Βρήκαν χρυσάφι στις φακές

ospria-me-onomateponymo

Επιστροφή... στις ρίζες κάνει μια ομάδα νέων αγροτών από το Βόιο Κοζάνης που γύρισαν την πλάτη στις ξεπερασμένες καλλιέργειες καπνού και σιτηρών. Παράγουν και συσκευάζουν ως επώνυμο προϊόν το άλλοτε «σήμα κατατεθέν» της περιοχής τους, την ταπεινή φακή.

Την αρχή έκαναν έξι νέοι αγρότες, οι οποίοι μπροστά στο ενδεχόμενο να εγκαταλείψουν την ορεινή επαρχία Βοΐου εξαιτίας των αλλαγών που επέφερε η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική, αποφάσισαν να επιστρέψουν στην παράδοση. Επέλεξαν να καλλιεργήσουν ένα ξεχασμένο για τους περισσότερους προϊόν με μεγάλη όμως παράδοση στον τόπο τους, την ψιλή και ξανθή- όπως την αποκαλούν- φακή.

Η ομάδα των αγροτών συνέστησε εταιρεία και έφτιαξε πρότυπο εργαστήριο έξω από το Τσοτύλι. Εκεί επεξεργάζονται και συσκευάζουν το θρεπτικό προϊόν, που το αγοράζουν σε προνομιακή τιμή από τους παραγωγούς της Κοζάνης. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι αγρότες βρίσκονται ξανά σε αναταραχή και ετοιμάζονται για κινητοποιήσεις κυρίως λόγω των χαμηλών τιμών των προϊόντων τους, η φακή που παράγεται στην Κοζάνη και μέχρι πρότινος πωλείτο χύμα στις λαϊκές αγορές ή αναμειγνυόταν με όσπρια εισαγωγής, θα διατίθεται στα ράφια των σούπερ μάρκετ ως επώνυμο προϊόν της περιοχής Βοΐου.

«Φέτος το καλοκαίρι είναι η πρώτη χρονιά οργανωμένης συγκομιδής και ευελπιστούμε να ξεπεράσουμε την παραγωγή 600 τόνων. Θα είναι σοδειά ρεκόρ για τα δεδομένα της χώρας μας, καθώς η ετήσια παραγωγή φακής σε όλη την Ελλάδα δεν ξεπερνά τους 2.000 τόνους. Εξάλλου, το 92% της φακής που καταναλώνουμε είναι εισαγόμενο» εξηγεί στα «ΝΕΑ» η ψυχή της ομάδας των παραγωγών και γεωπόνος Γιάννης Παπαϊορδανίδης.

Ζητούμενο για τους αγρότες του Βοΐου δεν είναι απλώς η εμπορία, καθώς θα μπορούσαν να αγοράζουν φακή από άλλες περιοχές της χώρας όπως για παράδειγμα τα Φάρσαλα ή να εισάγουν το προϊόν από τρίτες χώρες. Όπως λένε, το στοίχημα είναι να επεξεργαστούν τη δική τους φακή, η οποία θα είναι ελεγμένη και θα συσκευάζεται ως ελληνικό επώνυμο προϊόν.

«Καλλιεργώ 350 στρέμματα με φακή, αλλά παλαιότερα είχα ταλαιπωρηθεί με τα σιτηρά και τα καπνά. Τα όσπρια είναι παράδοση στον τόπο μας και δεν νοείται να καλλιεργείται άλλο προϊόν» σημειώνει ο αγρότης και μέλος της ομάδας παραγωγών Κοσμάς Κέλογλου. «Καλλιεργώ φακή τα τελευταία πέντε χρόνια και διαπίστωσα ότι μπορώ να εξασφαλίσω καλό εισόδημα. Δεν είναι δύσκολη καλλιέργεια, η σοδειά όμως εξαρτάται από τον καιρό. Πέρσι, για παράδειγμα, έβρεχε τις ημέρες της συγκομιδής, προλάβαμε όμως να διαθέσουμε το προϊόν στην εταιρεία και πληρωθήκαμε καλά και έγκαιρα» λέει ο παραγωγός Κυριάκος Σακαλίδης.

ΕΠΩΝΥΜΕΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ Έφτιαξαν πρότυπο εργαστήριο και συσκευάζουν το θρεπτικό προϊόν, το οποίο αγοράζουν σε προνομιακή τιμή από τους λοιπούς παραγωγούς

Η γραφειοκρατία καθυστερεί την επιδότηση

ΤΗΝ ΠΕΡΣΙΝΗ

πρώτη «δοκιμαστική» χρονιά (συσκευάστηκε μικρή ποσότητα και διατέθηκε χονδρικώς) η ομάδα των έξι παραγωγών στο Τσοτύλι απορρόφησε τη φακή έναντι 1 ευρώ το κιλό, τιμή προνομιακή για τους αγρότες σε σύγκριση με τις εξευτελιστικές συμφωνίες που κλείνουν παραγωγοί άλλων περιοχών με τους μεσάζοντες.

Το παράπονο της ομάδας παραγωγών είναι ότι καθυστερεί η επιδότησή τους βάσει του αναπτυξιακού νόμου. «Για το εργαστήριο και τον εξοπλισμό επενδύθηκε 1 εκατ. ευρώ. Έχουμε καταθέσει αίτηση για να επιδοτηθούμε κατά 50%, αλλά οι γραφειοκρατικές διαδικασίες καθυστερούν την εκταμίευση των χρημάτων» λέει ο κ. Παπαϊορδανίδης.

Σύμφωνα με τον καλλιεργητή Παναγιώτη Κυριακίδη, η οργανωμένη προσπάθεια των αγροτών του Βοΐου μπορεί να αποτελέσει απαρχή για την ευρύτερη οικονομική και τουριστική ανάπτυξη της περιοχής.

Πριν σπείρουν ξέρουν ότι η παραγωγή θα πουληθεί

Η ΦΑΚΗ ΚΟΖΑΝΗΣ

που καλλιεργείται σε υψόμετρο 850 φθάνει στο εργαστήριο του Τσοτυλίου από τους παραγωγούς, είτε σε σιλό είτε σε τσουβάλια. Ζυγίζεται και στη συνέχεια περνά απhttp://beeclubpellas.blogspot.com/2011/12/blog-post.htmlό κόσκινα για να απομακρυνθούν οι ξένες ύλες, οι σπόροι, τα ζιζάνια κ.ά. Έπειτα γίνεται η απεντόμωση και ακολούθως η συσκευασία σε τσουβάλι των 25 κιλών ή σε σακουλάκια των 500 γραμμαρίων. Φέτος 50 καλλιεργητές της ορεινής περιοχής του Βοΐου πρόκειται να διαθέσουν την παραγωγή τους στο εργαστήριο. Αποφασίστηκε μάλιστα να δοθεί σε όλους τους αγρότες η δυνατότητα να μπορούν να κρατήσουν το 10% της μεταποιημένης παραγωγής τους για να το διαθέσουν οι ίδιοι όπου επιθυμούν, ώστε να εξασφαλίσουν συμπληρωματικό εισόδημα. Το πιο σημαντικό, εξηγούν οι αγρότες, είναι το γεγονός ότι πριν ακόμη σπείρουν, εξασφαλίζουν τη διάθεση του προϊόντος τους, εκτός αν η ποιότητα της φακής είναι χαμηλή ή διαπιστωθεί από τις μετρήσεις ειδικών ότι χρησιμοποιήθηκαν γεωργικά σκευάσματα μη ενδεδειγμένα.

Η καλλιέργεια

Εκτός από τη φακή Βοΐου Κοζάνης, γνωστή είναι εκείνη των Φαρσάλων, της Λευκάδας, η οποία μάλιστα συλλέγεται με το χέρι και γι΄ αυτό πωλείται ακριβά, καθώς η φακή Ορεστιάδας. Πρόκειται για όσπριο με μεγάλη θρεπτική αξία, πλούσιο σε σίδηρο και φωσφόρου. Οι φακές τρώγονται κυρίως βραστές σούπα, ενώ χρησιμοποιούνται σε διάφορες σαλάτες και σε πιάτα κρεατικών ως γαρνιτούρα. Σε ζωοτροφές χρησιμοποιούνται οι βλαστοί, τα φύλλα και οι καρποί μετά την συγκομιδή των σπόρων. Η φακή καλλιεργείται στην Ελλάδα από την αρχαιότητα και ήταν γνωστή από την αρχαία Αίγυπτο. Η σπορά της γίνεται τον Νοέμβριο και η συγκομιδή των καρπών το καλοκαίρι, στα τέλη Ιουνίου ή τις αρχές Ιουλίου. Οι σπόροι πριν αλωνιστούν από μηχανές ξηραίνονται στον ήλιο.

Όσπρια με ονοματεπώνυμο

Έξι νέοι άνθρωποι από το Βόιο του νομού Κοζάνης τόλμησαν να προχωρήσουν σε μια επένδυση που μπορεί πραγματικά να αλλάξει τα δεδομένα της γεωργίας στην περιοχή. Πρόκειται για την εταιρεία «Προϊόντα Γης Βοΐου», αντικείμενο της οποίας είναι η παραγωγή, η συσκευασία και η εμπορία οσπρίων που παράγονται από τη γη του Βοΐου. H εταιρεία κατοχυρώνει παράλληλα την ονομασία προέλευσης των προϊόντων αυτών, τα οποία έως τώρα πωλούνταν χύμα στις λαϊκές ή αναμειγνύονταν με όσπρια άλλων περιοχών με αποτέλεσμα να «χάνονται» στην αγορά.

Μιλήσαμε με τον υπεύθυνο δημοσίων σχέσεων και επικοινωνίας της εταιρείας, τον κ. Γιάννη Παπαϊορδανίδη, ο οποίος με τις παράλληλες ιδιότητες του αυτοδιοικητικού (νομαρχιακός σύμβουλος Κοζάνης) και του γεωπόνου συμβάλλει τα μέγιστα στο σχεδιασμό και στην καθοδήγηση των καλλιεργητών που είναι συμβεβλημένοι με την εταιρεία. «Πάντα η περιοχή του Βοΐου και στα «καλά» της χρόνιας με τον καπνό παρήγαγε όσπρια και κυρίως φακή, η οποία είναι γνωστή για την ποιότητά της και πωλούνταν χύμα στις λαϊκές αγορές. Την προηγούμενη για παράδειγμα καλλιεργητική περίοδο, τα στρέμματα που καλλιεργούνταν η φακή κυμαίνονταν από 700 έως 800. Αυτό ουσιαστικά ήταν και το κίνητρο για εμάς να ξεκινήσουμε αυτή την εταιρεία για να δώσουμε παράλληλα και μια διέξοδο στην περιοχή, η οποία δεν ήταν και στα καλύτερά της μετά το πρόβλημα που προέκυψε με τον καπνό» επισημαίνει ο κ. Παπαϊορδανίδης.

Η ιδέα για τη δημιουργία αυτής της επιχείρησης συζητιόταν για πολύ καιρό, ενώ τα πρώτα της βήματα κρύβουν δυσκολίες, σύμφωνα με τον κ. Παπαϊορδανίδη. Το ενδιαφέρον, όμως, των καλλιεργητών της περιοχής με το που μπήκαν τα θεμέλια είναι αυτό που δίνει το θάρρος και τη δύναμη στους επενδυτές για τη συνέχεια. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, η δυναμική της περιοχής του δήμου Τσοτυλίου με το σωστό προγραμματισμό μπορεί πολύ εύκολα να αγγίξει τα 20.000 στρέμματα καλλιέργειας φακής σε ορίζοντα πενταετίας. Η εταιρεία «Προϊόντα Γης Βοΐου» απορρόφησε την πρώτη χρονιά λειτουργίας της 100 τόνους ψιλής φακής και αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με το ΟΣΔΕ (Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου) μόνο στο δήμο Τσοτυλίου καλλιεργούνται 2.700 στρέμματα του είδους.

«Η λειτουργία της επιχείρησης δεν στηρίζεται στο εμπορικό κομμάτι. Αν στηριζόταν σε αυτό θα μπορούσαμε πολύ εύκολα να απορροφήσουμε προϊόν και από άλλες περιοχές της χώρας, όπως τα Φάρσαλα ή τις εισαγόμενες φακές που έρχονται σε τεράστιες ποσότητες, τις οποίες μπορούσαμε να συσκευάσουμε και να τις διαθέσουμε στην αγορά. Ο σκοπός μας, όμως, είναι να επεξεργαστούμε το δικό μας προϊόν, να είναι ελεγμένο και ποιοτικά καλό και να συσκευαστεί ως προϊόν του Βοΐου Κοζάνης» λέει ο Γιάννης Παπαϊορδανίδης.

Οι εργασίες κατασκευής του κτηρίου στο Τσοτύλι ξεκίνησαν πέρυσι τον Οκτώβρη και ολοκληρώθηκαν τον περασμένο Ιούνιο. Από το τέλος του καλοκαιριού η επιχείρηση ξεκίνησε να λειτουργεί με το τοπικό προϊόν, το οποίο αφού παρελήφθη από τους συμβαλλόμενους παραγωγούς, πέρασε από τις διαδικασίες του καθαρισμού, της επεξεργασίας, ενώ τώρα βρίσκεται στη φάση της τελικής συσκευασίας, πριν διατεθεί στην αγορά. Αυτός είναι και ο τρόπος λειτουργίας της επιχείρησης και απ’ ότι φαίνεται αποδίδει με το παραπάνω για τον παραγωγό, ο οποίος πριν ακόμη σπείρει, εξασφαλίζει τη διάθεση του προϊόντος του, εκτός κι αν αυτό είναι τόσο χαμηλό ποιοτικά, κάτι που αποδεικνύεται από τις χημικές αναλύσεις που διενεργεί η εταιρεία. «Μπορεί να είναι δαπανηρή η διαδικασία αυτή, γιατί προς το παρόν τις αναλύσεις τις κάνουμε σε εξωτερικά εργαστήρια, όμως δίνουμε μεγάλη έμφαση στο ποιοτικό προϊόν. Αν διαπιστώσουμε από τα αποτελέσματα των αναλύσεων ότι ο παραγωγός χρησιμοποίησε γεωργικά σκευάσματα, τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με αυτά που προτείναμε, τότε δεν το παραλαμβάνουμε. Τα πρώτα αποτελέσματα πάντως και πρέπει να το πω είναι περισσότερο από ενθαρρυντικά, κάτι που δείχνει πως οι παραγωγοί στοχεύουν περισσότερο στην ποιότητα και μετά στην ποσότητα. Αυτό το γεγονός μας ικανοποιεί, γιατί η διάθεση του προϊόντος γίνεται πιο εύκολα από τη στιγμή που υπάρχουν τα πιστοποιητικά ποιότητας» εξηγεί ο κ. Παπαϊορδανίδης τις διαδικασίες που ακολουθούνται.

Φέτος, θα υπογραφούν για πρώτη φορά συμβάσεις με περίπου 55 παραγωγούς και προκειμένου τα στελέχη της εταιρείας να δείξουν το πραγματικό ενδιαφέρον τους για την οικονομική ευμάρεια του τόπου και του ίδιου του παραγωγού αποφάσισαν να προχωρήσουν στο καθάρισμα της συγκομιδής και μη συμβεβλημένων με την εταιρεία παραγωγών. «Πιστεύω πως είναι εντελώς άδικο για ένα προϊόν που είναι πολύ καλό ποιοτικά, να «χάνεται» στην πορεία γιατί δεν έχει μεταποιηθεί. Εμείς, λοιπόν, βλέποντας πως λειτουργεί αυτό, αποφασίσαμε για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο να δώσουμε μια δυνατότητα σε όλους τους παραγωγούς, να μπορούν να κρατήσουν ένα 10% της μεταποιημένης παραγωγής τους, για να την πουλήσουν όπου επιθυμούν, ώστε να εξασφαλίσουν και ένα συμπληρωματικό εισόδημα. Για να είμαστε ειλικρινείς, μονόπλευρη ευημερία δεν μπορεί να υπάρχει» μας λέει ο κ. Παπαϊορδανίδης.

Η παραγωγική διαδικασία έχει ως εξής, το προϊόν έρχεται στις εγκαταστάσεις της εταιρείας, είτε σε σιλό, είτε σε τσουβάλια από τους ίδιους παραγωγούς. Αν έρθει σε σιλό ζυγίζεται και τις περισσότερες φορές γίνεται η επεξεργασία του εκείνη την ώρα και πέφτει στη χοάνη παραλαβής. Αφού περάσει από κόσκινα, τα οποία βγάζουν όλες τις ξένες ύλες, σπόρους από ζιζάνια, σπόρους από σιτάρι, κριθάρι κλπ, στην ίδια γραμμή παραγωγής υπάρχει η δυνατότητα να συσκευαστεί σε τσουβάλια των 25 κιλών ή σε σακουλάκι των 500 γραμμαρίων. Στη συνέχεια γίνεται απεντόμωση και κατόπιν μπαίνει σε συγκεκριμένη θέση σε ψυγείο, ώστε να γνωρίζουν από ποιον παραγωγό και ποιο χωράφι προέρχεται, την ημερομηνία συγκομιδής και την περιοχή.

«Ευχαριστημένοι παραγωγοί με εταιρεία που στέκεται στα πόδια της. Αυτή είναι για μας η χρυσή τομή. Βέβαια υπάρχει ο κίνδυνος λόγω της μεγάλης πτώσης του σιταριού και της παγκόσμιας κρίσης να υπάρξουν φαινόμενα μαζικής καλλιέργειας φακής, κάτι που δεν το επιθυμούμε για το καλό της περιοχής, γιατί πιστεύουμε ότι τα σιτάρια που καλλιεργούνται εδώ είναι υψηλής ποιότητας. Δεν υπάρχει ανάγκη να υπάρξει αυτή η στροφή. Τα εισοδήματα στη γεωργία πρέπει να είναι συμπληρωματικά» λέει ο κ. Παπαϊορδανίδης.

Η επένδυση της εταιρείας «Προϊόντα Γης Βοΐου» αγγίζει το 1 εκατομμύριο ευρώ. Οι έξι μέτοχοι της έχουν καταθέσει αίτηση για να επιδοτηθούν κατά 50% από τον αναπτυξιακό νόμο. Η διαδικασία ολοκληρώνεται, όμως, με αργούς σύμφωνα με τον κ. Παπαϊορδανίδη. «Πίστευα ως νέος άνθρωπος και ως αυτοδιοικητικός ότι κάποια πράγματα στη χώρα μας κινούνται πιο εύκολα και πιο γρήγορα. Τελικά, το γραφειοκρατικό σύστημα είναι δαιδαλώδες. Από τη στιγμή που αποφασίζουν κάποιοι επενδυτές να ενταχθούν σε ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα βάζοντας και δικά τους χρήματα, θα έπρεπε οι διαδικασίες να είναι πιο συνοπτικές. Δυστυχώς, περιμένεις πάρα πολύ για να πάρεις τα χρήματα που θα επιχορηγηθείς. Αυτό είναι πρόβλημα, γιατί με τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα το τραπεζικό σύστημα το πιο σημαντικό που μπορεί να βοηθήσει την ανάπτυξη μιας επιχείρησης είναι τα οικονομικά της. Είναι κρίμα να πληρώνει μια επιχείρηση τόκους στην τράπεζα, τη στιγμή που εκπλήρωσε τις συμβατικές της υποχρεώσεις και πρέπει να πληρωθεί. Όλη αυτή η καθυστέρηση λειτουργεί ως αντικίνητρο στο να ασχοληθούν νέοι άνθρωποι με επενδύσεις. Σε περιοχές, όπως αυτές που αντιμετωπίζουν μια σειρά προβλημάτων μετά την απομάκρυνση των νέων, θα πρέπει τα κίνητρα αυτά να είναι ουσιαστικά και να ενθαρρύνουν τέτοιου είδους επενδύσεις κάτι που δυστυχώς δεν συμβαίνει» δηλώνει την αγανάκτηση του ο κ. Παπαϊορδανίδης.

Οι μέτοχοι των «Προϊόντων Γης Βοΐου» είναι πεπεισμένοι πως αυτή η επένδυση θα είναι η απαρχή και άλλων επενδύσεων στην περιοχή. Η καταγωγή τους από το Βόιο και το δήμο Τσοτυλίου αποδεικνύει ότι πήγαν εκεί για να μείνουν και δεν είναι περαστικοί. Ευελπιστούν πως πολύ σύντομα οι συσκευασίες με τα όσπρια του Βοΐου θα βρίσκονται στα ράφια όλων των σούπερ μάρκετ. Χρειάζεται, όμως, ένα χρονικό διάστημα για να πείσουν τους αγρότες ότι οι πρωτοποριακοί στόχοι τους εμπεριέχουν όφελος για τους ίδιους τους παραγωγούς. Αυτό είναι κάτι που θέλει υπομονή και χρόνο.

Πηγή : Περιοδικο omikron www.omikron.tv/magazine/