Παρασκευή 24 Απριλίου 2015

Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Μετεώρων και Μουσείο Μανιταριών

Ενα μουσείο αλλιώτικο από τα άλλα στα Μετέωρα [εικόνες & βίντεο]

Ενα μουσείο αλλιώτικο από τα άλλα στα Μετέωρα [εικόνες & βίντεο]

Στη σκιά των εμβληματικών βράχων των Μετεώρων, που προσελκύουν εκατομμύρια επισκεπτών από κάθε άκρη της γης, κάθε χρόνο, υπάρχει πλέον ένας ακόμη λόγος για να παρατείνετε την διαμονή σας.
Το μουσείο Φυσικής Ιστορίας Μετεώρων και Μουσείο Μανιταριών που άνοιξε πρόσφατα τις πύλες του στην Καλαμπάκα. Στα 1.000 τ.μ. που φιλοξενείται η έκθεση, θα δείτε απίστευτη ποικιλία από 300 περίπου είδη ζώων – θηλαστικά και πτηνά – μερικά εκ των οποίων κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Αλλά και το - μοναδικό στο είδος του - μουσείο μανιταριών στην Ευρώπη με εκατοντάδες ποικιλίες από τα φυτά που υπάρχουν στην χώρα μας.

Το μουσείο έγινε πράξη χάρη στο μεράκι τριών φίλων που λάτρευαν τη φύση και τα «δώρα» της και επί 25 χρόνια έκαναν συλλογή από ταρριχευμένα ζώα χωρίς ωστόσο να έχουν οι ίδιοι κυνηγήσει ούτε ένα από τα εκθέματα.
Η φυσική ποιότητα των ζώων που εκτίθενται σε συνδυασμό με την εξαίρετη αισθητική του χώρου του μουσείου, έχουν ως αποτέλεσμα μια εντυπωσιακή έκθεση.
Ο υπεύθυνος του μουσείου, επιχειρηματίας Νίκος Πάλλας εξηγεί ότι τα εκθέματα δημιουργήθηκαν από μερικούς εκ των καλυτέρων ταρριχευτών στον κόσμο και έτσι συγκαταλέγονται στην κορυφαία ποιότητα της κλίμακας του Safariworks.

Τα διοράματα στα οποία τοποθετήθηκαν τα εκθέματα του μουσείου είναι αποτέλεσμα εκπληκτικής δουλειάς από 18 καλλιτέχνες, Ελληνες και ξένους, που προσπάθησαν – και τα κατάφεραν – να κάνουν τα τοπία να φαίνονται όσο πιο ρεαλιστικά είναι δυνατόν. Μοναδική είναι επίσης και η επιστημονική δουλειά που κρύβεται πίσω από την έκθεση, καθώς το μουσείο συνεργάζεται με το υπουργείο Περιβάλλοντος και την περιβαλλοντική ομάδα Καλλιστώ.
Εξάλλου, το Μουσείο έχει ήδη υπογράψει σύμβαση συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ επίκεινται συμφωνίες και με άλλα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα όπως των Ιωαννίνων και της Θεσσαλονίκης.
Στις προθέσεις του επίσης, είναι η συνεργασία με άλλα Μουσεία Φυσικής Ιστορίας στην Ελλάδα και την Ευρώπη και η ανάπτυξη ιδιαίτερων σχέσεων με αντίστοιχα Μουσεία Μανιταριών του εξωτερικού.

Οι συλλογές
Το Μουσείο, περιλαμβάνει μια πλούσια συλλογή πτηνών και θηλαστικών καθώς και ένα ολοκληρωμένο μουσείο μανιταριών, το πρώτο στο είδος του στην Ελλάδα.
Υπάρχουν περίπου 300 είδη ζώων και αρκετές εκατοντάδες εκθέματα με τα κυριότερα είδη μανιταριών.
Ο τρόπος παρουσίασης των συλλογών μέσα από διοράματα, αναπαριστά με απόλυτη ακρίβεια, το φυσικό περιβάλλον που διαβιούν τα ζώα και αναπτύσσονται τα μανιτάρια. Η ποιότητα των εκθεμάτων είναι εξαιρετική.
Η τοποθέτησή τους στο χώρο γίνεται σε θεματικές ενότητες, και τα εκθέματα κατανέμονται ανάλογα με τον τύπο του οικοσυστήματος στο οποίο ανήκουν. Για τα μανιτάρια έχει σχεδιαστεί ένας πρωτότυπος τρόπος παρουσίασης, ο οποίος περιλαμβάνει τρεις φάσεις ανάπτυξης τους παρέχοντας έτσι μια ολοκληρωμένη εικόνα του τρόπου με τον οποίο αναπτύσσονται σε κάθε επιμέρους οικοσύστημα.
Η άριστη ποιότητα των εκθεμάτων και το κατάλληλα διαμορφωμένο περιβάλλον, προδιαγράφουν ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα και καθιστούν τη Μουσειακή εμπειρία, όχι μόνο ευχάριστη, αλλά και παραγωγική.

Θηλαστικά
Η συλλογή των θηλαστικών του μουσείου αποτελείται κυρίως από ζώα της Ελλάδας και της Ευρώπης, ενώ δεν είναι και λίγα εκείνα που συναντώνται σε άλλες ηπείρους. Κάποια απ’ αυτά σήμερα ζουν σε μικρούς αποκομμένους πληθυσμούς, κινδυνεύοντας με αφανισμό και προστατεύονται αυστηρά από τη διεθνή, την κοινοτική και την ελληνική νομοθεσία.
Τα ζώα της συλλογής του Μουσείου ζουν στο σύνολο σχεδόν των δασικών, παράκτιων και χερσαίων οικοσυστημάτων (δάση, πεδιάδες, οροπέδια, αλπική ζώνη κ.λ.π), καθώς και σε υγροβιότοπους.
Κάθε ένα απ’ αυτά παρουσιάζεται μέσα από διοράματα, τα οποία έχουν διαμορφωθεί έτσι ώστε να αναπαριστούν το φυσικό περιβάλλον διαβίωσής τους. Οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν τα ζώα, να πληροφορηθούν σχετικά με τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν σήμερα και ως εκ τούτου να οξύνουν την ευαισθητοποίησή τους ως προς την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και των ζώων που υπάρχουν σ’ αυτό.

Πτηνά
Το μουσείο διαθέτει μια πλούσια συλλογή ενδημικών και αποδημητικών πτηνών που ζουν κυρίως στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, αλλά και σε άλλες ηπείρους. Ορισμένα απ’ αυτά είναι σπάνια, άλλα κινδυνεύουν με αφανισμό και προστατεύονται, ενώ κάποια έχουν ήδη εξαφανιστεί. Λόγω της γεωγραφικής θέσης της Ελλάδας, που συνορεύει με τρεις ηπείρους, καθίσταται ένας από τους πιο πλούσιους σε βιοποικιλότητα τόπους.
Από τα 475 είδη πουλιών που υπολογίζεται ότι ζουν στην Ευρώπη, τα 436 είδη ευδοκιμούν στην Ελλάδα, είτε την διασχίζουν κατά την αποδημία τους.
Ως εκ τούτου, η συλλογή του μουσείου αποτελεί μια από τις σημαντικότερες στην Ελλάδα και θα ανανεώνεται συνεχώς με νέα εκθέματα. Αποτελεί πόλο έλξης, που εμπλουτίζει τις γνώσεις για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν πολλά από τα είδη που εκτίθενται και αναδεικνύει την ανάγκη προστασίας τους.

Μανιτάρια
Το Μουσείο Μανιταριών διαθέτει μια πλουσιότατη συλλογή. Αποτελείται από γλυπτά μανιτάρια κατασκευασμένα ένα προς ένα, διατηρώντας ταυτόχρονα απόλυτη ομοιότητα χρώματος, σχήματος και μεγέθους. Τα μανιτάρια παρουσιάζονται σε τρεις φάσεις της ανάπτυξής τους, έτσι ώστε ο επισκέπτης να διαμορφώνει μια πλήρη εικόνα του κύκλου ζωής τους. Η παρουσίασή τους επίσης γίνεται με βάση το οικοσύστημα που φύεται το κάθε είδος (Οξιά, πεύκο, έλατο, δρυς, λιβάδι κ.λ.π.)
Περπατώντας σε ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο, που προσομοιώνει το πραγματικό περιβάλλον μπορείτε να συλλέξετε πληροφορίες και να γνωρίσετε ένα προς ένα τα μανιτάρια.

Μανιταροδράσεις
Στα πλαίσια των πρωτοβουλιών του Μουσείου σχετικά με τα μανιτάρια, σας προτείνουμε συγκεκριμένες δραστηριότητες, που σας φέρνουν μέσα στη φύση και δίπλα στο μαγευτικό και σχετικά άγνωστο περιβάλλον των μανιταριών.
Σε μικρή απόσταση από το Μουσείο και σε σύντομο χρονικό διάστημα, μπορείτε να αναζητήσετε, να καταγράψετε, να φωτογραφίσετε, να μαζέψετε, να μαγειρέψετε και τελικά να γευτείτε, αυτό το προϊόν που η φύση έχει χαρίσει απλόχερα στα ελληνικά βουνά και ιδιαίτερα στην ευρύτερη περιοχή μας. 
Η αναζήτηση και το μάζεμα των μανιταριών γίνεται σε παραπλήσια δάση και λιβάδια, με την παρουσία έμπειρων οδηγών και μανιταροσυλλεκτών, γεγονός που διασφαλίζει μια εξαιρετική εμπειρία.
Μαθήματα μαγειρικής, αλλά και γευστικές εμπειρίες, μπορείτε να απολαύσετε είτε στο βουνό, είτε σε ένα εξαιρετικό εστιατόριο, με θέα τα Μετέωρα και μέσα σε καταπράσινο περιβάλλον.
Επίσης, διοργανώνουμε σεμινάρια και συζητήσεις μανιταρογνωσίας, μέσα από τα οποία οι συμμετέχοντες αποκτούν βασικές γνώσεις, οι οποίες είναι απαραίτητες, προκειμένου να γνωρίσουν σε βάθος τους ξεχωριστούς αυτούς κατοίκους των ελληνικών βουνών.
Τέλος, μπορείτε στο Μουσείο μας, με την καθοδήγηση ειδικών, να κατασκευάσετε τα δικά σας γλυπτά-μανιτάρια, τα οποία μπορείτε να πάρετε μαζί σας, ως ενθύμιο της επαφής σας με το θαυμαστό αυτό κόσμο.


Η φιλοσοφία
Ο ρόλος ενός μουσείου Φυσικής Ιστορίας είναι πολλαπλός. Στηρίζεται σε συγκεκριμένους στόχους, οι οποίοι συνθέτουν τη φιλοσοφία του και τους λόγους υπαρξής του. Οι στόχοι μας είναι :

  • Η δημιουργία, διατήρηση και ανάδειξη συλλόγων που θα συμβάλουν στη μελέτη και διαφύλαξη της φυσικής μας κληρονομιάς.
  • Η διαμόρφωση περιβαλλοντικής συνείδησης, μέσα από την εγκυρότητα και διάχυση της γνώσης, που εγγυάται η συνεργασία με καταξιωμένους επιστημονικούς φορείς, μουσειοπαιδαγωγούς και Πανεπιστήμια.
  • Η επιστημονική αξιοποίηση των συλλογών και η συμμετοχή σε μελέτες σχετικά με το φυσικό περιβάλλον και ιδιαίτερα την ευρύτερη περιοχή της Πίνδου.
  • Η ανάπτυξη εκπαιδευτικών και εκδοτικών δραστηριοτήτων καθώς και η δημιουργία τράπεζας πληροφοριών, σχετικά με τα φιλοξενούμενα είδη.
  • Η διοργάνωση εκθέσεων, εκδηλώσεων και σεμιναρίων σχετικά με το περιβάλλον, καθώς και δραστηριοτήτων που φέρνουν τον άνθρωπο σε επαφή με τη φύση και την πολυπλοκότητα των λειτουργιών της.

Εκπαιδευτικά Προγράμματα
Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Καλαμπάκας και Μουσείο Μανιταριών στα πλαίσια της εκπαιδευτικής του δράσης οργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα που απευθύνονται σε ομάδες παιδιών και σε σχολεία. Μέσα από τα προγράμματα αυτά το Μουσείο φιλοδοξεί να παρέχει μια ευχάριστη και ενδιαφέρουσα μουσειακή εμπειρία στους συμμετέχοντες, μαθαίνοντας παράλληλα με έναν ελεύθερο και δημιουργικό τρόπο.

Όσα σχολεία επιθυμούν να συμμετέχουν στα εκπαιδευτικά προγράμματα, θα πρέπει να επικοινωνούν με το Μουσείο ώστε να κλείσουν ραντεβού. Τα ραντεβού θα πρέπει να κλείνονται τουλάχιστον 10 μέρες νωρίτερα, προκειμένου να μην συμπίπτουν οι ώρες επίσκεψης με άλλα σχολεία.

Συνεργασίες
Η ανταπόκριση του μουσείου στους στόχους του επιβάλλει την πολύπλευρη συνεργασία του με επιστημονικούς, αλλά και τοπικούς φορείς.
Η μέθεξη αυτών των φορέων στα πλαίσια του Μουσείου, διασφαλίζει και την εγκυρότητα της παρεχόμενης γνώσης, αλλά και την αποτελεσματική συμβολή στην επίλυση προβλημάτων του φυσικού περιβάλλοντος, ιδιαίτερα στην ευρύτερη περιοχή της Πίνδου και των Μετεώρων.
Ήδη το Μουσείο έχει υπογράψει σύμβαση συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ επίκεινται συμφωνίες και με άλλα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα όπως των Ιωαννίνων και της Θεσσαλονίκης.
Στις προθέσεις μας επίσης, είναι η συνεργασία με άλλα Μουσεία Φυσικής Ιστορίας στην Ελλάδα και την Ευρώπη και η ανάπτυξη ιδιαίτερων σχέσεων με αντίστοιχα Μουσεία Μανιταριών του εξωτερικού.
Τέλος αυτονόητη είναι η συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες, όταν πρόκειται για την ανάπτυξη ιδιαίτερων δραστηριοτήτων του Μουσείου (ΑμεΑ κ.λ.π.)



Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων «Ασπροπάρης»
Στην προσπάθεια του Μουσείου να επεκτείνει τη δράση του αλλά και να αποτελέσει έναν ενεργό και ανοιχτό χώρο προς όλους, δημιουργήσαμε την αίθουσα «Ασπροπάρης», στην οποία φιλοξενούνται εικαστικές εκθέσεις, εκπαιδευτικά εργαστήρια και διάφορες δράσεις που έχουν να κάνουν με τη θεματολογία του Μουσείου.
Στην αίθουσα «Ασπροπάρης» στεγάζεται και μόνιμη έκθεση ζωγραφικής και γλυπτικής εικαστικών της ευρύτερης περιφέρειας η οποία ανανεώνεται συνεχώς με σκοπό την προβολή και ανάδειξη της τοπικής καλλιτεχνικής δραστηριότητας.

Πώς θα πάτε
Το Μουσείο βρίσκεται στην Καλαμπάκα, (Πίνδου 20) πολύ κοντά στην πόλη των Τρικάλων, στην Θεσσαλία. Ένα από τα σημαντικότερα Μοναστηριακά συμπλέγματα της χώρας, τα Μετέωρα, βρίσκονται στην περιοχή. Μπορείτε να επισκεφτείτε την Καλαμπάκα με τρένο μιας και αποτελεί τον τερματικό σταθμό της Βορειοδυτικής σιδηροδρομικής γραμμής του ΟΣΕ, με υπεραστικό λεωφορείο και με επιβατικό όχημα. Το Μουσείο μας βρίσκεται στην Εθνική Οδό που συνδέει τα Τρίκαλα με την Εγνατία Οδό, δίπλα από τα μεγάλα ξενοδοχεία της πόλης και πέντε λεπτά από το κέντρο της με τα πόδια. Υπάρχει χώρος για άνετο parking.
Το εισιτήριο κοστίζει μόλις 5 ευρώ, για ομαδικές επισκέψεις άνω των 10 ατόμων) 4 ευρώ, για σχολεία 3 ευρώ ενώ η είσοδος είναι δωρεάν για παιδιά κάτω των 4 ετών, ΑΜΕΑ και φαντάρους.
http://meteoramuseum.gr/
http://www.iefimerida.gr/news/202653/ena-moyseio-alliotiko-apo-ta-alla-sta-meteora-eikones-vinteo

Παρασκευή 17 Απριλίου 2015

O λύκος

when rock meets the blues

wolf_in_sheeps_clothing3
Η παράδοσις: Αμα ο Χριστός έπλασε τα πρόβατα και βγήκε στα βουνά να τα βοσκήσει, τόσο χάρηκεν η ψυχή του, που έκοψε ένα ξύλο, το έφκιασε μια μεγάλη φλογέρα κι άρχισε να λαλά Ακούσε ο Σατανάς τα λαλήματα και τα βελάσματα, πήγε κοντά, είδε τα πρόβατα και μαύρισε η ψυχή του.


-              Τι παράμορφα πλάσματα είναι τούτα πούκαμε ο Χριστός!!! είπε. Κι ο νους του πήγε πως να του τα χαλάσει. Παραμέρισε στο λόγγο, έκοψε μία αγριαπιδιά κι άρχισε να φκιάνει τον Λύκο. Γι’ αυτό πούναι φκιασμένο από αγριαπιδιά δεν λυγίζει καθόλου αυτό το πλάσμα του Σατανά. Μα άμα τον απόφκιασε το Λύκο και πήγε να τον στήσει, είδε πως δεν μπορούσε να σταθει στα ποδάρια του το έργο του. Αφού είδε και αποείδε πως δεν θα στυλώσει τον Λύκο, πήγε στο Χριστό, γονάτισε μπροστά του και είπε:


-              Αφέντη, θέλησα κι εγώ να κάμω ένα πλάσμα σαν τα δικά σου, μα γιατί δεν στέκει στα πόδια του; Αξίωσέ με να το ιδώ όρθιο και θα προσκυνώ τ’ όνομά σου.

Ο Χριστός του είπε:

-              Πήγαινε να του φωνάξεις: Σήκω έργο μου και κάμε ό,τι πρόσταξε ο Χριστός.

Ο Σατανάς γνοιάστηκε.

Κι αν το πρόσταξε ο Χριστός να με φάει; είπε.

Πήγε γρήγορα, έκανε ένα λάκκο κοντά στον Λύκο, κρύφτηκε μέσα και αφήνοντας, έξω το ένα ποδάρι του μόνο φώναξε:

-              Σήκω έργο μου, και κάμε ό,τι πρόσταξε ο Χριστός.

Ο Λύκος πήδησεν επάνω, άρπαξε το ποδάρι του Σατανά και το έφαγε. Γι αυτό λένε ότι ο αρχιδαίμονας είναι κουτσός.

Η πονηριά του: Επειδή γνωρίζει ότι η οσμή του χτυπά τα προβατόσκυλα, άμα πηγαίνει στη στάνη βαδίζει από το μέρος που έχει αντίθετο τον αέρα. Αν έχει ρέμμα χώνει το ρυγχος του στα νερό. Αν είναι μέρα ποτέ δεν βαδίζει σε γυμνό τόπο. Προτιμά πάντοτε τ’ απόσκια, για να μη διακρίνεται εύκολα. Αν είναι συμμορία χωρίζεται εις δύο μπουλούκια. Οι μεν πηγαίνουν από το μέρος που φυσά, ώστε να μη τους αντιληφθούν τα σκυλιά και τους πάρουν από κοντά. Αμα κατ’ αυτόν τον τρόπον απομακρυνθούν τα σκυλιά, ορμούν οι άλλοι στο κοπάδι και σφάζουν. Πόσα;

Πιστεύουν, ότι άμα μπη στο κοπάδι σφάζει κάθε Λύκος έως 99. Αμα φθάσει τα 100 λέγουν ότι σκάζει. Η αλήθεια είναι ότι ένας Λύκος σφάζει όσα προφθάσει. Να χορτάσει δεν υπάρχει φόβος. Μήπως τρώγει κρέας; Ανοίγει μια φλέβα στο λαιμό και πίνει το αίμα. Γι’ αυτό λέγουν: Αμα έχει ένα Λύκο, έχουν εκατό κοράκια. Αμα έχουν εκατό κοράκια δεν έχει ένας Λύκος.

wolf-alamy

«Μπήκε ο Λύκος στο κοπάδι, αλλά πώχει το ένα.. Βεβαιωμένο πράγμα είναι, ότι αν σ’ ένα κοπάδι είναι πεταμένα ένα ή λίγα πρόβατα κανενός συμμορίτη, εκείνα θα πρωτοπάρη ο Χάρος. Ο λόγος είναι ο εξής:

Κάθε μπουλούκι είναι σαν από ιδιαιτέρα πάστα φκιασμένο. Αν σμίξετε πέντε μπουλούκια, θα έχετε μεν ένα μεγάλο κοπάδι, αλλά με την πρώτη ταραχή σχίζονται κατά μπουλούκια, όπως όταν ήταν χωρισμένα. Αν λοιπόν στο κοπάδι είναι ένα μοναχό πρόβατο θα ξεκόψει και ίσως γλυτώσουν τα άλλα από τα σκυλιά, τα οποία, ως μυαλωμένα, θα τρέξουν να γλυτώσουν τα περισσότερα αλλά το ένα σπάνιον να σωθει.

Επειδή με το αίμα ενός προβάτου δεν μπορεί βέβαια να χορτάσει, ούτε επί τόπου είναι εύκολον να το καταπιει, αναγκάζεται να το παίρνει μαζί του, και ιδού πώς. Αν μεν είναι μικρό το πετά στην πλάτη του και φεύγει, σαν να έχει επανωφόρι ριγμένο στους ώμους του. Αν είναι μεγάλο το δαγκάνει από το αυτί, το ζώνει με τη ουρά του στη μέση και τοιουτοτρόπως πηγαίνουν αλαμπράτσο.

Αν είναι άλογο, το πιάνει από τ’ αδύνατα μέλη του σώματός του. Αν είναι βοδι, πηδά στο λαιμό του και με την ουρά του το διευθύνει όπου θέλει σαν καβαλλάρης με το καμτσίκι του. Αν είναι μουλάρι πιάνει τη στράτα και κάνει τον πεθαμένο. Το μουλάρι, κατά την περιέργέιά του, πηγαίνει να τον μυρίσει και άμα πλησιάσει την μύτη του τ’ αρπάζει απαυτή και το σκάζει. Αν είναι δυνατό το μουλάρι τον σηκώνει επάνω και τον βροντά κάτω σαν χταπόδι.

Οι μουλαροτρόφοι, για να σώσουν την υπόληψιν της ράτσας των, λέγουν ότι ο Λύκος τρώγει προηγουμένως άμμο για να βαρυνει και γι’ αυτό ως επί το πολύ δεν μπορούν να τον σηκώσουν τα μουλάρια.

Αλλοίμονο, αν έκοβαν όλοι οι Λύκοι, λέγει μια παροιμία. Κόβει μόνον ο Μονιάς. Τι είναι ο Μονιάς; Το μεγαλύτερο παιδί των ο Λύκος και η Λύκαινα το χωρίζουν άμα γεννηθει. Το τρέφουν και το εκπαιδεύουν ιδιαιτέρως. Εις αυτό εμπιστεύονται όλην την τέχνην την οποίαν του διδάσκουν με την επιμέλειαν της Αλεπούς. Κουβαλούν πρόβατο κατ γίδια ζωντανά στην φωλιά του Μονιά χάριν της υποδειγματικής του διδασκαλίας. Μεθ’ ο οδηγείται στα κοπάδια, προς τελειοποίησιν των σπουδών του.

Όρος απαράβατος: Από κοπάδια που είναι γύρω από την φωλιά του ποτέ δεν κλέβει ο Λύκος. Επιθυμεί να μην ευρίσκεται εις παρεξηγήσεις με τους γειτόνους του, τουλάχιστον εφόσον έχει τα μικρά του εις κατάστασιν ανηλικότητος.

Αφ’ ότου έρχεται ο Αγγλικός στόλος στον Αστακό, η πεδινή Ακαρνανία ησύχασε. Αι προβολαί των ηλεκτρικών εφόβισαν τον Λύκο πολύ, ώστε να φύγη. Αλλοτε τον είχε τρομάξει η λοκομοτίβα του σιδηροδρόμου Κρυονερίου - Αγρίνιου τόσον, ώστε έφυγαν όλοι και επέρασαν εις τους ορεινούς δήμους της Ακαρνανίας. Ο μακαρίτης ο Τρικούπης εμαυρίσθη τότε εξαιρετικώς από τους ποιμένας, διότι «του διαβόλου το σιδηρικό έρριψε τους λύκους μέσα στη στάνη τους».

Η επικήρυξις του Λύκου είναι από τα κυριώτερα ποιμενικά έθιμα. Αν δεν απατώμαι, μόνον εις την Ελλάδα δεν είναι επικεκηρυγμένοι οι Λύκοι. Εις όλα τα άλλα κράτη ζη η νομοθεσία του Σόλωνος, του πρώτου επικηρύξαντος τους Λύκους. Ετς τον περυσινόν Γαλλικόν προϋπολογισμόν της Γεωργίας βλέπομεν την εξής κλίμακα αμοιβών:

Λύκαινα εις ενδιαφέρουσαν κατάστασιν ............. 75    φράγκα

Λύκος..............................................50 φράγκα

Λυκόπουλο......................................... 20            φράγκα

Λύκος που έφαγε άνθρωπο .......................... 100 φράγκα

Ο νόμος του 1882 έχει διπλάσιάς τιμάς έφερε δε ως αποτέλεσμα, όπως βλέπομεν εις το ίδιον τεύχος του περυσινού προϋπολογισμού, ότι από 1336 Λύκους, που ηρίθμει τότε η Γαλλία, σήμερον, δηλαδή πέρυσιν, έμειναν μόνον 72.

Ζη επίσης η πρόληψις την οποίον αναφέρει ο Βιργίλιος, ότι αν σε ιδει ο Λύκος «χαβώνεσαι», τουτέστι μένεις άλαλος.

Αι καταστροφαί που κάνει στην Ελλάδα υπολογίζονται εις εκατοντάδας χιλιάδας. Γι’ αυτό ο σκοτώνων ή ο συλλαμβάνων Λύκον ανεπικήρυκτον ακόμη τον περιφέρει στα χωριά και παίρνει δώρα. Αν ο Λύκος είναι ζωντανός του γίνεται μεγάλη διαπόμπευσις. Τον γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι, με μάσιο, με ντέφια και σφυρίγματα.

Ο Γύφτος δεν έχει πρόβατα κι απ’ αυτόν το βρίσκει ο Λύκος. Το δέρμα του είναι για νταούλια και για ντέφια.

Κάποτε δίκαζαν ένα Λύκο, λέγει ο μύθος. Ο Γύφτος εφώναξε περισσότερο από τους άλλους εναντίον του. Και ο Λύκος, που δεν μιλούσε εφ’ όσον τον κατηγορούσαν οι άλλοι, βλέποντας το Γύφτο να κόβεται εναντίον του εγύρισε και του είπε;

-              Καλά μωρέ Γύφτε, όλου του κόσμου τούχω κάμει ζημιά, αλλ’ εσένα τ’ αμονι σουφαγα, πανάθεμά σε παλιόγυφτε...

Όταν άλλη μια φορά τον κατηγόρησαν τα ζώα ότι τρώγει πρόβατα και γίδια απάντησε:

-              Εγώ μωρέ πειράζω τα γιδοπρόβατα; Αμ’ αν εγώ έτρωγα πρόβατα θα γύριζα χειμώνα καιρό γυμνός; Δεν θάφκιανα με τα μαλλιά τους μια κάπα να μη με δέρνη η βροχή;

Κάποτε η αλεπού έστειλε και του εζήτησε λίγα μαλλιά γιατί δεν της έφθαναν τα δικά της να αποσώση τον αργαλειό της. Ο Λύκος κατάλαβε τι του ζητούσε και της γύρισε ένα κομμάτι κρέας:

-              Πέστε της, είπε, άμα τελειώση τα δικά της υφάδια να βάλη κι ένα ζευγάρι καλτσοδέτες για μένα...
Tου Στέφανου Γρανίτσα
Από το βιβλίο εκλεκτά διηγήματα  εκδοτικού οίκου Γιάννη Ρίζου

Τετάρτη 1 Απριλίου 2015

Υγροφόρος ο μαρτιάτικος (Hygrophorus marzuolus)

Υγροφόρος ο μαρτιάτικοςhttp://www.alekati.gr/hygrophorus_marzuolus

φαγώσιμο
Επιστημονική Ονομασία: 
Hygrophorus marzuolus
λαϊκές ονομασίες: 
Μαρτούλι
Γενικά: 
συμβιωτικό, μεσαίου μεγέθους, ομπρελόμορφο, φύεται σε ομάδες, ημιυπόγειο
διάμετρος (καπέλου): 3cm - 10cm ύψος: 3cm -8cm διάμετρος ποδιού: 1cm -3.5cm
πίλος: κυρτός αρχικά - κοίλος αργότερα και στο τέλος χωνιόμορφος, επιδερμίδα: γυαλιστερή, γλοιώδης, ελαφρώς χνουδωτή, κ.φ. λεία, κ.φ. γυαλιστερή, κολώδης και γυαλιστερή με υγρό καιρό, περίμετρος πίλου: επίμονα γυριστή προς τα κάτω, οδοντωτή, ακανόνιστα κυκλική, πιθανή απόχρωση επιδερμίδας πίλου ή πάνω επιφάνειας: ανθρακί, γκρι, υμένιο: με ελάσματα, εφαπτόμενο, ελαφρώς κατερχόμενο, ελάσματα: λευκά, μαλακά, στενά, αραιά, κυματιστά, με αναστομώσεις, διχαλωτά, πρόσφυση πίλου στο πόδι: έκκεντρη, πόδι: γκριζωπό, σκληρό, χωρίς δακτυλίδι, συμπαγές, κ.φ. κωνικό, κ.φ. λεπιδωτό στην κορυφή, σάρκα: σκληρή, χυμώδης, λευκή, σπόρια: με λευκό αποτύπωμα, υπόστρωμα: χώμα, οσμή: άοσμο, γεύση: ήπια,
Ονομασία: Το όνομα Υγροφόρος δηλώνει φορέα υγρασίας. Αυτό σημαίνει, ότι το καρπόσωμα (καπέλο και το πόδι) του μανιταριού, εμφανίζεται γλοιώδες και κολλώδες, όπως ο γυμνοσάλιαγκας, όταν βρίσκονται σε περιβάλλον υγρασία. Υπάρχουν μόνο λίγες εξαιρέσεις, που ακόμη και παρά την ονομασία υγροφόρος, τα καπέλα τους είναι ξηρά. Σ’ αυτούς ανήκει και το Μαρτούλι του οποίου το καπέλο είναι στεγνό και θεωρείται ένα καλό χαρακτηριστικό γνώρισμα για την αναγνώριση του.
Περιγραφή: Πρόκειται για ένα μανιτάρι με συμπαγές και σαρκώδες καπέλο, κυρίως μεσαίου μεγέθους με διάμετρο μεταξύ 5 έως 10 cm (15 cm). Αρχικά κυρτό, στη συνέχεια επίπεδο, μερικές φορές με αμβλύ ύβο στο κέντρο, που αργότερα κοιλαίνει (βαθουλώνει). Σε νεαρά μανιτάρια, η πιο ανοιχτόχρωμη περίμετρος, εμφανίζεται στη συνέχεια γυριστή προς το πόδι, όπως και στις Ρούσσουλες και στην ωριμότητα κυματοειδή και σχιστή ή λοβωτή. Η λεία επιφάνεια, παρά την ονομασία υγροφόρος, είναι ξηρή, ποτέ όμως γλοιώδης ή κολλώδης. Τα χρώματα ποικίλουν και μεταβάλλονται γρήγορα. Σε νεαρή ηλικία το μανιτάρι είναι σχεδόν λευκό, εσπευσμένα μεταλλάσσεται σε γκρι, τελικά μεταχρωματίζεται σε ασημόγκριζο και γίνεται βαθυκαφετί ή ακόμη και μαυριδερό. Η λευκή, συμπαγής σάρκα, που κάτω από την επιδερμίδα είναι μαυριδερή, έχει μια ελαφρά, ευχάριστη μυρωδιά και ήπια γεύση. Τα λευκά ελάσματα μεταχρωματίζονται στη συνέχεια σε γκριζωπά. Είναι χαρακτηριστικά παχιά, αραιά, κηρώδη και σχεδόν πάντα διχαλωτά. Στο σημείο που ακουμπούν στο πόδι εμφανίζονται πλατιά ή ελαφρά κατερχόμενα, σπανιότερα και ελεύθερα. Το συμπαγές, σκληρό πόδι είναι αρχικά επίσης λευκό στη συνέχεια γκριζωπό. Εμφανίζει γκρίζα κορυφή καλυμμένη από λέπια, το κάτω τμήμα λίγο γυρτό και με ελαφρώς διογκωμένη βάση. Σε ώριμη ηλικία είναι μάλιστα ινώδες και μερικές φορές με σχισμές.
Βιότοπος: Το Μαρτούλι είναι ένα μυκόρριζο (συμβιώνει με τις ρίζες του δέντρου) και συζεί με διάφορα κωνοφόρα αλλά κα πλατύφυλλα δέντρα. Οι σπουδαιότεροι ξενιστές του είναι η λευκή ελάτη, η ερυθρελάτη, το πεύκο και μερικά φυλλοφόρα δάση, ανάμεσά τους σημύδες και οξιές, σπανιότερα καστανιές και βελανιδιές. Ο Υγροφόρος ο μαρτιάτικος προτιμάει χαλαρά, χουμικά, ουδέτερα και ελαφρώς όξινα, σχετικά φτωχά σε θρεπτικά στοιχεία εδάφη. Καρποφορεί σε υψόμετρο από 300 έως 1000 m, αποκλειστικά σε ανήλιες πλαγιές και αποφεύγει τις ηλιακές ακτίνες. Αναπτύσσεται σε καθαρό έδαφος γεμάτο από βελονοειδές φύλλωμα ελάτης ή άλλο είδος φυλλώματος, χωρίς χορτάρι, ή σε εξαιρετικά αραιά , χαμηλή, άγρια βλάστηση.
Εμφάνιση: Το Μαρτούλι εμφανίζεται αμέσως με το λιώσιμο του χιονιού, σε λοφώδεις και ορεινές περιοχές. Σε πολύ ήπιους χειμώνες μπορούν τα πρώτα μανιτάρια να φυτρώσουν και το Φεβρουάριο. Η φυσιολογική καρποφορία τους είναι στις αρχές του Μαρτίου έως τις αρχές Απριλίου. Τα καρποσώματα που αναπτύσσονται υπόγεια σε χειμωνιάτικες θερμοκρασίες και καρποφορούν κυρίως κατά ομάδες κάτω από τα χιόνια, τα βρύα ή στρώση από βελονοειδή φυλλώματα. Όταν ο Υγροφόρος ο μαρτιάτικος ξεφυτρώσει από το έδαφος, βρίσκεται ήδη σε στάδιο ωρίμανσης. Το Μαρτούλι μετά την ανάδυσή του στην επιφάνεια δημιουργεί εδαφικούς λοφίσκους, που μοιάζουν με αυτούς του τυφλοπόντικα. Τα εδαφικά αυτά ανυψώματα προδίδουν, εντελώς διακριτικά, τις χαρακτηριστικές «φωλιές» του Υγροφόρου του μαρτιάτικου και μαρτυρούν την ύπαρξή του! Την ύπαρξη του Μαρτουλιού επιβεβαιώνουν επίσης και τα υπολείμματα του, αφού το μανιτάρι αυτό τρώγεται ευχαρίστως από τους σκίουρους, τα ποντίκια, ζαρκάδια και ιδιαιτέρα από τους λαγούς. Ο λαγός σκάβοντας για την τροφή του, όχι μόνο συντελεί στην αναπαραγωγή του (τρώγοντας το μανιτάρι, στη συνέχεια με τα κόπρανά του διασκορπίζει τα σπόρια του στο περιβάλλον και βοηθάει στην διαιώνιση του είδους του), αλλά φέρει στην επιφάνεια και τα κρυμμένα μανιτάρια. Έτσι σε εποχές ξηρασίας και σε σύντομους χειμώνες που υποχρεώνουν το καρπόσωμα του Υγροφόρου του μαρτιάτικου να παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα κρυμμένο στο έδαφος, οι λαγοί που το ανασκάπτουν για τροφή, βοηθούν στον εντοπισμό του. Από την άλλη μεριά, σε υγρούς χειμωνιάτικους μήνες με λίγο χιόνι και μικρής διάρκειας παγωνιά, ξεφυτρώνουν τα καρποσώματα τουλάχιστον δύο εβδομάδες νωρίτερα του κανονικού και τις περισσότερες φορές εντελώς από το έδαφος. Σ’ αυτή την εποχή αναπτύσσονται μεγάλα μανιτάρια έως 400 g. Αν στο χρονικό αυτό διάστημα πέσουν βροχές, τα Μαρτούλια αποσυντίθενται αμέσως και μέσα σε μια μέρα αρχίζει η διαδικασία της σήψης τους. Υγροφόρος ο μαρτιάτικος είναι σχεδόν αόρατος, αφού αναπτύσσεται υπόγεια και ελάχιστα ξεπροβάλλει από το έδαφος. Προσαρμόζεται απίστευτα καλά στο περιβάλλον και είναι δύσκολα να τον ανακαλύψει κανείς. Ακόμη και αν ο μανιταροσυλλέκτης γνωρίζει τους βιότοπους και βρίσκεται μόνο ένα μέτρο κοντά στο μανιτάρι, δεν είναι καθόλου εύκολο να το εντοπίσει. Πρέπει να είναι έμπειρος και να γνωρίζει τι ακριβώς πρέπει πολύ προσεκτικά να ψάξει για να επισημάνει το Μαρτούλι. Η συλλογή του διευκολύνεται σε βροχερό καιρό, επειδή τα φύλλα και οι βελόνες των κωνοφόρων προσκολλούνται στο έδαφος και τα σχετικά μεγάλα μανιτάρια σχηματίζουν κάτω από βελονοειδή και φυλλώδη στρώματα τα εδαφικά επάρματα (εδαφικές προεξοχές). Έτσι οι έμπειροι μανιταροσυλλέκτες ανακαλύπτουν το Μαρτούλι από το πρόσφατα ανασηκωμένο χώμα με υγρασία και τους λοφίσκους που σχηματίζουν οι ελατοβελόνες, τα βρύα ή το φυλλόστρωμα. Συνεπώς η αναζήτηση του περιζήτητου Υγροφόρου του μαρτιάτικου είναι κάτι, που έχει άμεση σχέση μόνο με τους μυημένους μανιταροσυλλέκτες. Απαιτεί ακριβή γνώση του βιότοπου και υπομονή, επειδή συνήθως τα μανιτάρια αυτά κρύβονται κάτω από σωρούς βρύας και φυλλώδεις στοιβάδες και εμφανίζονται μόνο όταν ωριμάσουν. Μορφολογία Ο Υγροφόρος ο μαρτιάτικος είναι ένας πρώιμος ανοιξιάτικος μύκητας.
Παρόμοια είδη:  Το Μαρτούλι με την πρώιμη εμφάνιση του, μόνο δύσκολα συγχέεται με άλλα φυλλοφόρα μανιτάρια. Παρόμοιος και συγγενικός είναι ο Υγροφόρος καμαρόφιλος (Hygrophorus camarophyllus), ο οποίος όμως καρποφορεί το φθινόπωρο. Είναι ένας μεγαλύτερος και σπανιότερος Υγροφόρος. με εμφανές αντίθετο βαθυκαφετί καπέλο και πόδι, καθώς και λευκωπά, στο πόδι κατερχόμενα ελάσματα. Μπορεί να το βρει κανείς σε υγρά κωνοφόρα δάση κυρίως κάτω από δέντρα ερυθρελάτης σε βελονοειδή. 
Εδωδιμότητα, γαστρονομική αξία: Υγροφόρος ο μαρτιάτικος θεωρείται νόστιμο μανιτάρι, κατάλληλο για αρκετούς τρόπους μαγειρικής. Η πολύ πρώιμη εμφάνισή του, σε μια χρονική περίοδο σχεδόν χωρίς μανιτάρια , δικαιολογεί το ενδιαφέρουν του και το κάνει σε πολλούς μανιταροσυλλέκτες ιδιαίτερα πολυζήτητο. Ίσως για το λόγο αυτό να υπερτιμάται λίγο και η διατροφική αξία του, αφού η σάρκα του δεν διαθέτει καμιά έντονη γεύση. Το Μαρτούλι πιθανόν να μη αρέσει σε όλους και να υπάρχουν και μερικοί που το περιφρονούν, όμως η ελαττωμένη γευστικότητά του εύκολα μπορεί να βελτιωθεί με λίγα περισσότερα καρυκεύματα. Σε κάθε περίπτωση αξίζει τουλάχιστον να δοκιμαστεί. Απλά τηγανισμένο και σερβιρισμένο με σάλτσα μαϊντανού (ή ψιλοκομμένο μαϊντανό) , δεν είναι μια λιχουδιά μόνο για τους λάτρεις. Γενικά ο Υγροφόρος ο μαρτιάτικος θεωρείται από τους ειδικούς ως μια απόλυτη νοστιμιά!
βιότοπος: 
βουνό
δάσος
δάσος κωνοφόρων
δάσος πλατυφύλλων
εποχή: 
Μάρτιος, Απρίλιος, Μάιος
Συστημική ταξινόμηση