Δευτέρα 24 Μαρτίου 2014

Καλλιέργεια ντομάτας - Εχθροί και ασθένειες


 


Φύτευση ντομάτας από σπόρους
Σπείρε τε τους σπόρους 6 εβδομάδες πριν από την τελευταία ημερομηνία παγετού στην περιοχή σας. Φυτέψτε το σπόρο 1-1.5 cm βαθιά σε κομπόστα για σπόρους και διατηρήστε τη θερμοκρασία μεταξύ 24-29 C για την καλύτερη βλαστικότητα.
Οι ντοματιές χρειάζονται 12-14 ώρες φωτός την ημέρα για μην γίνουν ψιλόλιχνες. Όταν στα φυτά έχουν παραχθεί τέσσερα φύλλα, μεταμοσχεύστε τα φυτά σε μεγαλύτερες γλάστρες για την προώθηση της ανάπτυξης της ρίζας.
Μετά τη μεταμόσχευση, κρατήστε τα φυτά σε χαμηλότερη θερμοκρασία τη νύχτα, από 10-13 C, για την προώθηση της ανθοφορίας νωρίτερα σε ορισμένες ποικιλίες. Οι ημερήσιες θερμοκρασίες θα πρέπει να αυξηθούν στους 24-29 C για την προώθηση ταχείας ανάπτυξης.
Εκθέστε τα φυτά στις εξωτερικές συνθήκες δηλαδή στο φως και στον αέρα περίπου 10 ημέρες, για να σκληρύνει και να χοντρύνει το στέλεχος τους. Το πότισμα θα πρέπει να γίνεται με μέτρο, ούτε πολύ ούτε λίγο, για να μην καθυστερήσει η ανάπτυξη των φυτών. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε υγρό οργανικό λίπασμα αν τα φύλλα κιτρινίζουν. Κρατήστε τα επίπεδα του φωσφόρου υψηλό. Πάρα πολύ άζωτο θα καθυστερήσει την καρποφορία.

Μεταμόσχευση
Για τη μεταμόσχευση στον κήπο σας, η μέση θερμοκρασία του εδάφους θα πρέπει να είναι περίπου από 15-18 C διαφορετικά τα φυτά θα γίνουν κίτρινα ή κοντά και θα έχουν αργή καρποφορία.
Οι ντομάτες πρέπει να μεταμοσχευθούν στις τελικές θέσεις τους στο έδαφος, όταν είναι περίπου 15 εκατοστά.
Οι ντομάτες έχουν δύο χωριστές περιοχές ριζών. Η πάνω περιοχή είναι ειδικευμένη για να απορροφάει τις θρεπτικές ουσίες από το νερό. Τα χαμηλότερα μέρη των ριζών απορροφούν το νερό αλλά είναι λιγότερο ικανά να απορροφήσουν τις θρεπτικές ουσίες. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτές τις εξειδικευμένες ρίζες, για να καλλιεργήσετε πιο υγιέστερες και παραγωγικές ντομάτες μεταφυτεύοντας τις βαθειά, αφήνοντας μόνο τα πάνω φύλλα να προεξέχουν και σκεπάζοντας τον κορμό τους με χώμα. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη και άλλων ριζών από τον κορμό τους. Έτσι θα απορροφούν περισσότερες θρεπτικές ουσίες από ότι κανονικά.

Προτεινόμενη απόσταση φύτευσης
Η απόσταση φύτευσης στις σειρές μεταξύ των φυτών θα πρέπει να είναι από 60 έως 90 cm.Μπορείτε να φυτέψετε την ντομάτα μέχρι απόσταση 45 cm και κυρίως στα παρτέρια, να ξέρετε όμως ότι οι ντοματιές απωθούνται μεταξύ τους, για αυτό είναι καλό να τηρούνται οι αποστάσεις. Η απόσταση μεταξύ των σειρών πρέπει να είναι 90-120 cm.

Συγκαλλιέργεια ντομάτας
Η ντομάτα καλλιεργείται μαζί με σκόρδο, κατιφέ, κρεμμύδι, μαϊντανό, σχοινόπρασο, καπουτσίνο, καρότο, τσουκνίδα, βασιλικό, μέντα, μελλισόχορτο. Η καλλιέργεια σκόρδου ανάμεσα στις ντομάτες τις προστατεύει από τον τετράνυχο, ο κατιφές από έντομα και νηματώδεις του εδάφους, ενώ η τσουκνίδα η μέντα και το μελλισόχορτο καλυτερεύει την ποιότητά της. Ο βασιλικός απωθεί τις μύγες, τα κουνούπια και τα σκουλήκια των καρπών, τις βοηθάει στις ασθένειες και συμβάλει στην ανάπτυξή τους. Οι ντομάτες δεν έχουν πρόβλημα να καλλιεργούνται στο ίδιο μέρος κάθε χρόνο.
Δεν καλλιεργείται με πατάτες, μάραθο, καλαμπόκι, αγγούρι, λάχανο, μπρόκολο, κουνουπίδι, γογγύλι, άνιθο. Μην τις φυτεύεται κάτω από καρυδιές για την αποφυγή της μάρανσης του καρυδιού.

Ασθένειες
Φυτέψτε ντομάτες ανθεκτικών ποικιλιών για διαρκή συγκομιδή. Οι ασθένειες της μάρανσης των φύλλων, όπως η πρόωρη μάρανση και η αλτενάρια αρχίζουν να εμφανίζονται περίπου στις αρχές Ιουλίου, που τα φυτά είναι πιο ευαίσθητα μόλις αρχίζει η παραγωγή καρπών. Για να μειωθούν τα προβλήματα των ασθενειών, φυτέψτε ανθεκτικές ποικιλίες και αλλάξτε την καλλιέργεια τομάτας σε διάφορα μέρη του κήπου κάθε χρόνο, με τη χρήση μιας τριετούς εναλλαγής. Η μάρανση από φουζαρίωση, μια ασθένεια που προκαλείται από ένα μύκητα του εδάφους, εμφανίζεται από τα μέσα έως τα τέλη της καλλιέργειας στις νότιες περιοχές. Όταν υπάρχουν προβλήματα μάρανσης από τη φουζαρίωση συνιστάτε εξαετές πρόγραμμα εναλλαγής ή χρήση ανθεκτικών ποικιλιών. Μην φυτεύετε μελιτζάνες, πιπεριές, πατάτες, σε μολυσμένο έδαφος κατά τη διάρκεια της περιόδου εναλλαγής. Η πρόωρη μάρανση και η ανθράκωση είναι κοινές ασθένειες, και ευνοούνται από τη ζέστη και την υγρασία. Η καθυστερημένη μάρανση είναι πιο κοινή στις χερσαίες περιοχές και πιο ψηλές περιοχές, ειδικά κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του φθινοπώρου.

Λίπανση ντομάτας
Η μάρανση και η πτώση των λουλουδιών αντιμετωπίζονται εξασφαλίζοντας επαρκές επίπεδο προστασίας του εδάφους σε ασβέστιο, και σταθερή υγρασία. Ο φώσφορος είναι απαραίτητος στα πρώτα στάδια της καλλιέργειας και ιδιαίτερα στην εποχή του σχηματισμού των άνθεων.
Το κάλιο είναι απαραίτητο στο δέσιμο και στην αύξηση του μεγέθους των καρπών.
Η πτώση, η κακή ποιότητα των καρπών και η χαμηλή παραγωγή, είναι αποτέλεσμα της ανεπάρκειας καλίου. Το κάλιο παίζει ακόμα σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των ασθενειών όπως η φουζαρίωση, η βερτιτσιλίωση, η αλτερνάρια, η σήψη του στελέχους και το κλαδοσπόριο κ.α. Η ντομάτες που φυτεύονται σε υγιές έδαφος δεν θα έχουν σοβαρά προβλήματα από ασθένειες.
Το μαγνήσιο είναι ακόμα απαραίτητο στην καλλιέργεια της ντομάτας. Η έλλειψη του μαγνησίου έχει σαν αποτέλεσμα την μειωμένη απόδοση της παραγωγής και την υποβάθμιση της ποιότητας του καρπού.




Γεύση
Το είδος λιπάσματος που χρησιμοποιείται έχει επίπτωση στη γεύση της τομάτας. Πολύ νόστιμες ντομάτες είναι μερικές φορές το αποτέλεσμα υπό ορισμένες συνθήκες καλλιέργειας. Αποφύγετε να συντηρείτε τομάτες στο ψυγείο διότι θα καταστρέψει το μεγαλύτερο μέρος της γεύσης της. Οι ντομάτες είναι καλύτερα να αποθηκεύονται σε θερμοκρασίες δωματίου πάνω από τους 10 C.

Συμβουλές
Ο καύσωνας πρέπει να βρίσκει τα φυτά μας ποτισμένα. Φροντίζουμε να ποτίζουμε απογευματινές ή βραδινές ώρες, διαφορετικά καίγονται οι ανθοταξίες.
Εφαρμόζουμε εδαφοκάλυψη για την διατήρηση της υγρασίας του εδάφους.
Οι ψεκασμοί πρέπει να γίνονται τις απογευματινές ή τις πρώτες πρωινές ώρες της ημέρας και ποτέ κατά την διάρκεια πλήρης ηλιοφάνειας..
Οι λιπάνσεις κατά την διάρκεια του καύσωνα δεν επιτρέπονται διότι τα φυτά δεν μπορούν να απορροφήσουν θρεπτικά στοιχεία όταν η θερμοκρασία είναι μεγαλύτερη από 35C . Με την προσθήκη λιπασμάτων κατά την περίοδο του καύσωνα υπάρχει πιθανότητα να κάψουμε το ριζικό σύστημα των φυτών και να δημιουργήσουμε πύλες εισόδου παθογόνων από το ριζικό σύστημα.
Οι ντομάτες ανοίγουν και σκάνε όταν γίνετε ακανόνιστο πότισμα με αποτέλεσμα να χαλάνε γρηγορότερα. Προσοχή στα ποτίσματα λοιπόν…

Μέθοδοι καλλιέργειας της ντομάτας

Video με συμβουλές για την φύτευση, το σωστό βάθος μεταφύτευσης και τρόπους για την υποστύλωση της ντομάτας


 Video για το κλάδεμα της ντομάτας

 Βέβαια αυτό το κλάδεμα δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην Ελλάδα με τον δυνατό και διαρκή ήλιο παρά μόνο σε περιοχές που οι ντομάτες βρίσκονται υπό σκιά…

ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΝΤΟΜΑΤΑΣ
Υπάρχουν περίπου 1200 ποικιλίες ντομάτας. Ας δούμε μερικές βασικές και διαδεδομένες:

Ace 55
80 ημερών. Η Ace είναι μεσαίου μεγέθους κόκκινες τομάτες με λεπτή φλοίδα και γλυκιά γεύση. Έχουν πολύ καλή αντίσταση στις ασθένειες και είναι ανθεκτικές στο σκάσιμο και στα χτυπήματα. Αντέχει στις άνυνδρες, άγονες και ξηρές περιοχές και είναι ευρέως διαδεδομένη στην περιοχή της νότιας Μεσογείου και στην χώρα μας. Είναι πολύ καλή για αυτούς που δεν τους αρέσει η όξινη γεύση της τομάτας. Αυτό όμως καθιστά την Ace 55 μια κακή επιλογή για κονσερβοποίηση. Αν θέλετε να κάνετε πάστα από αυτή την ποικιλία θα πρέπει να την μαγειρέψετε ή να προσθέσετε λεμόνι, κάτι που οφείλεται στη χαμηλή περιεκτικότητα σε οξέα. Χρησιμοποιείτε κυρίως σε σαλάτες αλλά και σε γεμιστά.

Brandywine
74 ημερών. Χρονολογείται από το 1800, αυτή η ροζ ντομάτα θεωρείται από πολλούς ως η καλύτερη από όλους σε γεύση. Μεγάλες με λεπτή φλούδα που φτάνουν μέχρι τα 450 γραμμάρια. Τα φύλλα της μοιάζουν με της πατάτας. Δεν είναι ανθεκτική σε ασθένειες αλλά είναι ένα από τις καλύτερες γευστικές ντομάτες.Χρησιμοποιείτε σε σαλάτες και σάντουιτς.


Cherokee Purple
85 ημερών.Αυθεντική ποικιλία πριν το 1890 από το Tennessee, Τσερόκι ινδιάνικης καταγωγής.
Έχει εξαιρετική γεύση και άρωμα, για μένα την καλύτερη από όλες. Έχει συμπαγή πυκνή σάρκα, ζουμερή υφή, με μικρούς σπόρους ακανόνιστα διάσπαρτους. Κάνει για σαλάτες αλλά και γεμιστά. Είναι ανθεκτική σε ασθένειες, έχει καλή αντίσταση στην σεπτόρια των φύλλων και αντέχει στα νότια ζεστά μέρη. Κάνει μεγάλους καρπούς (250-400 γραμμάρια) και εξωτερικά είναι ομαλή με ελαφρές ραβδώσεις. Ωριμάζει σε σκοτεινά σκιερά μέρη και γίνετε από ροζ μωβ. Μερικές φορές ονομάζεται και μαύρη ντομάτα. Το χρώμα το μεταφέρει μέσω της σάρκας της, κυρίως στο τέλος του στελέχους.Τα σπόρια της περιβάλλονται από πράσινη γέλη.


Gregory’s Altai
67 ημερών. Μια ποικιλία ντομάτας από τη Σιβηρία από τα βουνά Αλτάι. Είναι πρώιμη ποικιλία και δίνει μεγάλες ροζ ντομάτες. Η γεύση της είναι γλυκιά και όξινη και παράγει ντομάτες όλη την εποχή. Κάνει για σαλάτες αλλά και γεμιστά.

Mortgage Lifter
83 ημερών. Πρόκειται για μια βελτιωμένη έκδοση του 'Radiator Charlie's, στην οποία έχει προστεθεί αντίσταση στις ασθένειες, οι καρποί έχουν γίνει πιο ομοιόμορφοι και στην ωρίμανση γίνονται κόκκινες και όχι ροζ-κόκκινες. Τα φρούτα είναι μεγάλα, (250-400 γραμμάρια) και είναι πολύ παραγωγικές. Αποτελεί μία από τις πιο παραγωγικές και αξιόπιστες ντομάτες και είναι παραγωγική μέχρι τον παγετό. Πρόκειται για μια εξαιρετική ποικιλία για το σπίτι ή για πώληση.

Oxheart
88 ημερών. Το σχήμα της καρδιάς του βουβαλιού είναι το αποτέλεσμα ενός μόνο γονιδίου μετάλλαξης, που έγινε περίπου το 1925. Παράγουν πολύ μεγάλες, ροζ, σε σχήμα καρδιάς του βουβαλιού ντομάτες, βάρους από 400 έως 900 γραμμάρια. Η γεύση της είναι σταθερή και σαρκώδης, με λίγους σπόρους και ήπια γεύση.

Roma VF
75 ημερών. Μία πολύ δημοφιλής ντομάτα σε σχήμα αχλαδιού. Έχει διαδοθεί και προσαρμοστεί παντού. Τα φρούτα ωριμάζουν ομοιόμορφα. Έχει καλή αντοχή στις ασθένειες, τη ζέστη και στα σκουλήκια των καρπών. Είναι από τις πιο αξιόπιστες ντομάτες για πάστα και κονσερβοποίηση.

Stupice
62 ημερών. Τσεχοσλοβακικής καταγωγής. Η Stupice είναι πρώιμη ποικιλία, παραγωγική, ανεκτική σε ασθένειες με πολλή καλή γεύση. Είναι παραγωγική μέχρι τον παγετό. Οι ντομάτες έχουν βαθιά γεύση με θαυμάσια ισορροπία της γλυκύτητας και δριμύτητας. Οι καρποί είναι μικροί περίπου 50 γραμμάρια και παράγονται σε ομάδες των 6 έως 8 που συγκεντρώνονται κοντά στη βάση του φυτού. Οι καρποί γίνονται κόκκινοι όταν ωριμάζουν πλήρως. Είναι πολύ καλή ποικιλία για σαλάτες.

White Wonder
84 ημερών. Πιθανός προέρχονται από την ποικιλία Λευκό μήλο προ-1860. "Το λευκό θαύμα" έχει μια ένα κρεμ λευκό χρώμα και μια γλυκιά γεύση. Οι καρποί είναι μεσαίου μεγέθους. Χρησιμοποιείτε κυρίως σε σάλτσες και για διακόσμηση πιάτων.

ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΣΠΟΡΩΝ

ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Οι διαφορετικές ποικιλίες πρέπει να χωριστούν 100 μέτρα η μία από την άλλη καλλιέργεια που ανθίζει συγχρόνως για να εξασφαλίσουμε απόλυτη αγνότητα. Για στο σπίτι μας μια απόσταση 50 μέτρων θεωρείτε ικανοποιητική.

ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ- ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Επιτρέψτε στις ντομάτες να ωριμάσουν εντελώς πριν τη συλλογή τους για την παραγωγή σπόρου. Τα ανώριμα φρούτα (πράσινα), που σώζονται από τον πρώτο κρύο, θα ωριμάσουν αργά εάν κρατιούνται σε μια δροσερή, ξηρά θέση.

Κόψτε την ντομάτα στη μέση και συμπιέστε έξω από τις κοιλότητες την ουσία που περιέχει τους σπόρους που είναι σαν ζελατίνα. Εάν γίνει προσεκτικά, η ίδια η ντομάτα μπορεί μετά να φαγωθεί. Τοποθετήστε τη ζελατίνα και τους σπόρους σε ένα βάζο ή ένα ποτήρι και τοποθετήστε σε μια θερμή θέση, 16-24° κελσίου για περίπου 3-4 ημέρες. Ανακατώστε μια φορά την ημέρα.

Ένα στρώμα μύκητα σα μούχλα θα αρχίσει να εμφανίζεται στην κορυφή του μίγματος μετά από τις μερικές ημέρες. Αυτός ο μύκητας όχι μόνο τρώει το ζελατινούχο πολτό που περιβάλλει κάθε σπόρο και αποτρέπει τη βλάστηση, παράγει επίσης τα αντιβιοτικά που βοηθούν για να ελέγξουν τις ασθένειες των σπόρων.

Μετά από 3-4 ημέρες γεμίστε το δοχείο με τους σπόρος με ζεστό νερό και ανακατέψετε. Αφήστε το περιεχόμενο να ηρεμίσει και χύστε έξω το νερό μαζί με τα κομμάτια του πολτού ντοματών και των ανώριμων σπόρων που επιπλέουν στην κορυφή. Οι βιώσιμοι σπόροι είναι βαρύτεροι και μένουν στο κατώτατο σημείο του βάζου. Αδειάστε τους καθαρούς σπόρους σε ένα ανοιχτό δοχείο και ξεράνετε σε δροσερή θέση για μια δυο εβδομάδες έως ότου ο σπόρος είναι αρκετά ξηρός και σπάει όταν τον τσακίζετε.

 

Εχθροί και ασθένειες της ντομάτας

Προληπτικά μέτρα:
1)      ο σπόρος να είναι υγιής. Να προέρχεται από φυτά που δεν είχαν αρρώστια και δεν ήταν εκφυλισμένα. Θα έπρεπε να δημιουργηθούν κτήματα από γεωπόνους με σκοπό την παραγωγή υγιών σπόρων, μακριά από περιοχές που καλλιεργούνται κηπευτικά, και ο σπόρος να δίνεται με πιστοποιητικό για τη γνησιότητα της ποικιλίας και την υγεία του σπόρου.
2)      Σε τέτοιου είδους κτήματα να επιδιωχθεί η παραγωγή φυτών με διασταύρωση ή επιλογή που να αντέχει σε αρρώστιες.
3)      Ο σπόρος πρέπει να απολυμαίνεται γιατί είναι φορέας πολλών ασθενειών που δεν μπορούν να καταπολεμηθούν όταν εμφανιστούν μετά την ανάπτυξη του φυτού.
8 δράμια Semesan (35% υδράργυρο-χλώριο-θειοφενόλη) σε 640 γραμ. νερού. Βυθίζονται οι σπόροι για ½ ή 1 ώρα πριν από τη σπορά. Ο σουπλιμές (HgCl2), διάλυση 32 γραμ. σε 38,4 κιλά νερό, έχει τα ίδια αποτελέσματα. Μουσκεύεται ο σπόρος και μετά βουτιέται σε διάλυση σουπλιμέ για 3-4 λεπτά. Μετά ξεπλένεται καλά και σπέρνεται.
4)      Όταν διαπιστωθεί αρρώστια στο σπορείο, την επόμενη χρονιά πρέπει να αλλάξει η θέση του και να χρησιμοποιηθούν νέα υλικά και καθαρό χώμα στη δημιουργία νέου σπορείου.
5)      Η χρήση λιπασμάτων πρέπει να είναι ισορροπημένη. Ιδιαίτερα του αζώτου που σε υπερβολικές ποσότητες προδιαθέτει το φυτό και το καθιστά ευάλωτο σε πολλές ασθένειες.
6)      Συστηματική καταστροφή των ζιζανίων όχι μόνο στον αγρό αλλά και στα πέριξ με ζιζανιοκτόνα με όργωμα και καταστροφή των ξερών υπολειμμάτων της καλλιέργειας με φωτιά. Μέσα στα ξερά φύλλα και  στελέχη ξεχειμωνιάζουν πολλά έντομα και πολλές αρρώστιες.
7)      Όταν εμφανιστεί η ασθένεια σε λίγα φυτά να καταστρέφονται αμέσως, να ξεριζώνονται και να καίγονται. Τα ραντίσματα και τα θειαφίσματα πρέπει στην αρχή να είναι συχνότερα γιατί όσο περνάει ο καιρός τόσο καταπολεμούνται οι αρρώστιες δυσκολότερα.
8)      Πολλές ασθένειες καταπολεμούνται με την εναλλαγή της καλλιέργειας με άλλα φυτά  (όπως φασολιών, σιτηρών κ.ά.) για 4 χρόνια ή με μεγαλύτερη αμειψισπορά.
Έντομα
Μόλις φυτευτεί η ντομάτα παθαίνει πολλές ζημιές από το κόψιμο της ρίζας ή του κορμού από διάφορα έντομα όπως 1) πρασσαγκούρας (Cryllotalpa Vulgaris), 2) σκουλήκια (κάμπιες των Noctuina).
Πρασαγκούρας : κυνηγώντας έντομα μέσα στο έδαφος (με αυτά τρέφεται) ανοίγει στοές και κόβει τις ρίζες ή ολόκληρα φυτά. Την ημέρα είναι ακίνητος. Γεννάει 200-300 αυγά και συμπληρώνει την ανάπτυξή του σε 1-3 χρόνια. Αποτελεσματικό φάρμακο είναι το εξαχλωριούχο βενζόλιο. Ανακατεύουμε πίτουρα με το βενζόλιο σε αναλογία 5%. (το βενζόλιο περιέχει δραστικό στοιχείο 2,6%). Ποσότητα 640 γραμ. ανακατεύεται με 12,80 κιλά πίτουρα. Μουσκεύονται πριν ή μετά την ανάμιξη, διασκορπίζονται στο χωράφι τις απογευματινές ώρες μετά το τέλος του ποτίσματος. Παλιότερα με το φάρμακο αυτό και με το δηλητηριασμένο καλαμπόκι οι κηπουροί απαλλάσσονταν από το έντομο αυτό.
Τα σκουλήκια (κάμπιες) Noctuina:αναπτύσσονται από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο. Κάθε θηλυκό γεννάει 1.700 αυγά. Τη μέρα κρύβονται στο χώμα και το βράδυ επιδίδονται στο φάγωμα των ριζών και στο κόψιμο του στελέχους των νεαρών φυτών. Αποτελεσματικό είναι το εξαχλωριούχο βενζόλιο και σ’ αυτά.
Αφίδες (μελίγκρα) :με αυτές εκτός από τις άμεσες καταστροφές που προκαλούν, εξαπλώνουν και τον εκφυλισμό των φυτών. Καταπολεμούνται με ψεκασμούς νικοτίνης : 192 γραμ. θ. νικοτίνης σε 128 κιλά νερό και με Pestox 3Η (διαλύουμε 256 γραμ.  του σε 128 κιλά νερό και ραντίζουμε τα φυτά. Το ράντισμα πρέπει να γίνεται το πρωί ή αργά το απόγευμα. Η νικοτίνη έχει καλύτερα αποτελέσματα όταν σε 128 κιλά  νερό διαλύσουμε 640 έως 1.280 γραμ.  σαπούνι.
H κάμπια Heliothis Apmigera στους καρπούς (προσβάλει και το καλαμπόκι και το βαμβάκι) καταπολεμάται με το εξαχλωριούχο βενζόλιο ή με 1% ροτενόνη ή σκόνη 20% αρσενικού ασβεστίου, ή με φθοριοπουριτικό βάριο (Ba2C1) ή μίγμα σκόνης: 1:2 κρυόλιθου και ταλκ.
Τετράνυχος: το τσιμπούρι αυτό ανανεώνεται κάθε 13 μέρες και γεννάει 60 αυγά διαχειμάζει στα υπολείμματα της παλιάς καλλιέργειας, στα άγρια χόρτα και στο έδαφος και μόλις αρχίσει η άνοιξη ή η καλλιέργεια των αγγουριών και της ντομάτα ξεκινά το έργο του. Τα φύλλα χάνουν σιγά-σιγά το πράσινο χρώμα, κιτρινίζουν και αρχίζει το φυτό να ξεραίνεται. Όταν ευνοείται από ξερό και θερμό καιρό πολλαπλασιάζεται άφθονα. Όταν περάσει η κατάλληλη εποχή είναι αδύνατη η καταπολέμησή του. Η κρίσιμη περίοδος ανάπτυξης είναι Ιούλιος –Αύγουστος. Εκκολάπτονται διαδοχικά και μόνο με καθημερινή χρήση φαρμάκων μπορεί να ανακοπεί ο κίνδυνος. Κατά τον Ισαακίδη ένα θηλυκό από τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο θα δημιουργήσει 36.651.103.448.275.860 τετράνυχους.
Συνιστώνται μέτρα καταστροφής των υπολειμμάτων και των ζιζανίων που διαχειμάζει. Έναρξη των θειώσεων και χρήση παραθείου νωρίς την άνοιξη. Πειράματα με κολλοειδές θείο 1-3% ειδικής παρασκευής, είχαν ικανοποιητικά αποτελέσματα. Χρησιμοποιούν οι γεωργοί 1 ½ οκά παραθείο (25%) σε 80 οκ. θείου 
Heterodera Radicicola :υπάγεται στα Angullulidae (εγχελυσματικά). Εκτός από την ντομάτα προσβάλλει κι άλλα ιδιαίτερα τα πεπόνια. Ευνοικά εδάφη είναι τα ελαφρά αμμώδη και τα όξινα. Μόλις αναπτυχθούν τα φυτά οι προνύμφες του εκκολάπτονται και εισέρχονται κάτω από την επιδερμίδα των ριζών. Το φυτά αντιδρά, σχηματίζει τεράστια κύτταρα που σπάνε τα τοιχώματα και ενώνονται για να σχηματίσουν πρωτοπλασμικές πολυκυτταρικές μάζες. Η άκρη της ρίζας δεν προχωρά, πλατύνεται και σχηματίζει ριζίδια με ανώμαλο τρόπο. Τα φύλλα κιτρινίζουν και πέφτουν.
Η καταπολέμηση μπορεί να γίνει με τους εχθρικούς προς τα νηματώδη μύκητες. Επίσης με την αμειψισπορά σιτηρών για τρία χρόνια και με τον διασκορπισμό ασβέστη και χλωριούχου ασβέστη μετά τη συγκομιδή οπότε προκαλείται η εκκόλαψη των κύστεων κι επειδή δεν βρίσκουν οι προνύμφες τροφή πεθαίνουν. Μπορεί να ζήσει αυτό το νηματώδες και ένα χρόνο χωρίς να τρέφεται.
Η προσβολή του φυτού από αυτό μπορεί να προκαλέσει.
1) νανοποίηση και επιβράδυνση της ανάπτυξης του φυτού.
2) τα φύλλα γίνονται κιτρινοπράσινα και με νέκρωση της περιφέρειας του φύλλου.
3) μάρανση των φυτών στις πιο θερμές και ξηρές μέρες.
4) στα σπορεία μόλις βγαίνουν από το έδαφος τα μικρά φυτά ξεραίνονται και πεθαίνουν.
5) πρώιμος θάνατος.
Ο βαθμός της εξάπλωσής του εξαρτάται:
Από τη θερμοκρασία του εδάφους: όταν είναι πάνω από 12,1 βαθμούς η προσβολή είναι εντονότερη. Κάτω από 12 δεν πραγματοποιείται προσβολή.
Άνω των 50 βαθμών οι προνύμφες καταστρέφονται. Γι’ αυτό δεν υποφέρουν τα χειμερινά λαχανικά και μπορούμε να τα χρησιμοποιήσου για την αμειψισπορά.
Οροβάγχη κ. λύκου (Orobanche Ramosa ή Οροβάγχη η κλαδωτή) : εναντίον της συνιστάται η εγκατάλειψη του χωραφιού και η καλλιέργεια νέου, ο δε σπόρος να προέρχεται από περιφέρειες που δεν είχαν λύκο.
Μυκητολογικές ασθένειες
Erysive Polygoni: Το ωίδιο της ντομάτας. Καταπολεμάται με θειαφίσματα.
Cladosporium Fulvium :Στην πάνω επιφάνεια των φύλλων σχηματίζονται κηλίδες ακανόνιστες κιτρινωπές, στην κάτω δε επιφάνεια οι κηλίδες παρουσιάζουν μια μούχλα χρώματος λαδιού. Ράντισμα με βορδιγάλειο πολτό.
Fusarium Lycopersici : ο μύκητας βρίσκεται στο έδαφος. Εισέρχεται στο φυτό από τις πληγές που προκαλούνται από καλλιεργητικές εργασίες, τσιμπήματα εντόμων, καταστροφή ιστών από παγετούς. Επίσης, η συσσώρευση κοπριάς κοντά στη ρίζα και του στελέχους ευνοεί την εισβολή του μύκητα. Έχει βρεθεί και προσβολή από το γονάτισμα του φυτού στο σημείο που είχε σπαστεί ελαφρά το στέλεχος και είχε διαδοθεί η ασθένεια μέσα στα αγγεία του φυτού με αποτέλεσμα να σταματήσει η κυκλοφορία των χυμών, το φυτό να μαραθεί και σιγά-σιγά να πεθάνει. Μεταδίδεται και με το νερό του ποτίσματος. Γι’ αυτό συνιστούν συνήθως τοποθέτηση γαλαζόπετρας στο κεντρικό αυλάκι για να εμποδιστεί η μεταφορά του μύκητα από φυτό σε φυτό. Δεν υπάρχει αποτελεσματική αντιμετώπιση. Μόνο με τη μη καλλιέργεια στο χωράφι αυτό για πολλά χρόνια και την επιλογή ποικιλιών που αντέχουν σ’ αυτόν το μύκητα. Στην Αμερική γι’ αυτόν το λόγο δημιούργησαν την ποικιλία Marglobe.
Septoria Lycopersici : Προσβάλλει τα φυτά που ξεραίνονται και το φυτό δεν μπορεί να αναπτύξει καρπούς. Οι πρώτες κηλίδες που είναι βαθύτερου χρώματος είναι μικρές και σιγά – σιγά αυξάνονται σε αριθμό και μέγεθος. Τα άκρα των φύλλων που στρίβουν, κιτρινίζουν και στο τέλος πέφτουν. Αρχίζει από κάτω, στα παλιότερα φύλλα και προχωρεί προς τα πάνω μέχρι να πέσουν όλα τα φύλλα. Συνιστάται η καταστροφή των ζιζανίων, την ξερών φυτών, η αμειψισπορά και ραντίσματα με βορδιγάλειο πολτό όπως για τον περονόσπορο του αμπελιού και της πατάτας. Τα μυκητοκτόνα πρέπει να χρησιμοποιούνται πολύ νωρίς πριν δυναμώσει η ασθένεια.
Verticilium AlboAtrum : Προσβάλλει κυρίως την ντομάτα και την πατάτα. Το μυκήλιο εντοπίζεται στις αγγειώδεις δεσμίδες του ξύλου και διακόπτει τελείως την άνοδο των χυμών. Κατά τη θερμή περίοδο παρουσιάζονται σκούρες κηλίδες που είναι γύρω κίτρινες. Επεκτείνεται μέχρι τη μισή επιφάνεια του φύλλου. Τα φύλλα μαραίνονται.
Selerotinia Libertiana : Εισέρχεται στο εσωτερικό των βλαστών (στην εντεριώνη, ψύχα) και προκαλεί την ξήρανση των φυτών. Εκριζώνονται τα ασθενή φυτά και δεν πρέπει να επανέλθει σύντομα η καλλιέργεια αυτή στο χωράφι.
Alternaria Solani : Η ασθένεια χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση σκούρων καστανόχρωμων μέχρι σχεδόν μαύρων κυκλικών κηλίδων στα φύλλα. Είναι κυκλικές ή ελλειψοειδείς και αποτελούνται από συγκεντρικούς κύκλους σαν τους κύκλους της σκοποβολής.
Οι κηλίδες αυτές ή παραμένουν μικρές ή αυξάνονται και συνενούνται και καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας του φύλλου. Τα προσβεβλημένα φύλλα είναι στην άκρη σκισμένα ή είναι διάτρητα γιατί πέφτουν τα νεκρωθέντα μέρη. Όταν η προσβολή είναι έντονη κιτρινίζουν και τα μη προσβληθέντα τμήματα και πέφτουν. Η ασθένεια αυτή δεν πρέπει να μπερδεύεται με άλλες, γιατί έχει πολλές ομοιότητες με τον περονόσπορο, τη Cercospora, ιώσεις κ.λπ. Συνιστάται: (1) η καταστροφή των υπολειμμάτων της παλιάς καλλιέργειας, (2) αμειψισπορά, (3)  ραντίσματα με βορδιγάλειο πολτό.
Οι καρποί προσβάλλονται επίσης και μπορούν να πέσουν πριν ωριμάσουν ή καθώς ωριμάζουν γίνονται σκούροι, με κηλίδες αποσυντιθέμενες. Στο χωράφι τα πρώτα συμπτώματα είναι μικρές κηλίδες στα παλιά φύλλα, μεγέθους 0,5-1εκ. Στο στέλεχος εμφανίζεται με σκούρες, ελαφρά βυθιζόμενες περιφέρειες που σιγά-σιγά διευρύνονται και σχηματίζουν κύκλους συγκεντρικούς. Οι μίσχοι των ανθών και των καρπών προσβάλλονται και πέφτουν. Η προσβολή εμφανίζεται πάλι με κύκλους συγκεντρικούς στο σημείο ένωσης του μίσχου με το στέλεχος. Συνιστάται η ίδια χρήση μέτρων όπως και στην Septoria. O σπόρος από τα προσβεβλημένα φυτά δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται
MacrosporiumTomato : όπως και στην Altenaria, η ασθένεια χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση σκούρων καστανόχρωμων μέχρι σχεδόν μαύρων κυκλικών κηλίδων στα φύλλα. Είναι κυκλικές ή ελλειψοειδείς και αποτελούνται από συγκεντρικούς κύκλους σαν τους κύκλους της σκοποβολής. Οι κηλίδες αυτές ή παραμένουν μικρές ή αυξάνονται και συνενούνται και καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας του φύλλου. Τα προσβεβλημένα φύλλα είναι στην άκρη σκισμένα ή είναι διάτρητα γιατί πέφτουν τα νεκρωθέντα μέρη. Όταν η προσβολή είναι έντονη κιτρινίζουν και τα μη προσβληθέντα τμήματα και πέφτουν.
Στον καρπό τα αρχικά στίγματα μεγαλώνουν και τα κέντρα βυθίζονται και γίνονται φαιοκάστανα με την επιφάνεια σκληρυνόμενη από την αποξήρανση και το σκίσιμο της επιδερμίδας. Ο μύκητας δεν διεισδύει βαθιά, πραγματοποιούνται όμως δευτερογενείς προσβολές με το σκίσιμο του καρπού. Παίρνουμε τα ίδια μέτρα όπως και με τους παραπάνω μύκητες και διαλέγουμε ποικιλίες που να αντέχουν σ’ αυτόν.
Βακτηριολογικές προσβολές
Phytomonas Visicatoria : προσβάλλει τους καρπούς και τα φύλλα. Οι ζημιές προέρχονται από την προσβολή του καρπού. Οι κηλίδες στα φύλλα διευρύνονται και το κέντρο γίνεται μαύρο και βυθίζεται στη χαμηλότερη πλευρά. Προσβολή των νεαρών φύλλων προκαλεί το κιτρίνισμα και την πτώση. Οι πληγές του καρπού είναι μικρές, μαύρες. Διευρύνονται σιγά-σιγά, και φτάνουν τα 6-8χιλ. σε πλάτος και βάθος. Στην επιδερμίδα που έχει διαρραγεί βυθίζονται οι κηλίδες και γίνονται κοιλότητες. Συνιστάται η χρήση υγιούς σπόρου, ράντισμα των φυτών στο τζάκι και στη συνέχεια στο χωράφι. Όταν είναι λίγα τα φυτά να μη διστάζουμε να τα αφαιρούμε.
Phytomonas Michiganese : Τα προσβεβλημένα φυτά μοιάζουν με εκείνα που έχουν προσβληθεί από φουζάριο. Τα στελέχη είναι ζαρωμένα και στα φύλλα προχωρεί η ασθένεια από κάτω προς τα πάνω. Ενώ οι μίσχοι διατηρούν την σπαργή τους τα φύλλα μαραίνονται, γίνονται καστανόχροα και μετά πεθαίνουν. Αυτό ακολουθείται από ωχροκίτρινες λουρίδες στο στέλεχος που αργότερα σκάνε. Σε έντονη προσβολή τα φυτά πεθαίνουν. Στους καρπούς εμφανίζονται μικρές λευκές κηλίδες. Οι κηλίδες αργότερα σκάνε και γίνονται καστανές και σκληραίνουν. Το λευκό χρώμα παραμένει στις άκρες των κηλίδων και η εμφάνιση των κηλίδων είναιμ χαρακτηριστικά, σαν το μάτι ενός πουλιού. Συνιστάται υγιής σπόρος, καταστροφή των υπολειμμάτων, αμειψισπορά 3-4 χρόνια και απολύμανση του σπόρου.
Phytomonas Solanacearum : τα προσβαλλόμενα φυτά παραμένουν πράσινα και μετά την προσβολή, οπότε ξαφνικά μαραίνονται. Ο μύκητας αρχίζει από τη βάση του στελέχους, τα σαλιγκάρια και ο Heteodera μεταφέρουν το μικρόβιο. Τα αγγεία του φυτού γεμίζουν από τις εκκρίσεις των βακτηρίων, λευκές ή καστανές με αυξανόμενη έκταση εντός του φυτού, τα σπόρια εισέρχονται στη συνέχεια στους γειτονικούς ιστούς, αποσυντίθενται τα κύτταρα και σχηματίζονται κοιλότητες που συνενώνονται. Στην ντομάτα ο εσωτερικός μαλακός ιστός (η εντεριώνη) διαλυτοποιείται και μια ουσία γαλακτώδης, με κακή οσμή βγαίνει από το φυτό και προκαλείται απόφραξη των αγγείων. Η ντομάτα δεν πρέπει να φυτευτεί στο χωράφι για 4 ή 5 χρόνια.
Στο διάστημα αυτό δεν πρέπει να καλλιεργηθούν φυτά αυτής της οικογένειας. Τα φυτά του σπορείου θα πρέπει να βρίσκονται μακριά από τους χώρους που έχουν προσβληθεί. Να καταστρέφονται αμέσως τα φυτά όταν εμφανίζεται η ασθένεια και να μην μεταφυτεύονται άλλα φυτά στο ίδιο μέρος.
Ιώσεις
Τα συμπτώματά τους είναι το κιτρίνισμα, οι νεκρώσεις και οι κακοσχηματισμοί των διαφόρων οργάνων του φυτού.  Έτσι αντί να είναι επίπεδα, παρουσιάζουν κυματοειδείς επιφάνειες (κατσάρωμα), στρίψιμο και υπερπλασίες (εξογκώματα). Οι βλαστοί μακραίνουν και τα φυτά παραμένουν νάνοι ή επιμηκύνονται υπέρ το δέον, οι δε βλαστοί γίνονται πολύ λεπτοί. Στη συνέχεια εκδηλώνεται μια προοδευτική εξασθένηση των φυτών και των απογόνων που προέρχονται όχι από τους σπόρους αλλά από τα μοσχεύματα. Οι ιώσεις μεταδίδονται με την προστριβή των φύλλων από τα έντομα και με τα μοσχεύματα όπως γίνεται στην πατάτα.
Τα φυτά που έχουν προσβληθεί δεν θεραπεύονται.
Προφυλακτικά μέσα:
1)      διαρκής καταπολέμηση των αφίδων.
2)      Επειδή ο σπόρος στα ετήσια φυτά δεν είναι φορέας των ιώσεων, είναι εύκολο με τη λήψη μέτρων από τη στιγμή της εμφάνισης να περιοριστεί η διάδοσή τους.
Κυριότερες ιώσεις της ντομάτας είναι:
Μωσαΐκωση της ντομάτας: Οφείλεται σε ιό που μεταδίδεται από φυτό σε φυτό με τα χέρια κατά το φύτεμα. Είναι η ίδια ασθένεια που προσβάλλει τον καπνό. Τα φύλλα παρουσιάζουν κίτρινες κηλίδες στο πράσινο φόντο του φύλλου. Η ζημιά είναι ανάλογη με την ένταση της προσβολής. Όταν εμφανιστεί η ασθένεια πρέπει να γίνεται επιλογή των φυτών από το σπορείο ώστε να πετάγονται τα φυτά που παρουσιάζουν κίτρινες κηλίδες. Καταστροφή των ζιζανίων της ίδιας οικογένειας.
Ίωση των σακχαρότευτλων Curly Top : Ta φύλλα συστρέφονται. Διαφάνεια του εσωτερικού των νεαρών φύλλων. Εξογκώματα στα νεύρα της κάτω επιφάνειας των φύλλων. Έκχυση από το μίσχο γλυκού υγρού διαυγούς στην αρχή και μετά σκούρου. Κιτρίνισμα και ξήρανση των φύλλων. Αργοπορία στην αύξηση.
Τα φυτά ή πεθαίνουν στο σπορείο ή παραμένουν νάνοι ή χλωρωτικά, κατσαρώνουν. Τα φυτά της ντομάτας έχουν την εξής ειδική αντίδραση. Στρίψιμο των φύλλων προς τα πάνω. Επιτάχυνση ωρίμανσης του καρπού, καθυστέρηση ανάπτυξης του φυτού.
Το έντομο Eutetlix Tenellus Baker (ένα μικρό τζιτζίκι) είναι η αιτία της διάδοσης. Μετακινούμενα από άγρια φυτά, φορείς του ιού, μεταδίδουν την ασθένεια. Μπορεί να γίνει ολοκληρωτική καταστροφή της καλλιέργειας. Συνιστάται στο σπορείο κάλυψη των φυτών με τούλι, φύτευση κατευθείαν στο χωράφι χωρίς σπορείο.
Ραβδωτή διπλή ίωση :Από τις μελέτες Αμερικανών (μετάφραση έχει δημοσιευθεί στο Γεωργικό Δελτίο του Υπουργείου Γεωργίας) τόσο οι μωσαΐκωση, κηλιδωτός μαρασμός και η ραβδωτή διπλή ίωση φέρουν την ονομασία στικτή ίωση.
Η ραβδωτή διπλή ίωση είναι συχνότερη στα σπορεία. Οι καρποί που προέρχονται από τα προσβεβλημένα φυτά είναι παραμορφωμένοι και έχουν εξογκώματα και κηλίδες καστανού χρώματος.
Ο κηλιδωτός μαρασμός εμφανίζεται κυρίως στα θερμοκήπια. Οι καρποί έχουν πάμπολλες κηλίδες οι οποίες στους ώριμους καρπούς εμφανίζονται ως συγκεντρωτικοί δακτύλιοι, κόκκινου ή κίτρινου χρώματος.
Η καταπολέμηση των ζιζανίων, η διαλογή των φυτών στο σπορείο και η καταπολέμηση του θριπός αποτελούν τα κυριότερα μέσα καταστολής της.
Περονόσπορος :Τα πρώτα συμπτώματα είναι ακανόνιστες, βαθιές, πράσινες κηλίδες στα φύλλα που μεγαλώνουν γρήγορα όταν ο καιρός είναι υγρός. Στην κάτω πλευρά των φύλλων και αντίστοιχα προς την αλλοιωμένη επάνω επιφάνεια παρουσιάζεται ένα λευκό χνούδι. Ο προσβεβλημένος καρπός είναι φαιοπράσινος και οι κηλίδες φτάνουν να καταλαμβάνουν το μισό της επιφάνειας του καρπού.
Στις υγρές περιφέρειες ή κλειστές κοιλάδες όπου κάθε πρωί – ιδίως κατά τις αρχές του φθινοπώρου – σχηματίζεται δροσιά, αναπτύσσεται ο περονόσπορος και προκαλεί ζημιές. Η καταπολέμησή του είναι η ίδια όπως και για τον περονόσπορο του αμπελιού και της πατάτας. Γαλαζόπετρα 2% και ασβέστης 2%.
Σάπισμα της κορυφής του καρπού – Blossom-End Rot : Στην κορυφή του καρπού παρουσιάζεται μια βαθιά πράσινη μεγάλη κηλίδα που μετά γίνεται καστανή ή μαύρη. Ο ιστός γίνεται επίπεδος και έχει εμφάνιση δέρματος. Οφείλεται στο ακανόνιστο πότισμα. Όταν μια πλευρά του καρπού είναι εκτεθειμένη στον ήλιο ανεβαίνει η θερμοκρασία και δημιουργούνται αλλοιώσεις λόγω της διαφοράς πίεσης από τη συμπύκνωση των χυμών. Σχηματίζονται γκρίζες βούλες και ο καρπός αχρηστεύεται. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούν ποικιλίες που έχουν αραιό φύλλωμα και αφήνουν τον καρπό εκτεθειμένο στον ήλιο. Η ασθένεια γίνεται έντονος με τα ραντίσματα βορδιγάλειου πολτού από υπερβολικά ποτίσματα, από τη χρησιμοποhttp://agrotismania.blogspot.gr/2013/06/blog-post_941.htmlίηση της κοπριάς, από ελλιπή ποτίσματα όταν το φυτό έχει μεγάλη ανάγκη. Μειώνονται όταν οι καλλιεργητικές φροντίδες είναι ομοιόμορφες και κανονικές έτσι ώστε να μη λείπουν από το φυτό αλλά ούτε να είναι και σε πλεονασμό. Οι άνεμοι βοηθάνε στην ανάπτυξη της ασθένειας.
Έλλειψη μικροστοιχείων : η έλλειψη μαγνησίου προκαλεί κιτρίνισμα των φυτών, η δε έλλειψη του μαγγανίου παρουσιάζει κάτω από την επιδερμίδα του καρπού μια απόχρωση λευκής εντεριώνης.
Πηγή:  Η Καλλιέργεια της Τομάτας-Λουκάς Λιακατάς–Αθήνα 1953

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου