Ποιος αμολάει τα άγρια ζωα στην φυση Ένας μύθος επικίνδυνος για τη φύση και τον άνθρωπο

Κάθε χρόνο γεμίζουν σελίδες, ιστοσελίδες, blogs και κοινωνικά δίκτυα με «ειδήσεις» για φίδια, αρκούδες, λύκους και τσακάλια που έχουν κατακλύσει, λέει, την ελληνική ύπαιθρο σκοτώνοντας ζώα και τρομοκρατώντας ανθρώπους. Ακούμε μέχρι και για ψύλλους και μεσογειακές φώκιες, που έχουν «απελευθερωθεί» κρυφά και ανεξέλεγκτα από «οικολόγους», απροσδιόριστες οργανώσεις και άγνωστα άτομα που κινούνται ύποπτα σε δασικούς δρόμους… Το καλοκαίρι του 2014 ακούσαμε μέχρι και για… «διεθνές σχέδιο οικο-τρομοκρατίας» με στόχο την Ελλάδα, τον τουρι- σμό και την πρωτογενή παραγωγή! Οι συναρπαστικές αυτές ιστορίες δεν είναι μοναδικό προνόμιο της χώρας μας, αφού παρόμοιες φήμες διακινούνται σε όλη την Ευρώπη, από τις μεσογειακές χώρες μέχρι και τον «αναπτυγμένο» Βορρά.

Όμως, δυστυχώς το «αστείο» έχει πολύ σοβαρές και επικίνδυνες προεκτάσεις, αφού θέτει σε κίνδυνο την άγρια ζωή αλλά, τελικά και τους ανθρώπους. Ορισμένοι θεωρούν πως αφού οι «οικολόγοι» παρεμβαίνουν έτσι αυθαίρετα στις φυσικές ισορροπίες, είναι δικό τους «χρέος» να επαναφέρουν την ισορροπία, παίρνοντας τα όπλα και κυνηγώντας παράνομα. Άλλοι πάλι βρίσκουν δικαιολογία να πετούν δηλητηριασμένα δολώματα (φόλες), μια εξολοκλήρου παράνομη πρακτική που μπορεί να θανατώσει πολλά περισσότερα ζώα από αυτά που στοχεύει, εξοντώνοντας άδικα και αδιακρίτως όποιο ζώο φάει είτε τα ίδια τα δολώματα ή τα δηλητηριασμένα θύματα.

Τα δηλητηριασμένα δολώματα ειδικά έχουν τεράστιο κόστος για ολόκληρη την αλυσίδα της φύσης. Συχνά πεθαίνουν μικρά και μεγάλα σαρκοφάγα θηλαστικά, κατοικίδια ζώα και στη συνέχεια αρπακτικά πουλιά όπως γύπες και μεγάλοι αετοί που θα καταναλώσουν με τη σειρά τους τα κουφάρια των ζώων που δηλητηριάστηκαν (δευτερογενής δηλητηρίαση). Στις περισσότερες περιπτώσεις τα πτώματα των θυμάτων λειτουργούν για πολύ καιρό ως θανατηφόρες παγίδες για πολλά ακόμη ζώα. Η ένταση στις ανθρώπινες σχέσεις είναι μια ακόμη σημαντική επίπτωση καθώς όταν πλήττει ζώα προσφιλή στον άνθρωπο, ζώα που τον συντροφεύουν ή και τον στηρίζουν στις δραστη- ριότητές του, γεννά αισθήματα μίσους και ενίοτε και την τάση αυτοδικίας. Έχουν αναφερθεί μέχρι και ανθρωποκτονίες που ξεκίνησαν από μια βεντέτα «δηλητηρίασης».

Στο κείμενο αυτό:

1. Εξηγούμε τους βασικούς λόγους που μπορεί να οδηγήσουν λαθεμένα στο συμπέρασμα ότι «έχει παρέμβει ανθρώπινο χέρι στη φύση», δηλαδή ότι έχει γίνει «απελευθέρωση άγριων ζώων».

2. Περιγράφουμε τις ελάχιστες εξαιρέσεις στις οποίες γίνονται επίσημες και φανερές απελευθερώσεις ζώων.

3. Αναλύουμε τους λόγους γιατί η «απελευθέρωση άγριων ζώων» είναι πρακτικά αδύνατη, κι ότι ακόμα κι αν ήταν εφικτή, δε θα την επιθυμούσε κανένας πραγματικός οικολόγος, γιατί θα είχε πολύ σοβαρούς κινδύνους για τη φύση.

4. Τέλος, κοιτάμε τις αιτίες του πραγματικού προβλήματος και ζητάμε τη δική σας βοήθεια για να γκρεμιστεί ο επικίνδυνος μύθος.

Οι 4 παρανοήσεις

Υπάρχουν κάποια «συμπτώματα» στην ύπαιθρο που λαθεμένα οδηγούν αρκετούς στο συμπέρασμα ότι, «μόνη εξήγηση είναι ότι μεσολάβησε ανθρώπινο χέρι». Ας τα δούμε αναλυτικά:

Παρανόηση 1:

«Αυξήθηκε ο πληθυσμός των άγριων ζώων; Άρα μεσολάβησε ανθρώπινο χέρι!» Παροδικές αυξομειώσεις Οι πληθυσμοί των ζώων παρουσιάζουν φυσιολογικές αυξήσεις ή μειώσεις στον πληθυσμό τους από χρονιά σε χρονιά, όπως γνωρίζουν καλά και οι γεωργοί καθώς το ίδιο ισχύει για τις καλλιέργειες. Αυτό είναι μέρος του φυσικού κύκλου της ζωής. Υπάρχουν ακόμα και περιπτώσεις «πληθυσμιακής έκρηξης», όταν για παράδειγμα αυξάνονται υπερβολικά τα ποντίκια μια περιοχής, γεγονός που οδηγεί την Πολιτεία να τη χαρακτηρίσει ως «αρουραιόπληκτη» και να δώσει διαταγή για την απαγόρευση του κυνηγιού της αλεπούς ως βασικό καταναλωτή των ποντικών. Τέτοιες διακυμάνσεις συνήθως είναι παροδικές και εξισορροπούνται τα επόμενα χρόνια. Μόνο μακροχρόνια προγράμματα παρακολούθησης μπορούν να δείξουν ότι πράγματι ένα είδος έχει σταθερή αύξηση στον πληθυσμό του. Φυσική διαδικασία Υπάρχουν περιπτώσεις όπου πληθυσμοί άγριων ζώων δείχνουν μια τοπική αύξηση, λόγω ανατροπής στις φυσικές ή ανθρωπογενείς συνθήκες που αντιμετωπίζουν. Για παράδειγμα, τα φίδια σε ορισμένες περιοχές μπορεί να έχουν αυξηθεί επειδή με τα φυτοφάρμακα και τη λαθροθηρία έχουν εξολοθρευτεί οι θηρευτές τους, όπως τα αρπακτικά πουλιά. Ακόμα, η εγκατάλειψη ανθρώπινων δραστηριοτήτων (π.χ. εγκαταλελειμμένα χωράφια, κλειστά σπίτια σε χωριά) μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των ερπετών αφού πια δεν υπάρχουν άνθρωποι των οποίων η παρουσία και μόνο να τα φοβίζει και να τα απωθεί. Αντίθετα με τις διαδόσεις για«απελευθέρωση» ειδών, σε αρκετές περιπτώσεις η αύξηση του αριθμού ζώων που είναι προστατευόμενα (π.χ. λύκος, αρκούδα) ή θηρεύσιμα είδη (π.χ. αγριογούρουνο) αποτελεί φυσική διαδικασία. Οφείλεται κυρίως στη σταδιακή δημιουργία κατάλληλων βιοτόπων, λόγω της εγκατάλειψης των παραδοσιακών δραστηριοτήτων του πρωτογενή τομέα (κτηνοτροφία, γεωργία) αλλά και της εφαρμογής του νομικού καθεστώτος προστασίας ή διαχείρισης των εν λόγω ειδών.

Παρανόηση 2:

«Άγρια ζώα τώρα ζουν κοντά στον άνθρωπο; Άρα τα εκθρέψανε άνθρωποι!» Ας πάρουμε το παράδειγμα του λύκου. Το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια αυτό το άγριο ζώο έχει θεαθεί κοντά σε ανθρώπινους οικισμούς, κάποιοι το ερμηνεύουν ως ένδειξη ότι έχει εκτραφεί και απελευθερωθεί από ανθρώπους. Κι όμως, στην πραγματικότητα στην Ελλάδα ο λύκος δεν ήταν ποτέ το «μοναχικό ζώο στο μακρινό δάσος». Πάντα ζούσε κοντά στην ανθρώπινη δραστηριότητα, εκεί όπου έβρισκε την τροφή του: κυρίως κτηνοτροφικά ζώα ελεύθερης βοσκής, πτώματα ζώων από σταυλισμένες εγκαταστάσεις, άλλα μικρότερα θηλαστικά και, όχι σπάνια, κυνηγετικούς ή αδέσποτους σκύλους. Γι’ αυτό και πάντα υπήρχαν και οι σκύλοι φύλαξης, όπως ο Ελληνικός Ποιμενικός, για να προστατεύουν τους αγρότες. Επομένως, το ότι άγρια ζώα βρίσκονται κοντά στον άνθρωπο δεν είναι ένδειξη κάποιας «απελευθέρωσης», αλλά ότι πλησιάζουν στις περιοχές όπου η διαθεσιμότητα τροφής είναι υψηλή και συνεχής σε ετήσια βάση.

Παρανόηση 3:

«Ζώα που βλέπουμε για πρώτη φορά; Άρα, πρόκειται για εξωτικά είδη που απελευθερώθηκαν!» Αν πάρουμε για παράδειγμα τα φίδια, 23 διαφορετικά είδη εξαπλώνονται στην Ελλάδα, οπότε υπάρχει πάντα η πιθανότητα να αντικρίσουμε ένα ζώο που μας φαίνεται νέο και διαφορετικό. Παρόλα αυτά, είναι αλήθεια ότι σε λίγες περιπτώσεις κάποια «εξωτικά είδη» εμφανίζονται όντως για πρώτη φορά. Πρόκειται για εξωτικά κατοικίδια, μια νέα και καταστροφική μόδα, που έχει ως αποτέλεσμα φίδια, ιγκουάνα ή άλλα ζώα να το σκάνε από τους ιδιοκτήτες τους ή να εγκαταλείπονται στη φύση, τρομάζοντας τον περίγυρο. Πρόσφατο και ενδεικτικό το παράδειγμα του κροκόδειλου Σήφη στην Κρήτη! Τα εγκαταλειμμένα αυτά κατοικίδια δεν είναι πάντα επικίνδυνα για τον άνθρωπο και συνήθως δεν καταφέρνουν να επιζήσουν στη φύση, όμως ο κίνδυνος για ανατροπή των φυσικών ισορροπιών είναι σημαντικός. Παράδειγμα τέτοιας ανατροπής είναι οι αμερικάνικες νεροχελώνες που επιζούν εις βάρος των ιθαγενών ειδών, μειώνοντας τους πληθυσμούς τους. Η εγκατάλειψη εξωτικών ζώων είναι μια ανεύθυνη και παράνομη πράξη. Τόσο η μόδα των εξωτικών κατοικιδίων, όσο και η συλλογή ζώων με στόχο το παράνομο εμπόριο άγριων ζώων (ορισμένα τέτοια περιστατικά έχουν αναφερθεί και στη χώρα μας), βρίσκει κάθετα αντίθετες τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, που κινητοποιούνται διεθνώς για να σταματήσουν τέτοια περιστατικά!

Παρανόηση 4:

«Μα τους είδαν, υπάρχουν μαρτυρίες!» «Ο φίλος/ κτηνοτρόφος/ συγγενής/ κάτοικος, κ.ο.κ είδε ένα όχημα που κινιόταν περίεργα σε μια απομονωμένη περιοχή και μετά εμφανίστηκαν λύκοι στην περιοχή.» Όσες φορές έχουμε ακούσει τέτοιες αναφορές, έχουμε προσπαθήσει να διερευνήσουμε το θέμα, γιατί πρόκειται για μια πρακτική παράνομη και επικίνδυνη για τις φυσικές ισορροπίες. Όμως, ποτέ οι έρευνές μας δεν έχουν φέρει αποτέλεσμα: όταν ρωτάμε, μαθαίνουμε ότι ο «μάρτυρας» ενημερώθηκε από κάποιον άλλο που με τη σειρά του το άκουσε από κάποιον τρίτο… Ως τώρα δεν έχουμε ποτέ διαβάσει απευθείας μαρτυρία τέτοιου γεγονότος. Πάντα προσπαθούμε να διαλευκάνουμε τέ- τοιες κατηγορίες, ακριβώς για να μη μένει μετέωρη η υποψία.

Πραγματικές απελευθερώσεις

Επιστροφή πληγωμένων ζώων στη φύση Υπάρχουν και συγκεκριμένες περιπτώσεις όπου ένα πληγωμένο ζώο επιστρέφει στη φύση μετά από την επιτυχή περίθαλψή του. Πρόκειται για περιστατικά που όχι μόνο δεν γίνονται κρυφά αλλά αντίθετα διαφημίζονται για να ενημερωθεί ο κόσμος για συγκεκριμένους κινδύνους για την άγρια ζωή, όπως η λαθροθηρία, τα μη μονωμένα καλώδια μεταφοράς ρεύματος ή τα τροχαία, όσο και για την ανάγκη διατήρησης σπάνιων και απειλούμενων ειδών. Οργανώνονται μετά από ενημέρωση και άδεια από το εκάστοτε τοπικό δασαρχείο και συνήθως υλοποιούνται από τα Κέντρα Περίθαλψης Άγριων Ζώων με συμμετοχή πολιτών, σχολείων κλπ. Κυνηγοί Είναι επίσης γνωστό ότι απελευθερώσεις ζώων κάνουν και οι κυνηγοί εμπλουτίζοντας περιοχές με θηρεύσιμα είδη (π.χ. φασιανοί, πέρδικες, αγριόχοιροι). Eπίσημα προγράμματα επανεισαγωγής Επίσημα προγράμματα επανεισαγωγής εγκρίνονται αποκλειστικά και μόνο σε χώρες, περιοχές και περιπτώσεις που κάποια είδη έχουν ήδη εξαφανισθεί ή βρίσκονται στα όρια της εξαφάνισης. Τέτοια προγράμματα δεν έχουν υλοποιηθεί στην Ελλάδα. Υπάρχουν όμως παραδείγματα στην Ευρώπη που αφορούν διάφορα είδη γυπών και μεγάλων αρπακτικών πουλιών, μεγάλα θηλαστικά όπως λύγκες κλπ, τα οποία στηρίχθηκαν σε μακρόχρονες προσπάθειες και επίσημη συνεργασία κρατικών, πανεπιστημιακών και περιβαλλοντικών φορέων. Όταν βάσει μελετών αποδειχθεί ότι για να μην εξαφανιστούν κάποια είδη χρειάζεται να απελευθερωθούν άτομα στη φύση για να επανέλθει κάποιος πληθυσμός, τότε θεωρητικά υπάρχει η δυνατότητα, με επίσημη κρατική άδεια και εποπτεία από το Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, να οργανωθούν προγράμματα επανεισαγωγής. Φυσικά, τέτοια προγράμματα δε θα γίνονταν κρυφά, αλλά απαιτούν τη συναίνεση της τοπικής κοινωνίας και την αποτελεσματική και ουσιαστική συνέργεια των τοπικών φορέων. Είναι χαρακτηριστικό ότι τέτοιες κινήσεις απαιτούν να μελετηθούν πρώτα αναλυτικά όλοι οι πιθανοί κίνδυνοι για τις τοπικές ισορροπί- ες από την πιθανή ανατροπή που μπορεί να φέρει η εισαγωγή ενός νέου είδους. Η επιστήμη της οικολογίας γνωρίζει καλά ότι μια τέτοια κίνηση, όταν δεν γίνει μελετημένα, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει πολύ μεγαλύτερη ζημιά παρά όφελος στην αλυσίδα της ζωής. Και να θέλαμε… δε θα μπορούσαμε!

Ακόμα και να ήθελε κάποιος να απελευθερώσει ανεξέλεγκτα άγρια ζώα, θέτοντας σε κίνδυνο τις φυσικές ισορροπίες της υπαίθρου, θα ήταν εφικτό κάτι τέτοιο; Ας σκεφτούμε τα πρακτικά προβλήματα:

Η συλλογή είναι παράνομη: Τα ζώα που συνήθως υποτίθεται ότι απελευθερώνονται είναι προστατευόμενα είδη των οποίων η σύλληψη, συλλογή κι αιχμαλωσία είναι παράνομη! Πέρα από παράνομη, είναι και πολύ δύσκολη. Τα είδη αυτά είναι σπάνια και δεν είναι καθόλου εύκολο να βρει κανείς και να αιχμαλωτίσει με επιτυχία τα απαραίτητα ενήλικα ζευγάρια … Η αιχμαλωσία δεν είναι «παίξε-γέλασε»: Ας υποθέσουμε ότι παρόλα αυτά ο «οικολόγος» έχει καταφέρει να βρει και να συλλέξει τα ζώα που θέλει. Κάπου θα πρέπει να τα φυλάξει μέχρι να αναπαραχθούν και να δώσουν απογόνους. Αυτό σημαίνει ότι εξασφαλίζει ικανοποιητική τροφή κι έχει κατασκευάσει κατάλληλες εγκαταστάσεις, που θα προσομοιάζουν στο φυσικό περιβάλλον, προκειμένου τα ζώα να μπορούν να ζευγαρώσουν, αλλά και θα τα προστατεύουν από ασθένειες, φυσικούς θηρευτές, και από τα… αδιάκριτα μάτια (αφού μιλάμε για μια κρυφή επιχείρηση). Όμως το μέγεθος αλλά και το κόστος συντήρησης αυτών των εγκαταστάσεων είναι απαγορευτικό ακόμη και για οργανωμένους ζωολογικούς κήπους, οι οποίοι συχνά αποτυγχάνουν να αυξήσουν τους πληθυσμούς των ζώων τους! Απελευθέρωση: Ο λόγος που έχουν μειωθεί τα άγρια ζώα σε μια περιοχή είναι ότι το περιβάλλον εκεί δεν είναι πια ευνοϊκό, π.χ. λόγω έλλειψης τροφής. Τότε, η τύχη των ζώων που θα απελευθερωθούν εκεί θα είναι μάλλον και πάλι η εξαφάνιση, αφού ο αυξημένος ανταγωνισμός για περιορισμένους πόρους το πιθανότερο να οδηγήσει σε μεγαλύτερη θνησιμότητα. Για αυτό το λόγο άλλωστε πρωταρχικό μέλημα οποιασδήποτε σοβαρής προσπάθειας αποκατάστασης των πληθυσμών ενός είδους είναι οι δράσεις διατήρησης ή βελτίωσης των φυσικών του βιοτόπων.

Το αληθινό πρόβλημα

Οι ζημιές των κτηνοτρόφων δεν είναι φανταστικές

Καμιά βιομηχανία αναπαραγωγής και απελευθέρωσης ζημιογόνων ή επικίνδυνων ζώων δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Αν κάποια ζώα μας προκαλούν ζημιές ή αν φοβόμαστε κάποια άλλα, ας δούμε τα πραγματικά αίτια. Τα μεγάλα σαρκοφάγα θηλαστικά της Ελλάδας βασίζονται τροφικά στα κτηνοτροφικά ζώα, στους σκουπιδότοπους, στα υπολείμματα σφαγείων κ.λπ., με αποτέλεσμα οι ζημιές σε αιγοπρόβατα, βοοειδή ή και μελίσσια (από αρκούδες) να είναι αναπόφευκτες. Επίσης, τα άγρια ζώα αλλάζουν συμπεριφορές στην προσπάθειά τους να προσαρμοστούν και να επιβιώσουν, σε ένα φυσικό περιβάλλον το οποίο οι άνθρωποι αλλάζουμε με τις δραστηριότητές μας. Φυσικά θα βασίζονταν και σε άλλες τροφικές πηγές αν υπήρχαν άφθονες, πχ. ζαρκάδια. Η κατάσταση επιδεινώνεται από το γεγονός ότι σε μικρές χώρες όπως η Ελλάδα δεν υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις χωρίς ανθρώπινες δραστηριότητες. Αξίζει να σημειώσουμε ότι πολλές επιθέσεις σε κοπάδια κτηνοτρόφων σε όλη την Ελλάδα έχει αποδειχτεί ότι γίνονται όχι μόνον από λύκους, αλλά και από άγρια αδέσποτα σκυλιά. Πρόκειται για παρατημένα και εξαγριωμένα πλέον ζώα που οργανώνονται σε αγέλες αναζητώντας τροφή. Τα συναντάμε δυστυχώς σε όλη την Ελλάδα και βέβαια και σε περιοχές όπου δεν υπάρχουν λύκοι ή τσακάλια, πυροδοτώντας τις φήμες για απελευθερώσεις.

Ζημιές γίνονται, όμως η διαιώνιση του μύθου των «απελευθερώσεων» δε μας βοηθά να λύσουμε το πρόβλημα. Αντίθετα, δίνει δικαιολογία στο παράνομο κυνήγι και στις φόλες, δραστηριότητες που κινδυνεύουν να φέρουν πολλαπλάσιο κόστος στη φύση και στον άνθρωπο.

Η σωστή αντιμετώπιση: αναζητώντας τη συνύπαρξη

Πολλές αγροτικές κοινωνίες στην Ελλάδα έχουν καταφέρει να συνυπάρξουν με την άγρια ζωή. Οι κτηνοτρόφοι που γνωρίζουν καλά τις περιοχές τους και μαθαίνουν τις συνήθειες των άγριων ζώων, αναπτύσσουν απλές αλλά αποτελεσματικές μεθόδους προφύλαξης, όπως τη χρήση των ποιμενικών σκύλων. Έτσι, πολλές τοπικές κοινωνίες έχουν δείξει ανοχή σε είδη όπως ο λύκος και η αρκούδα, γεγονός που τις τιμά. Αντίθετα, σε άλλες περισσότερο ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες, τα είδη αυτά εξαφανίστηκαν εξαιτίας του ανθρώπου. Βέβαια, όπου η προφύλαξη δεν είναι αρκετή, υπάρχει η δυνατότητα αποζημιώσεων για επιθέσεις από λύκους και αρκούδες από τον ΕΛΓΑ. Για μας είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί να υπάρξει προστασία ζώων και φυτών χωρίς τη συναίνεση και ενεργή συμμετοχή των κατοίκων μιας περιοχής. Στόχος μας είναι οι πολίτες να γίνονται συμμέτοχοι στην προστασία του φυσικού πλούτου της υπαίθρου. Απελευθερώσεις που θα προκαλούσαν τεχνητά μεγάλη τοπική αύξηση του πληθυσμού ειδών της άγριας πανίδας όχι μόνο θα προκαλούσαν ζημιά στη φύση, ανατρέποντας τις φυσικές ισορροπίες, αλλά και θα αύξαναν άμεσα και σημαντικά τις ζημιές στη παραγωγή, με αποτέλεσμα να ενοχοποιείται η άγρια ζωή και έτσι τελικά να υπονομεύεται η προσπάθεια διατήρησής της. Μια οικολογική οργάνωση δε θα υιοθετούσε ποτέ μια τόσο ανεύθυνη πρακτική που θα έβλαπτε τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους, τους πιο απαραίτητους συμμάχους για την προστασία της άγριας ζωής.

Γίνετε συμμέτοχοι στη λύση!

Βοηθήστε μας να γκρεμίσουμε τον επικίνδυνο μύθο των απελευθερώσεων! Την επόμενη φορά που θα ακούσετε μια τέτοια φήμη, παροτρύνετε αυτόν που τη διακινεί να φέρει αποδείξεις, φωτογραφίες, ή οποιοδήποτε στοιχείο που να μπορεί να ελεγχθεί και να διερευνηθεί από την αστυνομία και το δασαρχείο. Ενθαρρύνετε τον κόσμο που πιστεύει στη φήμη αυτή να κάνει μια σοβαρή καταγγελία, ώστε να διαλευκανθεί και να δουν όλοι τελικά αν ήταν αληθινή ή όχι. Όλοι θα ωφεληθούμε όταν απαλλαγούμε από αυτόν τον επικίνδυνο μύθο.

Αυστηρή νομοθεσία και ειδικές άδειες

Η πλούσια πανίδα και χλωρίδα της Ελλάδας προστατεύεται από ένα ευρύ θεσμικό πλαίσιο σε εθνικό, ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο. Βασικό εργαλείο προστασίας σε αυτά τα νομικά κείμενα αποτελεί η απαγόρευση της σύλληψης, της θανάτωσης, της παρενόχλησης, της συλλογής, της εκρίζωσης, της κοπής, της αρπαγής αυγών και βέβαια και του εμπορίου αυτών των ειδών. Για το λόγο αυτό προβλέπεται η έκδοση αδειών, οι οποίες είναι υποχρεωτικές για οποιαδήποτε δράση αφορά σε προστατευόμενα ή απειλούμενα είδη, όπως είναι τα μεγάλα θηλαστικά, η πλειονότητα των ερπετών της Ελλάδας, πολλά είδη πτηνών και πολλά φυτά, ιδιαίτερα αν περιλαμβάνει σύλληψη άγριων ζώων για ερευνητικούς σκοπούς και στη συνέχεια την απελευθέρωση τους στη φύση. Οι άδειες αυτές εκδίδονται από τις αρμόδιες Διευθύνσεις του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΑΠΕΝ) μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου και δημοσιεύονται με ανάρτηση στο Δι@υγεια. Είναι έγγραφα συγκεκριμένα και προσωπικά καθώς αναφέρουν μεταξύ άλλων το ονοματεπώνυμο του ερευνητή, το σκοπό της έρευνας, την περιοχή και το χρονικό διάστημα διεξαγωγής της έρευνας και βέβαια το είδος ή τα είδη που θα μελετηθούν, το αν απαιτείται ή όχι η συλλογή ή σύλληψη και κατοχή φυτικού ή ζωικού είδους και αν ναι τον αριθμό και το είδος των απαιτούμενων δειγμάτων από κάθε ζωικό ή φυτικό είδος.

Οι ερευνητές επιστήμονες που μελετούν και δρουν για να προστατεύουν τα είδη άγριας πανίδας διαθέτουν υποχρεωτικά τέτοιες άδειες. Οι δημόσιες φωτογραφίες ή βίντεο επιστημόνων να δακτυλιώνουν, να τοποθετούν πομπούς, να περιθάλπουν τραυματισμένα άγρια ζώα και, αν θεραπευτούν, να τα απελευθερώνουν ξανά στη φύση, αποσκοπούν στο να ευαισθητοποιήσουν και να ενημερώσουν το κοινό για την προστασία των άγριων ζώων. Δεν πρέπει να θεωρούμε ότι οι άνθρωποι αυτοί διαχειρίζονται τα ζώα με ανεξέλεγκτο τρόπο. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: τα άγρια ζώα που «πιάνουν» στα χέρια τους είναι ένας μικρός αριθμός (δείγμα) από τα είδη που μελετούν, προκειμένου να εξάγουν σημαντικά συμπεράσματα για την προστασία τους, ή είναι ζώα που βρίσκονται σε ανθρώπινα χέρια λόγω τραυματισμού τους.dasarxeio.com

Η Αλήθεια των Παραμυθιών

/florineanews.blogspot.gr/

Το παραμύθι αποτελεί μια απλή και σύντομη λαϊκή ιστορία, η οποία μπορεί να σχετίζεται με την πραγματικότητα, αλλά κατεξοχήν είναι επινοημένη και φαντασιακή. Σχετική είναι η έννοια του μύθου και οι διαφορές τους είναι συχνά δυσδιάκριτες. Η πρώτη εμφάνιση
παραμυθιών χάνεται στα βάθη της ιστορίας ενώ η μετάδοσή τους βασίζεται στην προφορική μεταβίβαση από γενιά σε γενιά.

Ορισμένα χαρακτηριστικά είναι σταθερά και κοινά σε όλα τα είδη των παραμυθιών. Η πλοκή είναι απλή και περιγράφεται με τον απλούστερο δυνατό τρόπο, ενώ η ποικιλομορφία αποφεύγεται συστηματικά. Κάθε στιγμή πρωταγωνιστές είναι μόνο δύο πρόσωπα, τα οποία έρχονται άμεσα αντιμέτωπα, ενώ στο τέλος επικρατεί συνήθως το πιο αδύναμο. Η πλειοψηφία των παραμυθιών δημιουργήθηκε στη μακρά περίοδο του Μεσαίωνα και οι βάρβαρες συνθήκες της εποχής αναπαράγονται με κάθε ευκαιρία. Το περιεχόμενο και οι έννοιες παραπέμπουν στο φόβο για τα φυσικά φαινόμενα, στην εύκολη πίστη σε υπερφυσικά και μαγικά γεγονότα, στη στενή σχέση με τα οικόσιτα ή άγρια ζώα και στην προσπάθεια εξήγησης του κόσμου με τις λιγοστές γνώσεις της εποχής. Έχουν περιγραφεί πολλά είδη παραμυθιών, αλλά για λόγους απλότητας μπορούμε να τα κατατάξουμε σε τρεις κατηγορίες. Η πρώτη αναφέρεται σε ισορροπίες του βασιλικού-φεουδαρχικού καθεστώτος και στη σχέση ενός φτωχού πλην ικανού αγοριού ή κοπέλας, τα οποία καταφέρνουν, αντίστοιχα, να γίνουν βασιλιάς ή σύζυγος πρίγκιπα με αίσιο τέλος, με παραδείγματα την Σταχτοπούτα, τη Χιονάτη κλπ. Μια άλλη κατηγορία περιλαμβάνει φανταστικά όντα όπως δράκους, εξωτικά κλπ, τα οποία έρχονται αντιμέτωπα με τον άνθρωπο με ποικίλη κατάληξη. Τέλος, υπάρχουν τα παραμύθια με ανθρωποποιημένα ζώα, την παράδοση των οποίων ξεκίνησε ο αρχαίος παραμυθάς Αίσωπος, κυρίως με εκπαιδευτικό και διδακτικό χαρακτήρα. Σε ορισμένες περιπτώσεις η ιστορία του παραμυθιού σχετίζεται με ένα πραγματικό γεγονός, συνήθως τρομακτικό και αποκρουστικό, το οποίο τροποποιήθηκε μερικώς για να είναι ευχάριστο, όπως συμβαίνει με εκείνα που συλλέχθηκαν από τους Γερμανικής καταγωγής αδελφούς Γκριμ. Για παράδειγμα η Κοκκινοσκουφίτσα περιλαμβάνει την κατασπάραξη ανθρώπου από άγριο λύκο.

Αναμφισβήτητη είναι η επίδραση των παραμυθιών στην εκπαίδευση και ψυχισμό των παιδιών. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα συναισθήματα και οι σκέψεις που προκαλούν τα παραμύθια προετοιμάζουν τα παιδιά για συγκεκριμένους κινδύνους και προκλήσεις που θα συναντήσουν στο μέλλον και τα βοηθούν να συνειδητοποιήσουν και να ελέγξουν τις φοβίες τους. Μέσω της ταύτισης με έναν από τους χαρακτήρες, είτε τον "καλό" είτε τον "κακό", το παιδί μπορεί να εξωτερικεύσει ελεύθερα και σε ασφαλές περιβάλλον τον χαρακτήρα και την φαντασία του, γεγονός που δεν μπορεί να πράξει στον πραγματικό κόσμο. Για παράδειγμα, οι εισβολείς και οι λύκοι τα μαθαίνουν να προστατεύονται από επικίνδυνες καταστάσεις, ενώ η αντιπαράθεση του καλού και του καλού, της ανδρείας και της δειλίας, του πλούτου και της φτώχιας κλπ διευρύνουν τα όρια αντίληψης και ανοχής της ανώριμης ψυχής τους. Τέλος, τα παραμύθια, συνήθως μεταφερόμενα από τη γιαγιά, βοηθούν με έναν ανεξήγητο τρόπο στη συμμόρφωση των παιδιών και στην υπακοή τους σε συνήθειες, τις οποίες διαφορετικά δεν θα ακολουθούσαν.

Από την εποχή του Αισώπου μέχρι τους σύγχρονους Ευρωπαίους συγγραφείς το παραμύθι συνοδεύει τον άνθρωπο καθόλη τη διάρκεια της ζωής του, λόγω της απλότητας και εγγύτητάς του με τα καθημερινά γεγονότα. Σίγουρα, τα παραμύθια είναι πιο αληθινά από τα κεκαλυμμένα ψέματα, με τα οποία "τρέφονται" και διασκεδάζουν οι ενήλικες.

Βαγγέλης Τσούκας

Η Θρεπτική Αξία και οι Ευεργετικές Ιδιότητες των Μανιταριών

     

Η Θρεπτική Αξία και οι Ευεργετικές Ιδιότητες των Μανιταριών
Μανιτάρι ονομάζεται κοινώς το ορατό μέρος πολυκύτταρων μυκήτων. Υπάρχουν 38.000 ποικιλίες μανιταριών στον κόσμο. Κάποιες από αυτές είναι εδώδιμες (φαγώσιμες) και κάποιες ιδιαίτερα τοξικές (μπορούν να προκαλέσουν δηλητηριάσεις ή ακόμη και θάνατο). Η ελληνική αγορά τροφοδοτείται κυρίως από τα καλλιεργημένα λευκά (Agaricus bisporus) (δίσπορος), πλευρώτους (Pleurotus ostreatus), portobello, crimini, τα κονσερβοποιημένα και σπανιότερα άγρια μανιτάρια σε αποξηραμένη συνήθως μορφή. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας κάποια νόστιμα και δημοφιλή άγρια είδη που είναι γνωστά, όπως το Βωλίτης ο εδώδιμος (Boletus Edulis) (βασιλομανίταρο), porchini (καλογεράκι) συλλέγονται κατά κόρον.
Συγκεκριμένα, τα πιο διαδεδομένα είδη μανιταριών που καλλιεργούνται στην χώρα μας και τα βρίσκουμε στο εμπόριο είναι:

• Μορχέλα (Morille ή Morel ή Morchella sp.)
• Κέρας της Aμαλθείας (Trompettes des morts)
• Τρούφα (το αρχαιοελληνικό ύδνον)
• Κανθαρέλλα (Chanterelle ή Cantharellus cibarius)
• Αμανίτης καισαρικός (Αmanita caesarea)
• Portobello
• Βασιλομανίταρο (Cepe ή Porcini ή Boletus edulis)
• Πλευρώτους (Pleurotus ostreatus ή pleurotus erynjii)
• Ασπρομανίταρο (Agaricus bisporus)

Θρεπτική Αξία
Τα μανιτάρια έχουν υψηλή θρεπτική αξία. Είναι υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη και χαμηλής περιεκτικότητας σε κορεσμένο λίπος, νάτριο και καθόλου χοληστερίνη! Λόγω της παρουσίας όλων των βασικών αμινοξέων, είναι υψηλής ποιότητας, πολύ ανώτερες από τις φυτικές πρωτεΐνες, πλησιάζοντας την ποιότητα των ζωικών πρωτεϊνών.Επίσης, είναι πλούσια πηγή διαιτητικών ινών και βιταμινών όπως βιταμίνη C, βιταμίνες συμπλέγματος Β (ειδικά φυλλικό οξύ αλλά και θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, παντοθενικό οξύ, Β6), σίδηρο, ψευδάργυρο, μαγγάνιο, φώσφορο, κάλιο, χαλκό και σελήνιο.
Ευεργετικές ιδιότητες:

• Μείωση των επιπέδων της χοληστερίνης. Οι φυτικές ίνες και ορισμένα ένζυμα που περιέχουν βοηθούν στην μείωση της χοληστερίνης. Η υψηλή περιεκτικότητα σε άπαχη πρωτεΐνη συμβάλλει στην ¨καταστροφή¨ της υψηλής χοληστερίνης αφού γίνει η πέψη των μανιταριών
• Προστατευτική δράση από καρκίνο του μαστού και καρκίνο του προστάτη. Το συζευγμένο λινολεϊκό οξύ και η β-γλυκάνη που περιέχουν δίνουν την ιδιότητα αντικαρκινικής δράσης. Η περιεκτικότητα σε σελήνιο βοηθά στην αναστολή καρκινικών κυττάρων. Επίσης, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι δρώντας μαζί με τη βιταμίνη Ε μειώνουν σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του παχέως εντέρου.
• Ρύθμιση σακχάρου αίματος. Η θρεπτική τους αξία όπως και η περιεκτικότητα τους σε ινσουλίνη και ενζυμα βοηθούν στην μείωση της γλυκόζης που περιέχουν ορισμένες τροφές. Τα φυσικά αντιβιοτικά που περιέχουν, προστατεύουν από τις λοιμώξεις των άκρων του σώματος που δημιουργούνται λόγω του σακχαρώδη διαβήτη.
• Βελτίωση ανοσοποιητικού συστήματος. Η εργοθειονίνη, ένα από τα πιο δραστικά φυσικά αντιοξειδωτικά που περιέχουν τα μανιτάρια, προστατεύουν από τις ελεύθερες ρίζες οι οποίες μειώνουν την άμυνα του οργανισμού. Τα αντιβιοτικά και κυρίως η πενικιλίνη όπως και η βιταμίνη Α, βιταμίνη C και οι βιταμίνες συμπλέγματος Β που βρίσκονται στα μανιτάρια, δυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
• Σιδηροπενική αναιμία. Ο σίδηρος που περιέχεται στα μανιτάρια βοηθά σε περιπτώσεις αναιμίας.
• Μείωση αρτηριακής πίεσης λόγω της περιεκτικότητας σε κάλιο (η χαμηλή τους περιεκτικότητα σε νάτριο και η υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο βοηθά στην αντιμετώπιση της αυξημένης αρτηριακής πιέσεως)
• Αντιβακτηριακή δράση λόγω του χαλκού που περιέχουν
• Το σελήνιο που περιέχουν σε μεγάλη ποσότητα, συμβάλλει στην υγεία των οστών, των νυχιών, των μαλλιών αλλά δρα και σαν αντιοξειδωτικό. Η καλύτερη πηγή σεληνίου είναι τροφές ζωικής προέλευσης. Έτσι, τα μανιτάρια καθίστανται ως πολύ καλή επιλογή για χορτοφάγους ώστε να έχουν επαρκή πρόσληψη σεληνίου για τον οργανισμό τους.
• Επαρκή πρόσληψη ασβεστίου. Τα μανιτάρια είναι πλούσια σε ασβέστιο το οποίο βοηθά για γερά κόκαλα, στην λειτουργία του νευρικού συστήματος κ.ά. Είναι καλή επιλογή για τις γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση και έχουν μεγαλύτερες ανάγκες για ασβέστιο.
• Φαρμακευτική δράση: Το Reishi και το ιαπωνικό Shitake που αναπτύσσεται στα δένδρα χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική για περισσότερα από 2.000 χρόνιαγια τα ευεργετικά αποτελέσματα, αλλά και για την έλλειψη παρενεργειών.

Το Reishi είναι εισηγμένο στην Αμερικανική Φαρμακοποιϊα (American Herbal Pharmacopeia and Therapeutic Compedium) και αποκαλείται Marvelous Fungus. Αντίστοιχα στην Κίνα φέρει τις ονομασίες μανιτάρι της αθανασίας, υπερφυσικό μανιτάρι, μαγικό μανιτάρι. Ειδικότερα οι μύκητες εκείνοι που δεν παράγουν μανιτάρια ήταν η αρχική πηγή της πενικιλίνης. Στην Ελλάδα είναι γνωστό με την ονομασία Γανόδερμα από την λέξη γάνος ή γκάνος που σημαίνει φωτεινότητα, γυαλάδα και το δέρμα. Επίσης, τα τελευταία χρόνια η Αμανίτα Μουσκάρια η μυγοκτόνος χρησιμοποιείται στην χημειοθεραπεία, αλλά και στην ομοιοπαθητική.
Δείτε και μία εύκολη και νόστιμη συνταγή με μανιτάρια:
Μανιτάρια με Λαχανικα
Υλικά που χρειαζόμαστε για τέσσερις έως έξι μερίδες:

• ένα κιλό μανιτάρια
• ½ κιλό κολοκυθάκια χονδροκομμένα
• ¼ κιλό σπανάκι
• 2 μάτσα κρεμμυδάκια φρέσκα
• ½ φλιτζάνι ελαιόλαδο
• ένα φλιτζάνι ντομάτα χυμό
• ένα μάτσο μαϊντανό
• ένα μάτσο άνηθο
• Αλάτι, πιπέρι

Εκτέλεση:
Τρίβουμε την ντομάτα ή την χτυπάμε στο μπλέντερ για να είναι περισσότερο χυμώδης, ψιλοκόβουμε το κρεμμύδι και τον μαϊντανό. Καθαρίζουμε και πλένουμε τα χορταρικά και τα χονδροκόβουμε. Στη συνέχεια, ρίχνουμε σε μία κατσαρόλα (από αυτές που δεν χρειάζεται να προσθέσουμε νερό), την τριμμένη ντομάτα, τα μανιτάρια και αφήνουμε να βράσουν. Αφού πάρουν μια βράση, προσθέτουμε και τα υπόλοιπα λαχανικά, αλάτι και πιπέρι. Αφήνουμε να σιγοβράσουν για 30 περίπου λεπτά. Πριν σβήσουμε προσθέτουμε και το 1/2 φλιτζάνι ελαιόλαδο και αφήνουμε να πάρει ακόμα μία βράση για να αποκτήσει τη μυρωδιά του μαγειρεμένου φαγητού.http://www.medidiatrofi.gr

Μανιτάρι Ερίκιο το Αγκαθωτό η αρνακι

http://www.huffingtonpost.gr/giannis-kiousis/-_8736_b_13453588.html

Αυτό το μανιτάρι αναφέρεται συχνά ως «η Τροφή της Φύσης για τους Νευρώνες», το οποίο οφείλεται στην ικανότητα του να διεγείρει την παραγωγή του Νευροτροφικού Παράγοντα Ανάπτυξης .
Ο Νευροτροφικός Παράγοντας Ανάπτυξης (ΝΠΑ) διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην διαφοροποίηση και στην επιβίωση διαφόρων κυτταρικών πληθυσμών στο κεντρικό και στο περιφερικό νευρικό σύστημα ενώ χαμηλότερα από τα φυσιολογικά επίπεδα του ΝΠΑ έχουν συνδεθεί με πρώιμα στάδια τόσο της νόσου Αλτσχάιμερ όσο και της άνοιας
Παρόλο που το ιαματικό ενδιαφέρον έχει επικεντρωθεί κυρίως στις επιδράσεις που έχει στην νευρολογική λειτουργία, ο ΝΠΑ διαδραματίζει έναν ευρύτερο ρόλο στη διατήρηση της ομοιόστασης στο σώμα
Είναι γνωστό ότι διαθέτει τις εξής ιδιότητες:

- ινσουλινοτροπικές,
- αγγειογενετικές, και
- αντιοξειδωτικές.

Παράλληλα, μειωμένα επίπεδα του ΝΠΑ στο πλάσμα έχουν συσχετιστεί με καρδιαγγειακές νόσους και μεταβολικά σύνδρομα, π.χ. διαβήτης τύπου ΙΙ .
Τα ευρήματα μελέτης έδειξαν ότι επιταχύνει την επούλωση ενός τραύματος και υπάρχουν ενδείξεις ότι θα μπορούσε να είναι χρήσιμο σε δερματικά έλκη και σε έλκη του κερατοειδούς 
Ο ΝΠΑ έχει, επίσης, μία δυναμική συσχέτιση με το ανοσοποιητικό σύστημα. Η παραγωγή ΝΠΑ είναι αυξημένη μετά από έναν τραυματισμό του εγκεφάλου, το οποίο οφείλεται εν μέρει στις κυτοκίνες που παράγονται από κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Ταυτόχρονα, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού ρυθμίζουν την έκφραση των υποδοχεών του ΝΠΑ, ο οποίος εμπλέκεται στην ανοσολογική τροποποίηση
Δύο ομάδες ενώσεων από το Ερίκιο το Αγκαθωτό έχουν αναγνωριστεί για την διέγερση της παραγωγής του ΝΠΑ:

α. οι αρωματικές ερικενόνες (απομονώνονται από το σώμα καρποφορίας του μανιταριού), και
β. οι διτερπενοειδείς ερινακίνες (απομονώνονται από το μυκήλιο του μανιταριού).

Και οι δύο ομάδες είναι αρκετά μικρές ώστε να είναι σε θέση να περάσουν μέσα από το φράγμα αίματος-εγκεφάλου. Επίσης, υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορούν να αυξήσουν την μυελίνωση

Άνοια

Σε ελεγχόμενες μελέτες, το Ερίκιο το Αγκαθωτό έδειξε ευεργετικές επιδράσεις σε ασθενείς με ήπια άνοια. Σε μία μελέτη, έξι από τους επτά ασθενείς έδειξαν βελτίωση στη λειτουργική ικανότητα (κατανόηση, επικοινωνία, μνήμη κ.λπ.), ενώ και οι επτά ασθενείς παρουσίασαν βελτιωμένα αποτελέσματα στην Λειτουργική Ανεξαρτησία (φαγητό, ντύσιμο, περπάτημα κλπ), μετά την κατανάλωση 5 γραμμαρίων από το Ερίκιο το Αγκαθωτό, καθημερινά για έξι μήνες
Σε μια άλλη μελέτη, 30 ασθενείς ηλικίας 50 έως 80 ετών, με ήπια άνοια τυχαιοποιήθηκαν σε ομάδα θεραπείας και σε ομάδα ελέγχου.
Η ομάδα θεραπείας έλαβε Ερίκιο το Αγκαθωτό, 3 γραμμάρια ημερησίως για 16 εβδομάδες, και παρατηρήθηκαν σημαντικές αυξήσεις στη γνωστική λειτουργία. Ωστόσο, τέσσερις εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της μελέτης, οι βαθμολογίες στις γνωστικές λειτουργίες μειώθηκαν, υποδεικνύοντας την ανάγκη να συνεχιστεί η λήψη του μανιταριού

Πολλαπλή σκλήρυνση

Εκχύλισμα από το σώμα καρποφορίας του Ερίκιου του Αγκαθωτού έδειξε ότι βελτιώνει τη διαδικασία μυελίνωσης στις ώριμες μυελινωτικές ίνες με πιθανά οφέλη για ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση
Επίσης, ο ΝΠΑ έχει αποδειχθεί ότι διαθέτει μία προστατευτική επίδραση στους νευρικούς άξονες και στην μυελίνη μέσω της καταστολής διεργασιών που είναι υπεύθυνες για τις χρόνιες φθορές του εγκεφάλου σε νευροεκφυλιστικές διαταραχές, όπως είναι η πολλαπλή σκλήρυνση

Νευροπάθεια

O ΝΠΑ διαδραματίζει κάποιον ρόλο στην ευαισθησία στον πόνο ενώ χαμηλά επίπεδα του ΝΠΑ έχουν συνδεθεί με την αισθητηριακή νευροπάθεια τόσο σε in vivo όσο και σε in vitro μελέτες .
Κλινικές μελέτες με ανασυνδυασμένο ανθρώπινο ΝΠΑ υποδηλώνουν οφέλη σε ασθενείς με διαβητική πολυνευροπάθεια  Επίσης, ο ΝΠΑ έχει αναφερθεί ότι μειώνει τον πόνο σε ασθενείς με αισθητηριακή νευροπάθεια που συνδέεται με τον HIV Ωστόσο, η ικανότητα του να προάγει την αναγέννηση των αισθητηριακών νευρώνων πρέπει ακόμη να αποδειχθεί

Νευρική βλάβη

In vivo μελέτες υποδηλώνουν το δυναμικό που έχει η εφαμοργή του Ερίκιου το Αγκαθωτού στα πρώιμα στάδια της αναγέννησης των νεύρων .

Άγχος/κατάθλιψη

Μία μελέτη αναφέρει μείωση του άγχους και της κατάθλιψης με την κατανάλωση 2 γραμμαρίων ημερησίως. Επίσης, οι ασθενείς συχνά αναφέρουν αυξημένο αίσθημα ευεξίας κατά την λήψη του Ερίκιου του Αγκαθωτού, το οποίο πιθανώς οφείλεται στον μηχανισμό δράσης της ερινακίνης

MRSA (χρυσίζων σταφυλόκοκκος ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη)

Εκχυλίσματα τόσο του σώματος καρποφορίας όσο και του μυκηλίου από το Ερίκιο το Αγκαθωτό εμφανίζουν δραστικότητα ενάντια στον MRSA με τις ερινακίνες να ταυτοποιούνται ως οι δραστικές ενώσεις.
Σε κλινικές δοκιμές στην Ιαπωνία, ο MRSA φέρεται να εκκαθαρίστηκε πλήρως σε ασθενείς, οι οποίοι έλαβαν Ερίκιο το Αγκαθωτό

Γαστρικά έλκη

Φαίνεται πιθανό ότι η αντιβακτηριακή δράση που παρουσιάζουν οι ερινακίνες και ερικενόνες συμβάλλουν θετικά ενάντια στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, το οποίο τώρα είναι γνωστό ότι αποτελεί μία σημαντική αιτία στα γαστρικά έλκη και στις χρόνιες γαστρίτιδες
Μία in vivo μελέτη σχετικά με τις επιδράσεις που παρουσιάζει αυτό το μανιτάρι έδειξε σημαντική μείωση του έλκους, ενώ μια in vitro μελέτη διαπίστωσε ότι το Ερίκιο το Αγκαθωτό ήταν ενεργό ενάντια σε εννέα κλινικά στελέχη του Ελικοβακτηριδίου του πυλωρού με μία συγκέντρωση 0.02% έχοντας μία 50% βακτηριοκτόνο δραστικότητα

ΛΑΚΤΑΡΙΟΣ Ο ΝΟΣΤΙΜΟΣ (LACTARIUS DELICIOSUS)

– ΕΝΑΣ ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΓΕΥΣΤΙΚΟΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΑΣ

https://enotitasaronikou.wordpress.com

Ο Λακτάριος ο νόστιμος (λατ. Lactarius deliciosus, γαλ. Lactaire delicieux) είναι εδώδιμο μανιτάρι (μύκητας), το οποίο, όπως υποδηλώνει και ο επιθετικός προσδιορισμός του (deliciosus: αβρός, τρυφερός, ηδυπαθής, νόστιμος – όλα αναφέρονται στη γεύση του), είναι εύγεστο – νόστιμο και εκτιμάται ιδιαιτέρως από τους μανιταροφάγους. Λόγω της σπανιότητάς του (δεν φύεται σε μεγάλους αριθμούς) και της γευστικότητάς του, πωλείται ακριβά από τους μανιταροσυλλέκτες. Συνώνυμό του θεωρείται το Lactarius lateritius (Pers. 1797). Ανήκει στην οικογένεια των Βασιδιομυκήτων Υμενομυκήτων, το οποίο ανήκει στην τάξη Αγαρικώδη (Αγαρικομύκητες) και στην οικογένεια Russulaceae.

Ο Lactarius deliciosus είναι ένα από τα 120 περίπου είδη Λακτάριου, τα οποία απαντώνται κυρίως στις εύκρατες περιοχές. Απαντάται στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, αλλά έχει εισαχθεί τυχαία και σε άλλες περιοχές του κόσμου, όπου υπάρχουν δάση και φυτείες κωνοφόρων δένδρων.

Περί της ονομασίας του: Στο εξωτερικό είναι γνωστό και με τις κοινές ονομασίες Saffron milk cap (πορτοκαλόχρωμο γαλακτώδες καπέλο, όπου το γαλακτώδες παραπέμπει στον παχύρευστο χυμό, τον οποίο έχει στο εσωτερικό του) και Red pine mushroom (κόκκινος πευκίτης, καθότι αναπτύσσεται κάτω από πεύκα), ενώ στην Ελλάδα είναι γνωστό και με τις κοινές ονομασίες κουμαρίτης και πευκίτης. Το ιστορικό της τελικής επιστημονικής ονομασίας του έχει ως ακολούθως:

Το είδος ήταν γνωστό στο Σουηδό επιστήμονα (βοτανολόγος, ζωολόγος και ιατρός) Carl Linnaeus, ο οποίος το είχε επισήμως περιγράψει στο δεύτερο τόμο του έργου του «Είδη των Φυτών» (Species Plantarum) το 1753. Σ’αυτό το έργο το ονομάζει, ως deliciosus Agaricus. To επίθετο deliciosus προέρχεται από την ομώνυμη λατινική λέξη, η οποία σημαίνει «νόστιμος». Λέγεται, ότι ο Σουηδός επιστήμονας έδωσε το συγκεκριμένο επίθετο σ’αυτό το είδος μανιταριού, αφού το μύρισε και υπέθεσε, ότι η γεύση του ήταν τόσο καλή όσο ένα Mediterranean milk cap (είδος μεσογειακού μανιταριού με γαλακτώδες καπέλο), το οποίο έχαιρε ιδιαίτερης εκτιμήσεως για τη γεύση του. Το 1801 ο Ολλανδός μυκητολόγος Christiaan Hendrik Persoon προσέθεσε το επίθετο lactifluus, πριν ο Άγγλος μυκητολόγος Samuel Frederick Gray το τοποθετήσει το 1821 στο σημερινό του γένος Lactarius στο έργο του «Η φυσική ταξινόμηση των φυτών της Βρετανίας» («The Natural Arrangement of British Plants»).

Στην αγγλική γλώσσα είναι κοινώς γνωστό με τις ονομασίες saffron milk cap, red pine mushroom ή απλά pine mushroom. Στην Καταλωνία της Ισπανίας το ονομάζουν rovellό ή rovellons, ενώ η Καστιλιάνικη ονομασία του ποικίλει (π.χ. niscalo, mizcalo, κλπ). Ένα εναλλακτικό όνομα στη Βόρεια Αμερική είναι orange latex milky. O Lactarius deliciosus, καθώς και ο Lactarius deterrimus, είναι γνωστά στην Τουρκία με την ονομασία Çammelkisi ή Çintar. Όπως και στην Ελλάδα, στη Τζιρόνα της Ισπανίας ονομάζεται πευκίτης (pinateli), διότι απαντάται και συλλέγεται κοντά σε πεύκα (pinetrees).

Περιοχές αναπτύξεως και περίοδος καρποφορίας: Ο Lactarius deliciosus αναπτύσσεται κάτω από το όξινο έδαφος των κωνοφόρων δασών και διαμορφώνει την αναγκαία συμβιωτική σχέση του μύκητα με το δέντρο «οικοδεσπότη» (μυκόρριζα, βλ. παρακάτω). Γι’αυτόν το λόγο, τυχόν καταστροφή του κωνοφόρου δάσους, συνεπάγεται και καταστροφή του χώρου παραγωγής και ανάπτυξης του συγκεκριμένου μανιταριού. Σε κατεστραμμένο δάσος (καμμένο ή υλοτομημένο) δεν αναπτύσσονται πλέον τα συγκεκριμένα μανιτάρια (βλ. παρακάτω).

Αναλόγως της περιοχής και του κλίματός της, καρποφορεί, κυρίως, από το Μάϊο έως το Δεκέμβριο, κατά ομάδες – αποικίες, ανάμεσα σε βελόνες, κάτω από πεύκα και, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, κάτω από κέδρα (Juniperus communis). Στην Ελλάδα αναπτύσσεται σε πολλές περιοχές, μεταξύ των οποίων η Λέσβος και τα Γρεβενά (ο «παράδεισος» των μανιταριών). Το ευτυχές γεγονός είναι, ότι αναπτύσσεται και στις δασικές περιοχές (πευκοδάση) του Δήμου Σαρωνικού και του Δήμου Λαυρεωτικής, με κίνδυνο όμως εξαφανίσεώς του από την περιοχή, λόγω της διαρκούς και εκτεταμένης καταστροφής των δασικών εκτάσεων της περιοχής (εμπρησμοί, παράνομη υλοτόμηση και καταπάτηση, κλπ). Στην περιοχή μας καρποφορεί συνήθως από το μήνα Δεκέμβριο μέχρι τις αρχές Ιανουαρίου.

Σ’ό,τι αφορά στον υπόλοιπο κόσμο ο Lactarius deliciosus είναι αυτοφυής στα Πυρηναία όρη, όπου αναπτύσσεται κάτω από μεσογειακή πεύκη. Τόσο ο Lactarius deliciosus, όσο και ο Lactarius deterrimus, συλλέγονται και πωλούνται στην περιοχή της Σμύρνης, καθώς επίσης στην περιοχή της νοτιοδυτικής Τουρκίας, αλλά και στην επαρχία της Αττάλειας στις νότιες ακτές της Τουρκίας. Στη δε Κύπρο αναπτύσσεται στα πευκοδάση, όπου πολλοί κάτοικοι του νησιού «κυνηγούν» αυτό το είδος μανιταριού με ιδιαίτερη επιμονή, καθότι θεωρείται (και είναι) μία από τις τοπικές νοστιμιές.

Εντοπίζεται επίσης στα δάση της Βόρειας Αμερικής, αλλά και στη Χιλή, στην Αυστραλία και στη Νέα Ζηλανδία, όπου αναπτύσσεται σε φυτείες και δάση του κωνοφόρου είδους Pinus radiata. Ένα δε δημοφιλές μέρος για συλλογή του συγκεκριμένου είδους μανιταριού, ιδιαιτέρως για την κοινότητα των Πολωνών, είναι η περιοχή του Oberon (Όμπερον) στη Νέα Νότια Ουαλία της Αυστραλίας, όπου αυτά τα μανιτάρια φθάνουν το μέγεθος ενός πιάτου φαγητού. Πολλοί κάτοικοι των πολιτειών της Βικτώριας και της Νέας Νότιας Ουαλίας στην Αυστραλία, πολωνικής, ιταλικής και ουκρανικής καταγωγής, καθώς και άλλοι με καταγωγή από την ανατολική Ευρώπη, ταξιδεύουν, προκειμένου να συλλέξουν τα συγκεκριμένα μανιτάρια περί την περίοδο του Πάσχα, μετά τις φθινοπωρινές και τις χειμερινές βροχές.

Σχέση των Lactarius και εν γένει των μανιταριών με τα δάση των κωνοφόρων (πεύκων, κλπ): Ο όρος μυκόρριζες χρησιμοποιείται διεθνώς (mykorrizae) για να υποδηλώσει τη συμβίωση μυκήτων με ρίζες ανώτερων φυτών. Στη φύση συναντώνται πολλές και πολύπλοκες συμβιώσεις. Η μυκορριζική συμβίωση των δασικών δένδρων αποδείχθηκε σημαντική για την οικονομία του ανθρώπου. Όλα σχεδόν τα δασικά δένδρα του βόρειου και του νότιου ημισφαίριου, όπως τα είδη των γενών Pinus, Picea, Abies, Fagus, Quercus, Castanea και πολλά άλλα συμβιώνουν με μύκητες στις ρίζες τους. Οι μύκητες, οι οποίοι μετέχουν σ’αυτές τις συμβιώσεις, ανήκουν, κυρίως, στους Βασιδιομύκητες, στους οποίους ανήκουν και τα μανιτάρια Lactarius, στις οικογένειες AGARICACEAE και BOLETACEAE και στους γαστερομύκητες.

Όπως προαναφέρθηκε, το γένος των μανιταριών Lactarius δημιουργεί μία συμβιωτική σχέση με τα κωνοφόρα δένδρα (π.χ. πεύκα), κάτω από τα οποία αναπτύσσεται, και ειδικότερα με τις ρίζες αυτών των δένδρων. Στη συμβιωτική σχέση πιστεύεται, ότι ο μύκητας βοηθά τις ρίζες των φυτών – δένδρων να απορροφούν τις θρεπτικές ουσίες του εδάφους και ότι ο ίδιος παίρνει για τη θρέψη του υδατάνθρακες, τους οποίους παράγει το φυτό – δένδρο με τη φωτοσύνθεση. Οι μυκόρριζες αυτού του τύπου ονομάζονται «εκτροφικές», διότι οι υφές του μύκητα περιορίζουν την ανάπτυξή τους εξωτερικά, γύρω από τα λεπτά ριζίδια, και εισχωρούν μόνο στους μεσοκυττάριους χώρους του παρεγχύματος της ρίζας, όπου σχηματίζουν ένα πλέγμα υφών, γνωστό ως harting net.

Οι μυκορριζικές συμβιώσεις των δένδρων, και κυρίως των κωνοφόρων, αποτέλεσαν αντικείμενο εντατικής έρευνας επί ένα περίπου αιώνα. Από αυτές τις μελέτες προέκυψαν πολλά συγγράμματα και εργασίες, διότι το θέμα αυτό, εκτός από τη θεωρητική, παρουσιάζει και μεγάλη πρακτική σημασία. Έχει αποδειχθεί, ότι η επιτυχία των αναδασώσεων εξαρτάται από την παρουσία του κατάλληλου συμβιωτικού μύκητα. Κυρίως σε περιοχές, όπου τα δάση έχουν καταστραφεί πριν από πολλά χρόνια, όπως συνέβη και στον ελληνικό χώρο, οι μύκητες στο έδαφος δεν επιζούν και οι αναδασώσεις αποτυγχάνουν, διότι δεν σχηματίζονται μυκόρριζες. Γι’αυτόν το λόγο, σε μερικές χώρες, όπως η Σουηδία, οι Η.Π.Α., η Ρωσία, κ.α., εφαρμόζεται συστηματικά η πρακτική του εμβολιασμού των ριζών των δενδρυλλίων στα φυτώρια με τον κατάλληλο μύκητα, πριν αυτά μεταφυτευθούν στις υπό αναδάσωση περιοχές.

Γνωρίζοντας, λοιπόν, την παραπάνω σημαντική λειτουργία των Lactarius (μύκητες), καθώς και άλλων μανιταριών, έχετε πλέον τη δυνατότητα να αντιληφθείτε τις λεπτές ισορροπίες, οι οποίες διαμορφώνονται και υπάρχουν στη φύση, καθώς επίσης τη σημασία των πευκοδασών για τα μανιτάρια, αλλά και των μανιταριών για τα πευκοδάση. Δυστυχώς, αυτήν την ισορροπία εμείς οι άνθρωποι την έχουμε διαταράξει. Ειδικώς δε στα πευκοδάση των Δήμων Σαρωνικού και Λαυρεωτικής οι διαρκείς εμπρησμοί των πευκοδασών, η συστηματική καταπάτηση μεγάλων εκτάσεών τους και η παράνομη υλοτόμηση, οδηγούν, με μαθηματική ακρίβεια στην εξαφάνιση από την περιοχή μας του είδους Lactarius deliciosus, καθώς και άλλων μανιταριών, με συνέπεια να δυσχεραίνεται και η όποια μελλοντική αναδάσωση των κατεστραμμένων δασικών εκτάσεων.

Περιγραφή: Η διάμετρος του καπέλου (πίλου) του κυμαίνεται συνήθως μεταξύ των 4-14 εκατοστών. Δύναται, όμως, να φθάσει ή και να ξεπεράσει τα 20 εκατοστά. Το καπέλο είναι κυρτό – κοίλο, σχεδόν χωνιόμορφο. Η επιδερμίδα του ξεφλουδίζεται λίγο και είναι λιπαρή, όταν ο καιρός είναι υγρός, και παχνώδης, όταν ο καιρός είναι ξηρός. Η επιδερμίδα του έχει ζώνες πορτοκαλί, ωχροπορτοκαλί και καφεκοκκινωπών αποχρώσεων, με ομόκεντρες ζώνες βαθύτερου χρώματος προς το εσωτερικό της χοάνης (συχνά αποκτά πράσινες αποχρώσεις, όταν ωριμάσει). Η περίμετρός του είναι μάλλον λεπτή, γυριστή αρχικά, κυρτή αργότερα, κυματιστή στην ωριμότητα, παχνώδης και αδιαφανής. Τα ελάσματά του (λαμέλλες), στο κάτω μέρος του καπέλου, είναι πυκνά, λεπτά, σκληρά, διχαλωτά, πορτοκαλί, με πράσινες κηλίδες, όταν ο καιρός είναι υγρός. Ακουμπούν ή κατεβαίνουν στο πόδι (μίσχος ή στύπος) και έχουν ομοιόχρωμες, οξύληκτες κόψεις, με πράσινες κηλίδες στα πληγωμένα σημεία.

Το πόδι του (μίσχος ή στύπος), με συνήθεις διαστάσεις 3-7 εκ. μήκος x 1,5-2,5 εκ. πλάτος, είναι σχεδόν κυλινδρικό ή κωνικό, παραγεμιστό αρχικά, αλλά σκουληκιασμένο και κούφιο αργότερα. Η επιδερμίδα του ποδιού είναι ομοιόχρωμη με αυτήν του καπέλου, παχνώδης – ιδιαίτερα στην κορυφή – με βαθύχρωμα λακκάκια και πράσινες κηλίδες. Στη βάση του διακρίνεται λευκωπό μυκήλιο.

Η σάρκα του έχει αρκετό πάχος και σπάει εύκολα. Είναι βαμβακένια, αρκετά συνεκτική, κρεμ-λευκωπή ή πορτοκαλοκίτρινη, με απόχρωση καρότου στο σκληρό περίβλημα του ποδιού, η οποία μεταχρωματίζεται σε κοκκινοπορτοκαλί εντός 10 λεπτών, σε βαθύχρωμη κόκκινη εντός 1-2 ωρών και πρασινωπή εντός 24 ωρών. Έχει ευχάριστη μυρωδιά φρούτου και απαλή – γλυκιά γεύση, η οποία, μετά γίνεται λίγο καυτερή.

Χαρακτηριστικό του γένους Lactarius είναι το γεγονός, ότι, όταν ο νωπός καρποφόρος (το «μανιτάρι») τραυματιστεί ή θραυστεί, επιτρέπει την εκροή ενός πορτοκαλί (χρώμα καρότου) υδαρούς ή γαλακτώδους χυμού, ο οποίος είναι γνωστός, ως γαλακτικός χυμός ή λατικό. Το λατικό περιέχεται σ’ένα σύστημα γαλακτοφόρων σωλήνων, το οποίο διακλαδίζεται σε όλο το σώμα του καρποφόρου και στο συγκεκριμένο είδος μανιταριού έχει ήπια γεύση.

Οι σπόροι αυτού του μανιταριού έχουν μέγεθος 7,5-9 x 6-6,5 μm. Είναι ελλειπτικοί με μικρά εξογκώματα και ατελή δικτυωτή διακόσμηση. Αφήνουν κιτρινωπό αποτύπωμα με ίχνη σαρκορόδινων τόνων.

Οι Lactarius deliciosus είναι προτιμότερο να συλλέγονται νωρίς, δηλαδή πριν φθάσουν στο μέγιστο βαθμό ωριμάνσεώς τους, διότι τότε αρχίζουν να πρασινίζουν, να μαλακώνουν και στη συνέχεια να σκουληκιάζουν.

Βασικά στοιχεία αναγνωρίσεώς τους: Οι πορτοκαλί ζώνες αποχρώσεων, τα λακκάκια στο πόδι (μίσχο), το καροτί – πορτοκαλί γάλα και ο βιότοπός του.

Διάφορα περί του Lactarius deliciosus:

1) Μία τοιχογραφία στην αρχαία ιταλική πόλη Herculaneum – Ηράκλεια (σημερινό Ερκόλανο – Ercolano από το όνομα του Ηρακλή – Hercules) φέρεται να απεικονίζει τον Lactarius deliciosus. Πρόκειται για ένα από τα πρώτα έργα τέχνης, τα οποία απεικονίζουν ένα μύκητα (μανιτάρι).

2) Όταν αναπτύσσεται σε υγρό περιβάλλον, το μυκήλιο αυτού του μύκητα – μανιταριού, παράγει ένα μείγμα λιπαρών οξέων και διάφορες ενώσεις, όπως chroman-4-one,  Anofinic acid,  3-hydroxyacetylindole,  ergοsterol και cyclic dipeptides.

3) Η κατανάλωση του Lactarius deliciosus έχει ως αποτέλεσμα να χρωματίζονται ελαφρώς κόκκινα τα ούρα.

4) Ο R. Courtecuisse (Co 1552) παρουσιάζει και την ποικιλία κοκκινίζων / var. Rubescens Romagn, που εάν κοπεί, κοκκινίζει πολύ γρήγορα και αργότερα αποκτά καφετιά – κρασάτη απόχρωση. Το Lactarius salmonicolor Heim & Leclair L. ex Fr. (Cetto B. 1/167) απαντάται σε δάση ελάτης και ερυθρελάτης και έχει πιο ανοιχτόχρωμες πορτοκαλί και πορτοκαλορόδινες αποχρώσεις, χωρίς πράσινους τόνους και, συνήθως, με λίγα λακκάκια στο πόδι. Το Lactarius deterrimus Groger (Cetto B. 2/621) απαντάται σε ελατοδάση και παράγει μικρότερα καρποσώματα, με αμυδρές χρωματικές ζώνες στο πορτοκαλοπράσινο  καπέλο, συνήθως χωρίς λακκάκια στο πόδι και μυρωδιά Σκληροδέρματος. Το Lactarius quieticolor Romagn (Marchand A. 6/522) απαντάται σε πευκοδάση και έχει πορτοκαλί, καφετί και καφεκίτρινες ή καφεβιολετί χρωματικές ζώνες στο καπέλο και ελάχιστα ή καθόλου λακκάκια στο πόδι. Ο J. Montegud (JM623) παρουσιάζει και το Lactarius quieticolor f. Sanguinascens Bon, το οποίο απαντάται σε πευκοδάση και έχει κεραμιδόχρωμους και καφετί τόνους στο καπέλο, χωρίς πορτοκαλί αποχρώσεις, χωρίς λακκάκια στο πόδι και πορτοκαλί γάλα, το οποίο αποκτά στη συνέχεια κρασάτη απόχρωση. Το Lactarius semisanguifluus Heim & Lecl. (Cetto B. 1/172) απαντάται σε πευκοδάση και έχει κιτρινοπορτοκαλί γάλα, το οποίο μεταχρωματίζεται μετά από 5-10 περίπου λεπτά. Το Lactarius Sanguifluus Paulet ex Fr. (Cetto B. 1/172) απαντάται σε πευκοδάση και παράγει καρποσώματα με εμφανείς χρωματικές ζώνες στο καπέλο, κοκκινοκρασάτα ελάσματα, βιολετί – κρασάτα λακκάκια στο πόδι και κοκκινοκρασάτο γάλα. Είναι εξίσου νόστιμο. Το Lactarius detestable (detestable: μισητός, απεχθής) έχει σάρκα λιγότερο νόστιμη από το deliciosus, αλλά είναι εδώδιμο και η γεύση του προσεγγίζει αυτή του deliciosus.

Συνταγές:

1) Οι Lactarius deliciosus είναι ιδιαίτερα αγαπητοί στην Ισπανία και χρησιμοποιούνται ευρέως στην ισπανική κουζίνα. Σύμφωνα με μία ισπανική συνταγή, το συγκεκριμένο είδος μανιταριών πρέπει να πλένεται και να τηγανίζεται ολόκληρο το καπέλο τους σε ελαιόλαδο με μία μικρή ποσότητα σκόρδου. Στη συνέχεια σερβίρονται με «ωμό» ελαιόλαδο και μαϊντανό. Σύμφωνα με αυτή τη συνταγή, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται βούτυρο στο μαγείρεμα των μανιταριών.

2. Στην Κύπρο συνηθίζουν να τα ψήνουν στα κάρβουνα και να τα μαρινάρουν με λαδολέμονο ή να τα τηγανίζουν με κρεμμύδια, σβήνοντας τα με κόκκινο κρασί.

3. Προσωπικά θεωρώ, ότι από τους πλέον υγιεινούς τρόπους μαγειρέματος των μανιταριών είναι στον φούρνο, όπου τα μανιτάρια κόβονται σε μεγάλα κομμάτια, τοποθετούνται σε ταψί και μαρινάρονται με ελαιόλαδο, λεμόνι και ρίγανη. Γίνονται πεντανόστιμα και η μυρωδιά τους σε κατακτά. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για έναν από τούς πλέον υγιεινούς τρόπους μαγειρέματος μανιταριών, τον οποίο προτιμώ και ακολουθώ.

4. Μία άλλη καλή και υγιεινή συνταγή είναι το σοτάρισμα των τεμαχισμένων μανιταριών με ελαιόλαδο σε μία κατσαρόλα, στην οποία τα μανιτάρια «βγάζουν» τους πολλούς και νόστιμους χυμούς τους. Στη συνέχεια προσθέτουμε αλάτι, πιπέρι και άσπρο κρασί. Υπολογίζουμε το βράσιμο αναλόγως της ποσότητας των μανιταριών, τα οποία έχουν τοποθετηθεί στην κατσαρόλα. Κατόπιν, είτε καταναλώνουμε τα βρασμένα μανιτάρια με το νόστιμο ζουμί τους, όπως τα βγάζουμε από την κατσαρόλα, είτε τα χρησιμοποιούμε σε ομελέτα.

5. Εδώ θα βρείτε και άλλες συνταγές με εικόνες: http://oinomagirion.blogspot.gr

Πηγές – βιβλιογραφία

1. Γεώργιου Κωνσταντινίδη, ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ – Ένας παραμυθένιος μικρόκοσμος, εκδόσεις ΚΑΠΟΝ.

2. Guy Redeuilth, LAROUSSE des Champignons, εκδόσεις LAROUSSE.

3. Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα.

4. Εκπαιδευτική Εγκυκλοπαίδεια Εκδοτικής Αθηνών, τόμος 12^ος, Φυτολογία.

5. The Royal Horticultural Society: Εγκυκλοπαίδεια των φυτών του κήπου.

6. Wikipedia – The Free Encyclopedia:

Φωτογραφίες και επιμέλεια κειμένου: Δημήτριος Κλούρας για την «ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ».

Φωτογραφίες και επιμέλεια κειμένου: Δημήτριος Κλούρας για την «ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ».