πετρέλαιο και 300 δράμια οινόπνευμα φωτισμού. Το γιατρικό αυτό φέρνει αποτέλεσμα όταν ραντίσουμε την ψώρα από μια φορά τον Μάη μέρη), τον Ιούνιο, Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο, δηλαδή την εποχή που το έντομο αυτό βγαίνει από το αυγό.
Ομοίως καλό γιατρικό είναι να λιώσουμε σε 78 οκ. νερό 650 δράμια σαπούνι και να προσθέσουμε ύστερα 150 δράμια οινόπνευμα του φωτισμού και 350 δράμια βενζίνα.
Μπαίνοντας ο Φλεβάρης ή Μάρτης και στα ψυχρότερα Απρίλης χρίζουμε με μπατανόβουρτσα ή σκούπα, γερά και άρρωστα δένδρα από τους κλώνους ίσαμε κάτω και όλο τον κορμό με ασβεστόγαλα που κάνουμε ρίχνοντας σε 100 οκ. νερό 6 οκ. ασβέστη και 3 οκ. γαλαζόπετρα.

Όταν οι χωρικοί αποφασίσουν όλοι ταυτόχρονα να καταπολεμήσουν δύο τρεις χρονιές στη σειρά την ψώρα και ασβεστώνουν και τους κορμούς των δένδρων θα περιορίσουν το κακό.

Είναι λίγα χρόνια που ή καταπολέμηση της ψώρας γίνεται μ’ ένα τελειότερο φάρμακο που λέγεται θειασβέστιο και πουλιέται έτοιμο. Εμείς για να το φτιάξουμε θέλουμε:

1ον: ένα καζάνι από λαμαρίνα - χάλκινο δεν κάνει - που να είναι 80 πόντους ψηλό και 50 φαρδύ και να χωράει περισσότερο από 100 οκάδες νερό.
2ον: ένα μακρύ ραβδί (πήχη) με ένα σημάδι να δείχνει ώσπου το καζάνι χωράει 80 οκ. νερό. Το ραβδί αυτό είναι μέτρο που μας χρειάζεται να βουτούμε στο φάρμακο, όταν βράζει, για να βλέπουμε μήπως βράζοντας μείνει λιγότερο από 80 οκάδες.
3ον: ένα βαρέλι ξεφούντωτο των 100 οκ. ή μεγαλύτερο Στο βαρέλι αυτό κάνουμε ένα σημάδι για να μας δείχνει ώσπου παίρνει 95 οκ. νερό.
4ον: ένα στυλιάρι για ανακάτωμα του γιατρικού την ώρα που !θα βράζει και 5ον ένα πρόχειρο τζάκι που κάνομε στην αυλή μας και αρκετά καυσόξυλα για το βράσιμο.

Τώρα έχουμε ότι χρειάζεται για το γιατρικό και μένουν μονάχα τα υλικά που είναι τα εξής : 16 οκ. κοινό θειάφι, 8 οκ. ασβέστη και 95 οκ. νερό που με το βράσιμο πρέπει να μείνουν 80.

Πως φτιάχνουμε το θειασβέστιο

Φέρνουμε κοντά στο πρόχειρο τζάκι το ξεφουντωμένο βαρέλι και το γεμίζουμε με νερό μέχρι το σημάδι που δείχνει τις 95 οκάδες.Ύστερα εκεί κοντά στο τζάκι κοσκινίζουμε το θειάφι και φέρνουμε και τον ασβέστη. Έτσι είναι όλα έτοιμα και αρχίζουμε τη δουλειά. Από το βαρέλι με τις 95 οκ. νερό παίρνουμε 20 οκ. τις χύνουμε στο καζάνι και το βάζουμε στη φωτιά. Όταν ζεσταθεί το νερό το κατεβάζουμε, ρίχνουμε τις 8 οκ. ασβέστη άσβεστο από ξυλοκάμινο και περιμένουμε να ξεθυμάνει η βράση του. Τότε ρίχνουμε από λίγο λίγο ανακατώνοντας ολοένα τις 16 οκ. θειάφι ώσπου να γίνει ένας κιτρινωπός χυλός. Σε περίσταση που ο ασβέστης ήπιε το νερό, είτε γιατί βάλαμε λιγότερο είτε για άλλη αιτία, πρέπει δίχως άλλο να προσθέσουμε πρώτα λίγο νερό παίρνοντας το από το βαρέλι που έχει τις 95 οκ. και ύστερα να ρίξουμε το θειάφι γιατί διαφορετικά ανάβει. Ρίχνοντας το θειάφι ανακατώνουμε το χυλό. Κατόπιν χύνουμε στο καζάνι το νερό που έμεινε στο βαρέλι και έτσι έχουμε 95 οκ. νερό, 8 οκ. ασβέστη και 16 οκ. θειάφι.
Το φτιάξιμο του γιατρικού δεν τελείωσε ως εδώ. Από τη στιγμή που θα κοχλάσει πρέπει να βράσει μια ώρα σε μέτρια φωτιά, γιατί ή δυνατή το χαλάει. Και όσο βράζει ανακατεύουμε αδιάκοπα και το μετρούμε (το γιατρικό) με το σημαδεμένο ραβδί, γιατί πρέπει το σημάδι που δείχνει τις 80 οκ. να σκεπάζεται λιγάκι από το γιατρικό. Όταν το σημάδι αυτό (του ραβδίου) δε σκεπάζεται χύνουμε όσο νερό χρειάζεται για να σκεπαστεί και να είναι πάντα 80 οκ. το γιατρικό. Και όταν βράσει μια σωστή ώρα, το θειασβέστιο είναι έτοιμο και μπορούμε να το μεταχειριστούμε αραιώνοντας το με σκέτο νερό.
Σε 94 οκ. νερό, που βάζουμε σε μισοβάρελο, χύνουμε 6 οκ. θειασβέστιο, ανακατώνουμε το υγρό και ραντίζουμε τα ψωριασμένα δένδρα από τον Ιούλιο μέχρι τον Οκτώβριο μια φορά το μήνα. Είναι ωστόσο ωφέλιμο να ραντίζουμε τα δένδρα μας, ψωριασμένα είτε γερά, με θειασβέστιο κάθε χρόνο τον Αύγουστο.

Πρόχειρα μπορούμε να φτιάξουμε θειασβέστιο και με αυτόν τον τρόπο: Χύνουμε σε ψηλό και στενό καζάνι από λαμαρίνα 20 οκ. νερό και σβήνουμε 4 οκ. καλό και φρέσκο ασβέστη ξυλοκάμινου και όταν το ασβεστόγαλα αυτό μισοκρυώσει προσθέτουμε από λίγο λίγο 8 οκ. θειάφι ανακατώνοντας από την αρχή ολοένα το υγρό. Ύστερα το συμπληρώνουμε με 24 οκ. νερό και το βράζουμε με σιγανή φωτιά 3 τέταρτα της ώρας (όχι περισσότερο). Από τη στιγμή που θα το βάλουμε να βράσει ώσπου να περάσουνε τα 3 τέταρτα και πάρει χρώμα πορτοκαλί ανακατώνουμε το γιατρικό αδιάκοπα. Από το θειασβέστιο αυτό παίρνουμε 68 οκ., το χύνουμε σε 100 οκ. νερό και χρίζουμε την άνοιξη, τους κορμούς των ψωριασμένων δένδρων και το καλοκαίρι τα ραντίζουμε.

Σατουρνία (φυλλοφάγος κάμπια)

Είναι πράσινη κάμπια που τρώει τα φύλλα της αμυγδαλιάς και δύσκολα ξεχωρίζεται γιατί έχει ένα χρώμα με τα φύλλα της. Ως τόσο την καταλαβαίνουμε από την κοπριά που ρίχνει κάτω στο χώμα και από τα φύλλα που λιγοστεύουν μεριές μεριές. Για να προλάβουμε τις ζημίες της την μαζεύουμε ή ραντίζουμε με εντομοκτόνο. Μα και το σαπούνι με πετρέλαιο και νερό σκοτώνει τη κάμπια (2 οκ. πετρέλαιο, 3 οκ. σαπούνι, 100 οκ. νερό).

Ρυγχίτης και οπλοκάμπη

Είναι δύο διαφορετικά ζωύφια που οι κάμπιες τους τρώνε την ψίχα του αμύγδαλου. Τις ζημίες τους προλαβαίνουμε ραντίζοντας τις αμυγδαλιές μια φορά στο άνθος και άλλη μια όταν δέσει ο καρπός. Εκτός από το ράντισμα πρέπει να μαζεύονται και τα αμύγδαλα που έχουνε σκουλήκια και να καίγονται. Και το χειμώνα όσα αμύγδαλα ξηρά μένουν επάνω στο δένδρο και έχουν σκουλήκια και αυτά πρέπει να μαζεύονται και να καίγονται.

ΦΥΤΙΚΕΣ ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ


Φούσκωμα (εξόγκωση) των φύλλων-Εξόασκος

Η φυτική αυτή αρρώστια προσβάλλει όχι μόνο τα φύλλα της μυγδαλιάς μα και της ροδακινιάς και της βερικοκιάς. Και φανερώνεται νωρίς την άνοιξη στα τρυφερά βλαστάρια και σπάνια στον καρπό και τα γεμίζει φουσκάλες.
Τις φουσκάλες αυτές τις κάνει εξόασκος ο παραμορφωτής που είναι μύκητας και για να βλαστήσουν οι σπόροι του θέλουν νερό (βροχή) για αυτό τον συντρέχει πολύ η υγρή άνοιξη. Ο εξόασκος που την άνοιξη χαλάει τα φύλλα της αμυγδαλιάς και ροδακινιάς γίνεται από τούς σπόρους του μύκητα που ξεχειμώνιασαν στον κορμό και στα μάτια του δένδρου, Το φούσκωμα δεν κάνει εντύπωση και όμως είναι σοβαρή αρρώστια που φανερώνεται κάθε χρόνο και ρίχνει τα φύλλα του δένδρου που είναι αποθήκη θρεπτικών ουσιών. Γίνονται βέβαια άλλα, μα στο μεταξύ το δένδρο υποφέρει, καθυστερούν τα φύλλα του και γρήγορα γερνάει και τον καρπό του δεν τον θρέφει καλά. Κατσάρωμα των φύλλων κάνει και το δάγκωμα της μελίγκρας που ένας ανίδεος μπορεί να το συγχύσει με τον εξόασκο.
Στην περίσταση αυτή για να μη ζημιωθεί και χάση χρόνο και κόπους σπάζει 2-3 φουσκάλες και αν δει πως έχουν έντομα κάνει καταπολέμηση εντόμου, αν όμως δεν έχει τέτοια θα πει πως είναι εξόασκος που προλαμβάνεται και καταπολεμείται με περοσπορίνη ή με γαλαζόπετρα που κάνουμε έτσι: Σε μισοβάρελο ή κιούπι (σιδερένιο αγγείο δεν κάνει) των 100 οκάδων χύνουμε 90 οκ. νερό, δένουμε σε λινάτσα 2 οκ. γαλαζόπετρα και την κρεμούμε από βραδύς και ως το πρωί η γαλαζόπετρα έχει λιώσει. Τότε σβήνουμε σε ένα αγγείο 1 οκά ασβέστη χύνοντας λίγο λίγο 10 οκ. νερό και κάνομε ασβεστόγαλα που σαν κρυώσει το αδειάζουμε σιγά σιγά στις 90 οκ. νερό της γαλαζόπετρας και ανακατώνουμε ταυτόχρονα το υγρό με ξύλο. 'Ύστερα βουτούμε στη γαλαζόπετρα δοκιμαστικό χαρτί (πωλείται στα φαρμακεία) και αν κοκκινίσει ρίχνουμε ακόμα ασβέστη ώσπου να γαλαζώσει λίγο το χαρτί. Το πρώτο ράντισμα το κάνουμε τον Νοέμβριο βρέχοντας καλά με το γιατρικό τους κλώνους και τον κορμό και το δεύτερο τουλάχιστον ένα μήνα πριν λουλουδιάσει το δένδρο. Και επειδή η αρρώστια αυτή παρουσιάζεται κάθε χρόνο πρέπει να ραντίζουμε κάθε χρόνο για να την προλαβαίνουμε.
Το χειμωνιάτικο ράντισμα, του Νοεμβρίου, γίνεται και με άλλο γιατρικό από θειάφι και ασβέστη που κάνουμε με αυτόν τον τρόπο: Σε μισοβάρελο 90 οκάδων χύνουμε 40 οκ. νερό και ανακατώνοντας ρίχνουμε λίγο λίγο μιάμιση οκά τριμμένο θειάφι. Σε κάποιο αγγείο σβήνουμε με 10 οκ. νερό μια οκά ασβέστη. Το ασβεστόγαλα αυτό χύνουμε σιγά σιγά στις 40 οκ. νερό με το θειάφι ανακατώνοντας από την αρχή το υγρό.

Κομμίωση

Είναι μια από τις χειρότερες αρρώστιες που την κάνει βακτηρίδιο. Το γνώρισμά της είναι ή γόμα (κουρκουμέλα) που βγάζει το δένδρο στον κορμό, κλώνους και στα άγουρα αμύγδαλα. Όταν μια αμυγδαλιά γεμίζει γόμα αδυνατίζει και στο τέλος ξηραίνεται.
Στην κομμίωση συντρέχουν πολύ οι απότομες και αισθητές μεταβολές του καιρού, η υπερβολική υγρασία, η λίπανση με κακοχωνεμένη κοπριά, το δυνατό κρύο, οι ασυγκράτητες βροχές και ο ελλιπής αερισμός του χώματος, μα και στα σφιχτά και πτωχά χώματα τα δένδρα παθαίνουν. Η αρρώστια αυτή επειδή είναι κολλητική ποτέ δεν πρέπει να παίρνουμε μπόλι από δένδρο που έχει κομμίωση. Όταν η κομμίωση δεν έχει κυριέψει το δένδρο μπορούμε να μετριάσουμε το κακό σαν αποστραγγίσουμε το χωράφι και τον Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο ξελακώσουμε τα δένδρα, ώσπου να φανούν οι κυριότερες ρίζες και ρίξουμε στο κάθε ένα 1-2 οκ. ψιλοτριμμένο θειικό σίδηρο και 35 οκ. ασβέστη και στάχτη από ξυλοκάρβουνα ή ξύλα. Και σκάβουμε το χωράφι βαθιά ίσαμε δυόμιση πιθαμές για να αερίζεται το χώμα. Ωφελεί ακόμη να κόβουμε με μαχαίρι τη γόμα και να αλείφουμε την πληγή με ασβέστη που σβήνουμε εκεί κοντά για να είναι καυτό. Μερικοί βάζουν και πίσσα.
Στο χωράφι που έχει αμυγδαλιές με κομμίωση δεν πρέπει να σπέρνουμε κουκιά ή άλλο όσπριο για χλωρή λίπανση, ούτε να τις λιπαίνουμε με κοπριά παρά με χημικό λίπασμα 4–10-5. Όταν όμως η αρρώστια έχει προχωρήσει κόβουμε τους κλώνους στο γερό ξύλο και αλείφουμε την πληγή με ασβέστη που σβήνουμε ταυτόχρονα για να είναι ζεστό. Εκτός από την αμυγδαλιά, κομμίωση παθαίνει και η βερικοκιά, ροδακινιά, δαμασκηνιά, κερασιά και κορομηλιά. Πολλές φορές η γόμα είναι φυσιολογική, δηλαδή δεν είναι αποτέλεσμα αρρώστιας, μα η γόμα αυτή ξεχωρίζει γιατί βγαίνει σε πληγές του δένδρου που έγιναν ή τυχαίως ή από κακό κλάδεμα.

Σκωρία

Είναι αρρώστια φυτική που ξηραίνει παράκαιρα τα φύλλα της μυγδαλιάς κάνοντας κάτι βούλες που έχουν χρώμα ανοιχτό πορτοκαλί. Την προλαβαίνουν ραντίζοντας τα δένδρα με γαλαζόπετρα που φτιάχνουμε όπως και για τα αμπέλια. Τα ραντίσματα πρέπει να γίνονται, το ένα πριν λουλουδιάσει η αμυγδαλιά, τον Νοέμβριο και το άλλο μπαίνοντας ο Ιανουάριος και να βρέχεται καλά το δένδρο για να καταστρέφονται τα σπέρματα του μικρομύκητα που κάνουν την αρρώστια.

Κράδος

Είναι το σάπισμα που γίνεται στην καρδιά του κορμιού ή του κλώνου. Συμβαίνει στο κλάδεμα ή από άλλη αιτία να ξεφλουδιστεί ο κορμός ή κλώνος της μυγδαλιάς, τότε ο μύκητας (πολύπορος) βρίσκει ευκαιρία, χώνεται μέσα στο ξύλο και το σαπίζει. Το κακό αυτό προλαμβάνεται όταν το κλάδεμα γίνεται με κλαδευτήρι ή τσεκούρι και με προσοχή και αν τύχη να ξεφλουδιστεί κάπου ο κορμός ή ο κλώνος να αλείφεται και το μέρος αυτό με μίγμα από ίσα μέρη άργιλο και κοπριά βοδιού ή με κατράμι. Για να αποφεύγουμε το σάπισμα πρέπει πάντα, όταν κλαδεύουμε να αλείφουμε τις πληγές με κατράμι.
Πηγή: Ο πλούτος από τα δένδρα-Αλέξανδρου Ν. Γεωργακόπουλου-Εν Αθήναις 1931http://www.ftiaxno.gr/2014/02/amigdalia-spora-fitema-kaliergeia.html?utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+ftiaxno%2FZtol+%28%CE%A6%CE%A4%CE%99%CE%91%CE%A7%CE%9D%CE%A9+%CE%9C%CE%9F%CE%9D%CE%9F%CE%A3+%CE%9C%CE%9F%CE%A5%29