Ιατρική & Βότανα
Ιατρική & Βότανα
Στη μυθολογία, η ασθένεια σχετίζεται με τη βούληση των θεών, που τη στέλνουν είτε στους ασεβής είτε για προσωπικά τους οφέλη.
Η ιατρική πρακτική της πρώιμης αρχαιότητας αρχίζει να συνδυάζει τα δεδομένα της παρατήρησης των ασθενών και τη λαϊκή ιατρική παράδοση με τα νέα φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής. Καθώς η επιστημονική σκέψη ωριμάζει και ανεξαρτητοποιείται από τη μυθολογία, οι γιατροί της εποχής αρχίζουν και αναπτύσσουν επιστημονικές τεχνικές, όπως ο Αλκμάων από τον Κρότωνα, (πρόδρομος του Ιπποκράτη), που έκανε εγχειρήσεις στον οφθαλμό. Πλησιάζοντας προς την ακμή της κλασσικής ιατρικής, η ισορροπία ανάμεσα στη φιλοσοφική θεώρηση και την επιστημονική πρακτική αλλάζει σιγά σιγά, με κύριο εκφραστή τον Ιπποκράτη, ο οποίος έδωσε ξεχωριστό ρόλο στο γιατρό, διαχωρίζοντας τον από τους στοχαστές της κοσμολογίας και τη φυσική φιλοσοφία.
Η χρήση των φυτών για φαρμακευτικούς σκοπούς είναι τόσο παλιά όσο και ο πολιτισμός και η πρώτη γνωστή γραπτή αναφορά για θεραπευτικά φυτά έρχεται από τους Σουμέριους το 2200 π.Χ. Ο πατέρας της Ιατρικής, ο Ιπποκράτης κατέγραψε περίπου 400 είδη βοτάνων που η χρήση τους ήταν γνωστή κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. και ο Διοσκουρίδης κατά τον πρώτο μ.Χ. αιώνα έγραψε μια βοτανική χρησιμοποιώντας 600 φυτά. Αυτό το έργο ήταν βάση για πολλές μεταγενέστερες βοτανικές έρευνες. Κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα και του σκοταδισμού οι προλήψεις σε συνδυασμό με την άγνοια απέδωσαν μαγικές ιδιότητες στα φυτά, μερικές φορές για ασήμαντη αιτία, και ανέπτυξαν ιεροτελεστίες όπου μηχανορραφούσαν για συντηρήσουν το μυστήριο και την μαγεία.
Ο άνθρωπος ήταν επίσης πληροφορημένος, από την αρχή του πολιτισμού, για τα αποτελέσματα των αρωμάτων στο σώμα στο μυαλό και στα συναισθήματα. Τα λουλούδια χρησιμοποιούνταν για να προσελκύσουν αγάπη, φαγητό και προστασία. Τα αρωματικά φυτά χρησιμοποιούνταν για να γιατρέψουν το σώμα.
Στη μυθολογία, η ασθένεια σχετίζεται με τη βούληση των θεών, που τη στέλνουν είτε στους ασεβής είτε για προσωπικά τους οφέλη.
Η ιατρική πρακτική της πρώιμης αρχαιότητας αρχίζει να συνδυάζει τα δεδομένα της παρατήρησης των ασθενών και τη λαϊκή ιατρική παράδοση με τα νέα φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής. Καθώς η επιστημονική σκέψη ωριμάζει και ανεξαρτητοποιείται από τη μυθολογία, οι γιατροί της εποχής αρχίζουν και αναπτύσσουν επιστημονικές τεχνικές, όπως ο Αλκμάων από τον Κρότωνα, (πρόδρομος του Ιπποκράτη), που έκανε εγχειρήσεις στον οφθαλμό. Πλησιάζοντας προς την ακμή της κλασσικής ιατρικής, η ισορροπία ανάμεσα στη φιλοσοφική θεώρηση και την επιστημονική πρακτική αλλάζει σιγά σιγά, με κύριο εκφραστή τον Ιπποκράτη, ο οποίος έδωσε ξεχωριστό ρόλο στο γιατρό, διαχωρίζοντας τον από τους στοχαστές της κοσμολογίας και τη φυσική φιλοσοφία.
Η χρήση των φυτών για φαρμακευτικούς σκοπούς είναι τόσο παλιά όσο και ο πολιτισμός και η πρώτη γνωστή γραπτή αναφορά για θεραπευτικά φυτά έρχεται από τους Σουμέριους το 2200 π.Χ. Ο πατέρας της Ιατρικής, ο Ιπποκράτης κατέγραψε περίπου 400 είδη βοτάνων που η χρήση τους ήταν γνωστή κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. και ο Διοσκουρίδης κατά τον πρώτο μ.Χ. αιώνα έγραψε μια βοτανική χρησιμοποιώντας 600 φυτά. Αυτό το έργο ήταν βάση για πολλές μεταγενέστερες βοτανικές έρευνες. Κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα και του σκοταδισμού οι προλήψεις σε συνδυασμό με την άγνοια απέδωσαν μαγικές ιδιότητες στα φυτά, μερικές φορές για ασήμαντη αιτία, και ανέπτυξαν ιεροτελεστίες όπου μηχανορραφούσαν για συντηρήσουν το μυστήριο και την μαγεία.
Ο άνθρωπος ήταν επίσης πληροφορημένος, από την αρχή του πολιτισμού, για τα αποτελέσματα των αρωμάτων στο σώμα στο μυαλό και στα συναισθήματα. Τα λουλούδια χρησιμοποιούνταν για να προσελκύσουν αγάπη, φαγητό και προστασία. Τα αρωματικά φυτά χρησιμοποιούνταν για να γιατρέψουν το σώμα.
Παλιά γιατροσόφια και " καλλυντικά". Γιατροί και πρακτικές
Η φύση αποτελεί ένα απέραντο χημικό εργαστήριο, τη βασίλισσα των φαρμάκων, που μπορεί να μας ανοίξει το δρόμο για ιδιαίτερα αποτελεσματικά φάρμακα. Ειδικά στην περιοχή μας παρουσιάζει μια αναπτυγμένη βιοποικιλότητα, δίνοντας πολύτιμη πρώτη ύλη για αρκετά νέα φάρμακα. Τα φυτά παράγουν για διάφορους λόγους (άμυνα, πολλαπλασιασμός) μια σειρά ουσίες φτιαγμένες με τρόπο που κανένας χημικός δεν θα μπορούσε να φανταστεί στο εργαστήριο.
Η ιατρική μέχρι τη δεκαετία του ’50 ήταν συνυφασμένη με τα φυσικά προϊόντα. Από τότε και μέχρι τη δεκαετία του ’70 επικράτησε στη παρασκευή των φαρμάκων η συνθετική χημεία. Σήμερα, η ιατρική επιστρέφει στη φύση, αφού τα φυσικά προϊόντα έχουν αναγνωριστεί και επιστημονικά σαν μια σημαντική πηγή θεραπευτικά αποτελεσματικών φαρμάκων.
Η λαογραφία έχει τις καταβολές της βαθιά σ' όλες τις εκδηλώσεις της ζωής του λαού μας. Στα χωριά μας ακόμα σήμερα ο επιστήμονας γιατρός και τα φάρμακα του είναι δυσεύρετα. Η μάχη με τις αρρώστιες γίνονταν απ’ τον πρακτικό Ασκληπιό (φαρμακοποιό) με τα γιατροσόφια του. Φάρμακα που παρασκεύαζε μόνος του με χορταράκια της γης. Εμπειρικές ιατρικές γνώσεις που επέβαλε η "αλάνθαστη" χρήση τους γενιά σε γενιά. Βεντούζες κούφιες, βεντούζες με αίμα, μαλλιά βρεγμένα με ρακή, ζεστά (τσάγια, χαμόμηλα, φασκολόμηλα κ.ά.), είναι τα μέσα που καταπολεμάει π.χ. το κρύωμα.
Για τα καλλυντικά της νέας είχε φροντίσει πάλι η φύση. Όσο κοκκινάδι να έβανε στα χείλη της και το ωχρό πρόσωπο της η κοπέλα της πόλης δεν πλησίαζε τα κοραλλένια χείλη και ρόδινα μάγουλα της χωριατοπούλας. Μόλα ταύτα όμως, παρασκευάζει κι αυτή τα πρακτικά της φτιασίδια και περιποιείται το σώμα της.
Οι χημικές επιδράσεις των διαφόρων φυτών, των καρπών κι όλων των προϊόντων της γης ήταν γνωστές από ανέκαθεν στον άνθρωπο. Μέχρι τελευταία έβαφαν με χρώματα που τάφτιαχναν μόνοι τους.
Ας θυμηθούμε, λοιπόν, τα παλιά γιατροσόφια και "καλλυντικά", αλλά και τις μπογιές βαψίματος που χρησιμοποιούσε ο λαός μας.
Πρακτικοί και παλιοί γιατροί
Πριν όμως από αυτούς όμως υπήρχε η λαϊκή ιατρική. Άνδρες και γυναίκες, συνήθως μεγάλης ηλικίας, με πείρα, ασκούσανε το λειτούργημα της ιατρικής αφιλοκερδώς.
Οι ειδικότητες των πρακτικών αυτών γιατρών ήταν:
1) ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ. Ήταν συνήθως βοτανολόγος και κτηνίατρος ταυτόχρονα. Η φαρμακευτική αγωγή για την κάθε πάθηση που συνιστούσε ήταν: Κρυολόγημα: Οι παραδοσιακές βεντούζες ήταν στην ημερήσια διάταξη. Οι δυνατές εντριβές με τσίπουρο, γιατί δεν υπήρχε οινόπνευμα και το "πόντζι" ήταν απαραίτητο. (Το "πόντζι", είναι βρασμένο τσίπουρο με κόκκινες πιπεριές και μέλι). Απαραίτητα πάντα ήταν τα βαριά σκεπάσματα και η πολλή φωτιά. Αμυγδαλές: Συνιστούσε μέλι άκαγο, μάσημα φύλλων από τον θάμνο ντρόκι που έχει καυστικές ουσίες, χαμομήλι, τσάι, γαργάρες με αλατόνερο. Δαγκώματα φιδιών: Έπρεπε αμέσως μ’ ένα κοφτερό σουγιά να γίνει τομή πάνω στο δάγκωμα και να πιεστεί το μέρος εκείνο ώστε να αποβάλει μαζί με αίμα και το δηλητήριο. Στη συνέχεια έπλεναν την πληγή με φρέσκο γάλα, έπιναν ξύδι ή έτρωγαν άγουρα κορόμηλα. (Για τα ζώα ίσχυε η ίδια συνταγή με τη διαφορά ότι δεν έκαναν τομή, αλλά τρύπαγαν το δέρμα με βελόνι). Διάρροια: Έπιναν ζουμί από βρασμένα τσάπουρνα. (Ίδια θεραπεία για ανθρώπους και ζώα). Μεγάλη πίεση: Κοφτές βεντούζες για να βγει αρκετό αίμα και σκόρδο κάθε πρωί. Κατακράτηση ούρων: Ζουμί από βρασμένο γαύρο ή αρκουδοπούρναρο. Νεφρά: Ζουμί από βρασμένη αγριάδα και θειούχα νερά, βρωμονέρια». Ελονοσία: Συνιστούσε ζουμί από βρασμένο βάλσαμο. Κοψίματα: Καυτηρίαζαν την πληγή με κατούρημα και μετά έβαζαν πάνω στάχτη από κομμένο βαμβακερό ύφασμα ή γδούρο (ξέσματα από δερμάτινη ζωστήρα) και δένανε το τραύμα σφιχτά με καθαρό πανί. Ρευματισμοί: Άνοιγαν μια "φουντανέλλα" (τεχνητή πληγή) κάτω από το γόνατο. Τοποθετούσαν, δηλαδή, πάνω στο δέρμα φύλλα αγράμπελης, τα δένανε σφιχτά κι αυτά με τις καυστικές ουσίες που είχαν έκαναν πληγή στο δέρμα, απ' όπου έβγαινε το "δροπίκι" και οι πόνοι ελαττώνονταν. Χρυσή (ίκτερος): Χαράκωναν πάνω από την άνω γνάθο (ακριβώς πάνω απ’ τα δυο μπροστινά δόντια) και έβαζαν πάνω σκόρδο κι αλάτι. Μεξίτια (δοθιήνες ή καλόγεροι): Έβαζαν πάνω ψημένο κρεμμύδι και βρασμένη φλούδα φτελιάς. Έτσι μαλάκωνε κι ωρίμαζε γρήγορα, ενώ ταυτόχρονα έβγαινε το πύον. Πονοκέφαλος: Γερό δέσιμο του κεφαλιού με κορδέλα. Φυσούνα: Την πάθαιναν τ’ άλογα απ’ τη βαρυχειμωνιά και την ασιτία, (δυσκολεύονταν στην αναπνοή τους). Έβραζαν άνθη καπίτσας (αλυγαριάς) και ζεστά όπως ήταν, τα κράταγαν σ' ένα δοχείο κάτω απ’ τη μύτη του ζώου. Αμέσως αυτό "ξεμπούκωνε" κι ανέπνεε ελεύθερα. Γκίξιμο των κατσικιών: Ένα είδος πνευμονίας των κατσικιών. Τα πότιζαν με ζουμί από βρασμένο πλάτανο κι από ένα χορτάρι που λέγεται πλεμονόχορτο. Η θεραπεία ήταν άμεση.
2) ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΟΣ. Βγαλσίματα (εξαρθρώματα): Έβαζε το εξαρθρωμένο χέρι ή πόδι μέσα σε πολύ ζεστό νερό γι’ αρκετή ώρα και μετά έφερνε την άρθρωση στη θέση της και έδενε σφιχτά την άρθρωση με γάζα. Σπασίματα: Ο πρακτικός ορθοπεδικός κοίταζε πρώτα το σπασμένο χέρι ή πόδι. Έπειτα έφερνε τα χρειαζούμενα: μαλλιά προβάτου άπλυτα, κομμάτι μάλλινης φανέλας, μακριά λουρίδα βαμβακερού υφάσματος και τις φρίντζες, του νάρθηκα κατά την ιατρική ορολογία και το σχοινί. Τέντωνε το σπασμένο μέρος κι έρχονταν το κόκαλο στη θέση του. Τύλιγε πρώτα προσεχτικά τα μαλλιά, μετά τη φανέλα, τη λουρίδα του πανιού και τελευταία τις φρίντζες. Τα ’δενε όλα αυτά μέχρι "να πιάσει το κόκαλο". (Το ίδιο έκαναν και στα ζώα). Ονομαστός λαϊκός ορθοπεδικός, που θεράπευσε εκατοντάδες σπασμένα χέρια και πόδια, ο μπάρμπα - Γιάννης Ανδριτσογιάννης, συνταξιούχος ταχυδρομικός από το Βουτύρου.
3) ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ. Για το καρκαλέτσι (κοκκύτη), των μικρών παιδιών, συνιστούσαν στο παιδί να πιει γαϊδουρόγαλο. Για το φτύσιμο της μύγας στο στόμα του μικρού παιδιού συνιστούσαν γυναικόγαλο. Για την ανησυχία και αϋπνία του μικρού παιδιού, το πότιζαν με ζουμί από βρασμένη παπαρούνα (ελαφρό ναρκωτικό) και έτσι το παιδί κοιμόταν κατά βούληση. Για τον πόνο στ' αυτιά έσταζαν μέσα ζεστές σταγόνες λαδιού απ’ το καντήλι του σπιτιού. (Οι καλύτεροι παιδίατροι ήταν οι έμπειρες μαμές).
4) ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ. Ο λαϊκός οδοντίατρος είχε ένα μειονέκτημα: έβγαζε δόντια, αλλά δεν έβαζε. Οι εξαγωγές γίνονταν με διαφόρους τρόπους: α) Έδεναν μια δυνατή κλωστή από το πονεμένο ή χαλασμένο δόντι και το τραβούσαν με δύναμη. β) Το έπιαναν με τα δυο δάχτυλα και το κούναγαν δυνατά μέχρι να ξεριζωθεί. γ) Επίσης, το τραβούσαν με μικρή τανάλια ή αν υπήρχε, δοντάγρα. Σ' όλες τις περιπτώσεις συνιστούσαν πλύσιμο με αλατόνερο ή τσίπουρο, όπως και για τον πονόδοντο. Χρησιμοποιούσαν πιο σύγχρονα μέσα: δοντάγρα και παυσίπονες ενέσεις).
5) ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΚΤΗΝΙΑΤΡΟΣ. Ο χειρούργος, επεμβάσεις έκανε μόνο στα ζώα. Στο χτυπημένο ζώο, του έκοβε τ’ αυτί για να βγάλει αίμα και το πότιζε με σκορπιδόχορτο. Αν το ζώο είχε τρέλα και ήταν εξωτερική στο κεφάλι, έκανε τομή με ξυραφάκι κι έβγαζε την κύστη με το υγρό, τοποθετώντας μέσα στην πληγή αλάτι. Ακόμα, ασχολούνταν με τον ευνουχισμό των αρσενικών ζώων. Έτσι τα γουρούνια "τα διάλεγε", έκανε τομή, τους αφαιρούσε τους όρχεις κι έβαζε πάνω στην πληγή αλάτι. Τα τραγιά και τα κριάρια τα "τσοκάνιζε". Χτυπούσε τα νεύρα των όρχεων πάνω σε ξύλο, που λέγονταν τσιόκανος. Τα άλογα και τα γαϊδούρια τα "έστριβε", έδενε τους όρχεις με χοντρό σχοινί κι έστριβε το σχοινί μέχρι που χαλάρωνε το νεύρο και ο σπερματογόνος αδένας.
6) ΜΑΙΕΣ (ΜΑΜΕΣ). Στα χωριά μας συνήθως ήταν μια έμπειρη γιαγιά, που θάχε γεννήσει αρκετά δικά της παιδιά κι είχε βοηθήσει στη γέννα αρκετές δεκάδες άλλες γυναίκες. Η γιαγιά αυτή στέκονταν καταπάνω στην επίτοκο και τη συμβούλευε συνεχώς: γύρισε έτσι, γύρισε αλλιώς, κάνε τούτο, κάνε τ’ άλλο. Όταν γεννιόνταν το παιδί, η μαμή τ’ άρπαζε αμέσως, του ’κοβε τον πλακούντα, τον έδενε καλά, έπλενε το μωρό, το φάσκιωνε κι εύχονταν στους γονείς να τους ζήσει. Μετά συμμάζευεhttp://www.evrytan.gr/selides0/Ygeia_Diatropfi.htm τη λεχώνα και συνιστούσε ελαφρύ φαΐ, απαραίτητα ζουμί κότας "για να βάλει το αίμα που ’χασε" και κρασί "για να καθαρίσει το αίμα της" και προφανώς για να μην πέσει σε υπόταση. Πριν ν’ αποχωρήσει, έλεγε στη μάνα, να δίνει στο μωρό πρώτα χαμομήλι και μετά να το θηλάσει. (Η μαμή στη βάπτιση του μωρού είχε πάντα την τιμητική της θέση)
Η φύση αποτελεί ένα απέραντο χημικό εργαστήριο, τη βασίλισσα των φαρμάκων, που μπορεί να μας ανοίξει το δρόμο για ιδιαίτερα αποτελεσματικά φάρμακα. Ειδικά στην περιοχή μας παρουσιάζει μια αναπτυγμένη βιοποικιλότητα, δίνοντας πολύτιμη πρώτη ύλη για αρκετά νέα φάρμακα. Τα φυτά παράγουν για διάφορους λόγους (άμυνα, πολλαπλασιασμός) μια σειρά ουσίες φτιαγμένες με τρόπο που κανένας χημικός δεν θα μπορούσε να φανταστεί στο εργαστήριο.
Η ιατρική μέχρι τη δεκαετία του ’50 ήταν συνυφασμένη με τα φυσικά προϊόντα. Από τότε και μέχρι τη δεκαετία του ’70 επικράτησε στη παρασκευή των φαρμάκων η συνθετική χημεία. Σήμερα, η ιατρική επιστρέφει στη φύση, αφού τα φυσικά προϊόντα έχουν αναγνωριστεί και επιστημονικά σαν μια σημαντική πηγή θεραπευτικά αποτελεσματικών φαρμάκων.
Η λαογραφία έχει τις καταβολές της βαθιά σ' όλες τις εκδηλώσεις της ζωής του λαού μας. Στα χωριά μας ακόμα σήμερα ο επιστήμονας γιατρός και τα φάρμακα του είναι δυσεύρετα. Η μάχη με τις αρρώστιες γίνονταν απ’ τον πρακτικό Ασκληπιό (φαρμακοποιό) με τα γιατροσόφια του. Φάρμακα που παρασκεύαζε μόνος του με χορταράκια της γης. Εμπειρικές ιατρικές γνώσεις που επέβαλε η "αλάνθαστη" χρήση τους γενιά σε γενιά. Βεντούζες κούφιες, βεντούζες με αίμα, μαλλιά βρεγμένα με ρακή, ζεστά (τσάγια, χαμόμηλα, φασκολόμηλα κ.ά.), είναι τα μέσα που καταπολεμάει π.χ. το κρύωμα.
Για τα καλλυντικά της νέας είχε φροντίσει πάλι η φύση. Όσο κοκκινάδι να έβανε στα χείλη της και το ωχρό πρόσωπο της η κοπέλα της πόλης δεν πλησίαζε τα κοραλλένια χείλη και ρόδινα μάγουλα της χωριατοπούλας. Μόλα ταύτα όμως, παρασκευάζει κι αυτή τα πρακτικά της φτιασίδια και περιποιείται το σώμα της.
Οι χημικές επιδράσεις των διαφόρων φυτών, των καρπών κι όλων των προϊόντων της γης ήταν γνωστές από ανέκαθεν στον άνθρωπο. Μέχρι τελευταία έβαφαν με χρώματα που τάφτιαχναν μόνοι τους.
Ας θυμηθούμε, λοιπόν, τα παλιά γιατροσόφια και "καλλυντικά", αλλά και τις μπογιές βαψίματος που χρησιμοποιούσε ο λαός μας.
Πρακτικοί και παλιοί γιατροί
Πριν όμως από αυτούς όμως υπήρχε η λαϊκή ιατρική. Άνδρες και γυναίκες, συνήθως μεγάλης ηλικίας, με πείρα, ασκούσανε το λειτούργημα της ιατρικής αφιλοκερδώς.
Οι ειδικότητες των πρακτικών αυτών γιατρών ήταν:
1) ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ. Ήταν συνήθως βοτανολόγος και κτηνίατρος ταυτόχρονα. Η φαρμακευτική αγωγή για την κάθε πάθηση που συνιστούσε ήταν: Κρυολόγημα: Οι παραδοσιακές βεντούζες ήταν στην ημερήσια διάταξη. Οι δυνατές εντριβές με τσίπουρο, γιατί δεν υπήρχε οινόπνευμα και το "πόντζι" ήταν απαραίτητο. (Το "πόντζι", είναι βρασμένο τσίπουρο με κόκκινες πιπεριές και μέλι). Απαραίτητα πάντα ήταν τα βαριά σκεπάσματα και η πολλή φωτιά. Αμυγδαλές: Συνιστούσε μέλι άκαγο, μάσημα φύλλων από τον θάμνο ντρόκι που έχει καυστικές ουσίες, χαμομήλι, τσάι, γαργάρες με αλατόνερο. Δαγκώματα φιδιών: Έπρεπε αμέσως μ’ ένα κοφτερό σουγιά να γίνει τομή πάνω στο δάγκωμα και να πιεστεί το μέρος εκείνο ώστε να αποβάλει μαζί με αίμα και το δηλητήριο. Στη συνέχεια έπλεναν την πληγή με φρέσκο γάλα, έπιναν ξύδι ή έτρωγαν άγουρα κορόμηλα. (Για τα ζώα ίσχυε η ίδια συνταγή με τη διαφορά ότι δεν έκαναν τομή, αλλά τρύπαγαν το δέρμα με βελόνι). Διάρροια: Έπιναν ζουμί από βρασμένα τσάπουρνα. (Ίδια θεραπεία για ανθρώπους και ζώα). Μεγάλη πίεση: Κοφτές βεντούζες για να βγει αρκετό αίμα και σκόρδο κάθε πρωί. Κατακράτηση ούρων: Ζουμί από βρασμένο γαύρο ή αρκουδοπούρναρο. Νεφρά: Ζουμί από βρασμένη αγριάδα και θειούχα νερά, βρωμονέρια». Ελονοσία: Συνιστούσε ζουμί από βρασμένο βάλσαμο. Κοψίματα: Καυτηρίαζαν την πληγή με κατούρημα και μετά έβαζαν πάνω στάχτη από κομμένο βαμβακερό ύφασμα ή γδούρο (ξέσματα από δερμάτινη ζωστήρα) και δένανε το τραύμα σφιχτά με καθαρό πανί. Ρευματισμοί: Άνοιγαν μια "φουντανέλλα" (τεχνητή πληγή) κάτω από το γόνατο. Τοποθετούσαν, δηλαδή, πάνω στο δέρμα φύλλα αγράμπελης, τα δένανε σφιχτά κι αυτά με τις καυστικές ουσίες που είχαν έκαναν πληγή στο δέρμα, απ' όπου έβγαινε το "δροπίκι" και οι πόνοι ελαττώνονταν. Χρυσή (ίκτερος): Χαράκωναν πάνω από την άνω γνάθο (ακριβώς πάνω απ’ τα δυο μπροστινά δόντια) και έβαζαν πάνω σκόρδο κι αλάτι. Μεξίτια (δοθιήνες ή καλόγεροι): Έβαζαν πάνω ψημένο κρεμμύδι και βρασμένη φλούδα φτελιάς. Έτσι μαλάκωνε κι ωρίμαζε γρήγορα, ενώ ταυτόχρονα έβγαινε το πύον. Πονοκέφαλος: Γερό δέσιμο του κεφαλιού με κορδέλα. Φυσούνα: Την πάθαιναν τ’ άλογα απ’ τη βαρυχειμωνιά και την ασιτία, (δυσκολεύονταν στην αναπνοή τους). Έβραζαν άνθη καπίτσας (αλυγαριάς) και ζεστά όπως ήταν, τα κράταγαν σ' ένα δοχείο κάτω απ’ τη μύτη του ζώου. Αμέσως αυτό "ξεμπούκωνε" κι ανέπνεε ελεύθερα. Γκίξιμο των κατσικιών: Ένα είδος πνευμονίας των κατσικιών. Τα πότιζαν με ζουμί από βρασμένο πλάτανο κι από ένα χορτάρι που λέγεται πλεμονόχορτο. Η θεραπεία ήταν άμεση.
2) ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΟΣ. Βγαλσίματα (εξαρθρώματα): Έβαζε το εξαρθρωμένο χέρι ή πόδι μέσα σε πολύ ζεστό νερό γι’ αρκετή ώρα και μετά έφερνε την άρθρωση στη θέση της και έδενε σφιχτά την άρθρωση με γάζα. Σπασίματα: Ο πρακτικός ορθοπεδικός κοίταζε πρώτα το σπασμένο χέρι ή πόδι. Έπειτα έφερνε τα χρειαζούμενα: μαλλιά προβάτου άπλυτα, κομμάτι μάλλινης φανέλας, μακριά λουρίδα βαμβακερού υφάσματος και τις φρίντζες, του νάρθηκα κατά την ιατρική ορολογία και το σχοινί. Τέντωνε το σπασμένο μέρος κι έρχονταν το κόκαλο στη θέση του. Τύλιγε πρώτα προσεχτικά τα μαλλιά, μετά τη φανέλα, τη λουρίδα του πανιού και τελευταία τις φρίντζες. Τα ’δενε όλα αυτά μέχρι "να πιάσει το κόκαλο". (Το ίδιο έκαναν και στα ζώα). Ονομαστός λαϊκός ορθοπεδικός, που θεράπευσε εκατοντάδες σπασμένα χέρια και πόδια, ο μπάρμπα - Γιάννης Ανδριτσογιάννης, συνταξιούχος ταχυδρομικός από το Βουτύρου.
3) ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ. Για το καρκαλέτσι (κοκκύτη), των μικρών παιδιών, συνιστούσαν στο παιδί να πιει γαϊδουρόγαλο. Για το φτύσιμο της μύγας στο στόμα του μικρού παιδιού συνιστούσαν γυναικόγαλο. Για την ανησυχία και αϋπνία του μικρού παιδιού, το πότιζαν με ζουμί από βρασμένη παπαρούνα (ελαφρό ναρκωτικό) και έτσι το παιδί κοιμόταν κατά βούληση. Για τον πόνο στ' αυτιά έσταζαν μέσα ζεστές σταγόνες λαδιού απ’ το καντήλι του σπιτιού. (Οι καλύτεροι παιδίατροι ήταν οι έμπειρες μαμές).
4) ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΣ. Ο λαϊκός οδοντίατρος είχε ένα μειονέκτημα: έβγαζε δόντια, αλλά δεν έβαζε. Οι εξαγωγές γίνονταν με διαφόρους τρόπους: α) Έδεναν μια δυνατή κλωστή από το πονεμένο ή χαλασμένο δόντι και το τραβούσαν με δύναμη. β) Το έπιαναν με τα δυο δάχτυλα και το κούναγαν δυνατά μέχρι να ξεριζωθεί. γ) Επίσης, το τραβούσαν με μικρή τανάλια ή αν υπήρχε, δοντάγρα. Σ' όλες τις περιπτώσεις συνιστούσαν πλύσιμο με αλατόνερο ή τσίπουρο, όπως και για τον πονόδοντο. Χρησιμοποιούσαν πιο σύγχρονα μέσα: δοντάγρα και παυσίπονες ενέσεις).5) ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΚΤΗΝΙΑΤΡΟΣ. Ο χειρούργος, επεμβάσεις έκανε μόνο στα ζώα. Στο χτυπημένο ζώο, του έκοβε τ’ αυτί για να βγάλει αίμα και το πότιζε με σκορπιδόχορτο. Αν το ζώο είχε τρέλα και ήταν εξωτερική στο κεφάλι, έκανε τομή με ξυραφάκι κι έβγαζε την κύστη με το υγρό, τοποθετώντας μέσα στην πληγή αλάτι. Ακόμα, ασχολούνταν με τον ευνουχισμό των αρσενικών ζώων. Έτσι τα γουρούνια "τα διάλεγε", έκανε τομή, τους αφαιρούσε τους όρχεις κι έβαζε πάνω στην πληγή αλάτι. Τα τραγιά και τα κριάρια τα "τσοκάνιζε". Χτυπούσε τα νεύρα των όρχεων πάνω σε ξύλο, που λέγονταν τσιόκανος. Τα άλογα και τα γαϊδούρια τα "έστριβε", έδενε τους όρχεις με χοντρό σχοινί κι έστριβε το σχοινί μέχρι που χαλάρωνε το νεύρο και ο σπερματογόνος αδένας.
6) ΜΑΙΕΣ (ΜΑΜΕΣ). Στα χωριά μας συνήθως ήταν μια έμπειρη γιαγιά, που θάχε γεννήσει αρκετά δικά της παιδιά κι είχε βοηθήσει στη γέννα αρκετές δεκάδες άλλες γυναίκες. Η γιαγιά αυτή στέκονταν καταπάνω στην επίτοκο και τη συμβούλευε συνεχώς: γύρισε έτσι, γύρισε αλλιώς, κάνε τούτο, κάνε τ’ άλλο. Όταν γεννιόνταν το παιδί, η μαμή τ’ άρπαζε αμέσως, του ’κοβε τον πλακούντα, τον έδενε καλά, έπλενε το μωρό, το φάσκιωνε κι εύχονταν στους γονείς να τους ζήσει. Μετά συμμάζευεhttp://www.evrytan.gr/selides0/Ygeia_Diatropfi.htm τη λεχώνα και συνιστούσε ελαφρύ φαΐ, απαραίτητα ζουμί κότας "για να βάλει το αίμα που ’χασε" και κρασί "για να καθαρίσει το αίμα της" και προφανώς για να μην πέσει σε υπόταση. Πριν ν’ αποχωρήσει, έλεγε στη μάνα, να δίνει στο μωρό πρώτα χαμομήλι και μετά να το θηλάσει. (Η μαμή στη βάπτιση του μωρού είχε πάντα την τιμητική της θέση)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου